Arapayan (limulido)
| Arapayan | |
|---|---|
| |
| Tachypleus tridentatus | |
| Sayantipiko na klasipikasyon | |
| Kahadean: | |
| Paylo: | |
| Klase: | |
| Orden: | |
| Pamilya: | Limulidae
|
| Ngaran binomyal | |
| Limulidae | |
An Arapayan sa Bicolano o Limulido sa Tagalog sarong pamilya kan Arthropoda. An Limulidae sarong pamilya nin mga ikos hale sa orden Xiphosura, classis Merostomata, phylum Arthropoda, asin kahadean Animalia. An pamilyang Limulidae igwa nin apat (4) na species, susog sa Catalog of Life.[1] Because they have seen little morphological change since then, extant (surviving) forms have been described as "living fossils".[2]
An mga Arapayan o horseshoe crab sarong klaseng arthropod na kaipuhan, mga miyembro kan pamilya Limulidae, asin sinda sana an mga natatadang buhi na miyembro kan grupong Xiphosura. Maski an apod ninda may “crab,” dai sinda tunay na mga alimasag o crustacean. Imbes, kabali sinda sa grupong chelicerates, mas parahuring kapareho nin mga alakdan, garang, asin mga garanggâ. [3] [3] .
An mga Arapayan o horseshoe crab sarong klaseng arthropod na kaipuhan, mga miyembro kan pamilya Limulidae, asin sinda sana an mga natatadang buhi na miyembro kan grupong Xiphosura. Maski an apod ninda may “crab,” dai sinda tunay na mga alimasag o crustacean. Imbes, kabali sinda sa grupong chelicerates, mas parahuring kapareho nin mga alakdan, garang, asin mga garanggâ.
An lawas kan arapayan may tulo na parte: cephalothorax (ulo-bulan), abdomen, asin telson (ekor). An cephalothorax an pinakadakulang parte, asin digdi mababisto an mga mata, kamot, asin mga lamang-loob. Didi man nahale an apod na "horseshoe crab" ta an porma kaini kapareho nin horseshoe.
Tinaapod sindang mga "living fossils" ta halos bako nagbago an porma ninda haloy nang panahon, manungod pa sa Triassic period.
Ngonian, apat na species sana an buhi. Pirmi sindang mahale sa dagat, pero an mangrove horseshoe crab makukuha man sa alat-tabang (brackish) na tubig. An Atlantic horseshoe crab namumuhay sa mga alat-tabang na estuwaryo arog kan Delaware asin Chesapeake Bays. May mga nagkapirang extinct na species man na nag-adapt sa tabang na tubig.
Nabubuhay sinda sa sirong kan dagat pero kaya man ninda magsaboy kung kaipuhan. Sa panahon ngonian, limitado an pagkakabisto kan mga arapayan makukuha sana sa baybayon kan Western Atlantic Ocean sa North America, asin sa Central Indo-Pacific sa South asin Southeast Asia.
Nadakop an mga arapayan para sa dugo ninda, ta an dugo ninda may Limulus amebocyte lysate, kemikal na ginagamit para madetect an bacterial endotoxins. Gagamit man sinda bilang pain sa pangingisda sa Estados Unidos, asin gakaon bilang delicacy sa ibang parte kan Asia.
Sa mga nakalipas na taon, nagkakaigwa nin pababa na populasyon kan arapayan. Rason kaini iyo an pagkarhay kan mga baybayon asin sobrang pangingilog. Para mapadagos an lahi ninda, may mga lugar na nagtao nin regulasyon sa pangingilog asin nagtukod nin breeding programs.
|
| ||||||||||
Mga Reperensya
[baguhon | baguhon an source]- ↑ Lamsdell, James C.; McKenzie, Scott C. (1 August 2015). "Tachypleus syriacus (Woodward)—a sexually dimorphic Cretaceous crown limulid reveals underestimated horseshoe crab divergence times". Organisms Diversity & Evolution 15 (4): 681–693. doi:. Bibcode: 2015ODivE..15..681L. https://link.springer.com/article/10.1007/s13127-015-0229-3. Retrieved on 2 January 2023.
- ↑ Kin, Adrian; Błażejowski, Błażej (2014-10-02). "The Horseshoe Crab of the Genus Limulus: Living Fossil or Stabilomorph?" (in en). PLOS ONE 9 (10): e108036. doi:. ISSN 1932-6203. PMID 25275563. Bibcode: 2014PLoSO...9j8036K.
- ↑ 3.0 3.1 Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (ed.) (2011). "Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist". Species 2000: Reading, UK. Retrieved 24 Septyembre 2012. Check date values in:
|access-date=(help)