Atis

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Atis
An atis na bunga
Hitsura kan atis sa saiyang pagkabaak
Sayantipiko na klasipikasyon edit
Kahadean: Plantae
Klado: Angiosperms
Klado: Magnoliids
Orden: Magnoliales
Pamilya: Annonaceae
Genus: Annona
Espesyes:
A. squamosa
Ngaran binomyal
Annona squamosa
dahon kan atis

An atis (Ingles: custard apple, atimoya, sweetsop, o sugar apple; Annona squamosa) iyo an apod sa sarong klaseng tinanom asin kan bunga kaini. Ini natural natubo asin lakop sa tropikal Amerika, sa Colombia, El Salvador, Indya, Bangladesh, Pakistan, asin sa Filipinas.

An tinanom na ini dai nadakulang maray, mga 6-8 metro an langkaw (20-26 pye). An mga dahon baro-bàlot magkaibong, simple an porma, oblong-lanceolate an hitsura, 5-17 an sentimetro an laba asin 2-5 sentimetro an lakbang. An mga burak purorungot nin tolo abot apat, lambang burak 1.5-3 sentimetro sa lakbang na may tolong darakulang taklop asin tolong sorosaradit, giyaw berdehon an kolor alagad lila sa takogong kaini.

An prutas bilogon, 6-10 sm (2.4–3.9 pul) an diametro asin may timbang na 100–230 g (3.5–8.1 onsa), na may patos na gudol-gudol na an kolor parati berde na naggigiyaw-giyaw kun hinog na. Totoo igwa napapalaen sa porma asin sa pakadakulà. An kalumoyan kan laman medyo madamilot na arog kan sa guyabano, puti na naggiyaw-giyaw, asin an namit garo namit custard asin ini natalikop na gayo sa saiyang mga pisog. An parong niya nangangamyong hamot. An laman kaini medyo maragasnas sa kagat, an pisog maitom, matagas asin makilyab.

Serbi asin gamit kaini[baguhon | baguhon an source]

An atis halangkaw sa calories saka maray pagkuahan kan bitaminang iron. Lakoplakop ini asin tinatanom sa mga lugar na an klima tropikal siring sa Indonesia, Thailand, asin Taiwan. Nakalaog ini sa Sur nin Asya bago kan taon 1590. Nakaabot ini asin natanom naman sa habagatan kan Florida kan Estados Unidos sagkod sa Bahia kan Brasil.

Madaling magbunga sa laog sana nin tolong taon asin sa limang taon pwede nang bungahan nin labing 50 pedaso. Maluyang pagbunga huli sa kulang mga insektong nagpopollinate iyo an nangyari sa Florida ta nadipisilan magtusok sa saradong burak.

Sa Filipinas, an bunga kinakakan kan mga paniki na iyo man an napalakop sa mga pisog sa iba-ibang lugar. Igwa naman nin naggigiribong arak hale sa atis. Sa Indya ginagamit ining pangha'nos. An pisog dinodokdok saka linalahid sa buhok panghale nin kuto alagad an tagok kaini mahaldat sa mata y pwede makabuta. An lana kaini nagagamit man panlaban sa mga peste sa tanom. Sa Mehiko, an dahon pampakintab sa salog asin kinakaag man sa mga tataghan kan mga manok pampadulag sa mga kuto asin alimon.

An tinanom na ini estaran kan kulagbaw na Graphium agamemnon (tailed jay) asin igdi napadakula kan saiyang antataro.[1]

Ladawan[baguhon | baguhon an source]

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]