Pandog

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Pandog makukua kaidto sa Chapeltown, Lancashire, Inglatierra.
Kan 2020 durante kan COVID19 sa Colombia, an pulis pigkaag sa pandog mga dai nagkukuyog sa mga quarantine na reglamento.

An pandog[1][2] sarong gamit na uso orog na kaidtong mga soanoy na panahon sa pagkastigo sa may naginibong kasa'lan. Ini may duwa o apat na labot, o lima pa ngane, na kun saen isinusulot an mga takyag o pati an liog asin mga tabay kan kinakastigo na dai makahiro asin dai makadulag. An siring na pagpandog ikinakaag sa lugar na publiko ngane an biktima yaon nakatambara asin tuyong sinusupog kan mga nagdadalan.

Sa modernong panahon, kun ano-anong hitsura asin pakagibo nin pandog an ginagamit sa pagpantasya kan mga nagsesex; naguguno an girok sa pagpandog kan ka'sex sa pagkastigo sagin kan nagdodominar na partner sa nakapandog.

Hitsura asin kagamitan[baguhon | baguhon an source]

An pandog parati may takod na bisagra ngane an sarong parte kaini nabubuksan sa pagsulot kan takyag, liog asin tabay, dangan pwede ikandado o baratan. Nin huli ta ini kinakaag sa publikong lugar, an biktima nakatambara sa mga tawong nag'aagi asin nagdadalan. Tuyong kinakastigo an biktima sa pagsupog sa sainda asin an mga nagdadalan pwede asin tinutugotan na an biktima lutaban, sipaon, aponan udo, suloon an bitis, ihian, kitikon ngane magirokan na husto, lahidan nin kun anong basura asin anopaman na kadustaan an gibohon igdi. Palibhasa yaon sa luwas, an biktima naooranan o nababalad sa maragit na saldang o sa sobrang lipot, nakukurod.

An siring na pagpandog saro daang maringis na pagkastigo asin bakong makatawo. An iba man, sa desisyon nin korte, sinasabi na an pandog tama sanang kastigo ta ini rinaraya an kriminal asin nagigin ehemplo na dai arogon kan iba.

Labi kasoanoy an praktis na pagpandog[baguhon | baguhon an source]

Sa Biblia, may mga nabanggit na manongod sa pagpandog. Sinda Paul asin Silas nasambit sa Mga Gibo, (16:24), "...asin pinandogan an saindang magna bitis." Sa Daan na Tipan, si Job (13:27) nabanggit ini: "Ibinobogtak mo pa an sakuyang magna bitis sa pandog, asin binabantayan mo an sakuyang magna dalan."

An pandog popular nanggad na pangkastigo kan mga awtoridad asin ginagamit sa mga nagdurulag sa laban o sa militar na nagpabaya sa katongdan. Kan panahon nin kolonya sa Amerika, ini gamit na poon 1500 hanggan 1748. Igdi sa Filipinas, kan panahon nin Kastila, an mga para'bon asin mga kriminal pinapandogan asin nabanggit kan sarong Amerikanong parasurat na si Edward Atkinson sa lambang baryo daa igwang pandog para sa mga nagkakasala.[3] Sabi ni Malcolm Mintz, sa saiyang papel tituladong Crime and Punishment in the Pre-Hispanic Philippine Society binasa kan 2006 sa sarong kumperensya, an pagpandog dati nang uso sa mga Filipino dai pa naarabot an mga Espanyol. [4]

Sa kulturang popular[baguhon | baguhon an source]

Sa kulturang bikol, naglakop an sarong kasabihan o ariwaga: "An maisog harani sa pandog".

Sa mga pelikula asin telebisyon sa Amerika arog kan serye sa TV na "Avengers" (episodyong Escape in time) pigpasale kan taon 1967, si Emma Peel pinandogan asin mamarkahan kuta nin nagbabagang pantimbre kundi naligtas.[5]

Sa kawat sa TV, "Double goat foot torture" pinasale sa MTV Fist of Zen game show, an mga natampok na contestant pinapandogan saka mga kanding pinapadilaan an saindang mga dapan.[6]

Sa pasaleng "Lock up your daughters", an aktres na si Marianne Stone pinapahiling na nakapandog saka dinadaklag nin mga gulayon.[7]


Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

  • [3] Mga kastigo kan panahon. Kinua 6-04-15.

Mga iba-ibang klaseng pandog[baguhon | baguhon an source]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. pandog. Adrados, Jerry Escoto. Daratangan Na Olay. Common Language of the Bikolnon. Other Option Promotions. Tabaco City. 2012. p. 280.ISBN 978-971-95468-0-1.Kinua 6-04-15.
  2. pandog.Vocabulario de la lengua bicol.[1] Kinua 6-04-15.
  3. http://quod.lib.umich.edu/p/philamer/ACD4260.0001.001/119?rgn=full+text;view=image;q1=stocks Kinua 7-04-15
  4. [2]Crime and Punishment in the Pre-Hispanic Philippine Society. Kinua 08-21-20
  5. http://www.dissolute.com.au/the-avengers-tv-series/series-5/images/escape5b.jpg Kinua 8-04-15
  6. https://www.youtube.com/watch?v=LsHgpAUd6I4&list=PL469CD003D3905B3C&index=57 Kinua 8-04-15
  7. http://webspace.webring.com/people/lp/pillory/stock_pillory/lock.jpg Kinua 8-04-15