Jump to content

Amando Doronila

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Amando Ermitano Doronila
Kamundagan(1928-02-06)6 Pebrero 1928
Dumangas, Iloilo, Philippine Islands
Kagadanan7 Hulyo 2023(2023-07-07) (edad 95)
Canberra, Australia
Alma materUniversity of the East (BA)
TrabahoPeryodista, parapublikar nin peryodiko
Midbid bilangEditor in chief kan Manila Chronicle

Si Amando Ermitano Doronila (6 Pebrero 1928 – 7 Hulyo 2023) sarong Filipinong peryodista, parasurat asin parapublikar nin peryodiko, asin paramasid kan politika sa Filipinas poon mga 1960 abot kaamayi kan mga dekada kan ika-21ng siglo asin nakulong huli sa [Ley Militar sa irarom ni Ferdinand Marcos|Ley Militar]] kan rehimen ni Presidente Ferdinand Marcos.[1]

Kaamayi nin buhay asin edukasyon

[baguhon | baguhon an source]

Si Amando Ermitano Doronila namundag kan 6 Pebrero 1928 sa Dumangas, Iloilo, ki Arsenio Doronila asin Marcelina Ermitano. Siya nagkamit nin bachelor's degree sa Business Administration sa University of East kan 1953.[1]

Kaamayi kan karera sa pagpeperyodiko

[baguhon | baguhon an source]

An enot na pagtapsok ni Doronila sa peryodismo iy an pagigin editor in chief niya sa publikasyon sa kolehiyo kan EU. an , The Dawn.[2]

Si Doronila nagpoon kan saiyang karera propesyonal bilang reporter asin kolumnista sa Manila Bulletinkan mga 1960 asin kolumnista politikal man sa Daily Mirror poon 1963 abot 1972, asin siring man nagin editor-in-chief kan Manila Chronicle.[3] Sa ultan, siya nagsirbe komo presidente kan National Press Club of the Philippines asin journalism lecturer sa University of the Philippines.[1]

Ley Militar

[baguhon | baguhon an source]

Bilang chief editor sa Chronicle, si Doronila naguno an kasuyaan ni Presidente Ferdinand Marcos huli sa pagparatuyaw kan peryodiko niya sa palakaw kan administrasyon. Kan 22 Septyembre 1972, siya an pinakaenot na pinaisi kan soboot pag'ambush ki Defense Secretary Juan Ponce Enrile, na iyo an nagin pada'tolan ni Marcos sa pagproklama nin ley militar sunod na aldaw. Mga peryodiko na kritikal ki Marcos, kaiba an Chronicle pinasara, mantang si Doronila iyo an saro sa magkapirang mga peryodistang inaresto asin dinakop kan mga militar asin kinonkon sa Philippine Constabulary na nkwartel sa Camp Crame, Quezon City.[4] Siya pinabutsan kan Desyembre pakapagpatanid saiya na dai magbali sa mga "anti-gobyernong mga aktibidad," magpadagos nin trabaho na dai ngona magkuang permiso militar, magtao o magpainterbyu sa lokal o medyang dayuhan asin pig'obligar na magtataga-report sa militar.[1]

Kan 1975, si Doronila nagsadiring magtulas sa Australia, kun saen siya nag'estar sa Melbourne asin nagtrabaho sa The Age.[3] Kan 1985, siya nagbalik sa Filipinas sa pagtaong reporting kan paghuros asin pagbagsak kan rehimen Marcos.[2]

Huring karera nin pagpeperyodiko

[baguhon | baguhon an source]

Pakapatalsik ki Marcos kan 1986 People Power Revolution, si Doronila nagpadagos kan karera niya sa peryodismo sa Filipinas. Enot siya nagtrabaho sa Manila Times bilang kolumnista politikal bago nagbalik sa binuhay-liwat na Chronicle bilang siya an editor in chief sagkod sa oras na ini nagsara kan 1998.[3] Si Doronila tina'wan kredito kan terminong "demarcosify" dapit sa mga hiro kan nagsunod na administrasyon, an ki Corazon Aquino, sa pagbungkal kan mga malaen na epekto kan nakaaging diktadurya. Dangan kaini, siya nagin kolumnista politikal sa Philippine Daily Inquirer, na an saiyang News Analysis na pitak yaon na gayo sa atubangan na pahina poon 1994 abot 2016.[3] Saro sa dakulaon na scoop peryodikal iyo an saiyang mahiwas asin hararom na trato kan mga pangyayari sa pagpatalsik ki Presidente Joseph Estrada kan 2001, na ini sa huri pigpaluwas sunod-sunod sa Inquirer.[2]

Si Doronila nagretiro sa peryodismo kan 2016 asin nagbalik sa Australia ngani makasaro niya saiyang pamilya.[3]

Buhayn personal asin kagadanan

[baguhon | baguhon an source]

Si Doronila napangagom si Lourdes Silverio, na an huri nagadan kan 2020, asin sinda igwang tolong aki.[3]

Si Amando Doronila nagadan sa Calvary Hospital nin Canberra kan 7 Hulyo 2023, sa edad na 95. Siya nadukotan nin inapod na respiratory syncytial virus, sarong komplikasyon nin pneumonia, pakalihis nin duwang taon na pag'ataman saiya.[3][5]

Mga piling trabaho

[baguhon | baguhon an source]
  • The State, Economic Transformation, and Political Change in the Philippines, 1946-1972 (1991)[3]
  • The Fall of Joseph Estrada: The Inside Story (2001)[2]
  • Afro-Asia in Upheaval: A Memoir of Front-line Reporting (2008)[2]
  • Doro: Behind the Byline (2023)[3]

Mga piling gawad

[baguhon | baguhon an source]
  • Chino Roces Freedom Award (2002)[2]
  • Rotary Club's Journalism Hall of Fame (2003)[2]
  • National Book Award (2008)[2]

Hilnga man

[baguhon | baguhon an source]


Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Amando E. Doronila". Human Rights Violations Victims' Memorial Commission. Archived from the original on 4 August 2023. Retrieved 4 August 2023. 
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 Aurelio, Julie (9 July 2023). "Veteran newsman, author Amando Doronila; 95". Philippine Daily Inquirer. Retrieved 4 August 2023. 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 "Amando Doronila, 95". CMFR. 12 July 2023. Retrieved 4 August 2023. 
  4. ↑ "Breaking the News: Silencing the Media Under Martial Law". Martial Law Museum (in English). Archived from the original on 2018-12-03. Retrieved 2022-08-03.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  5. ↑ Ombay, Giselle (12 July 2023). "Veteran journalist Amando Doronila dies at 95". GMA News. Retrieved 4 August 2023. 

Plantilya:Martial EDSA Plantilya:Metro Manila Newspapers Kategory:Mga taga Iloilo

Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Amando_Doronila&oldid=289039"