Bugkon

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
An bugkon
Distribusyon kan bugkon

An bugkon[1][2] (Ingles: southern giant slender-tailed cloud rat o southern Luzon giant cloud rat; Phloeomys cumingi) sarong species nin kino sa pamilyang Muridae. Ini nakukua sana sa Filipinas, orog na sa Habagatan Luzon. An laba niya poon payo abot lubot pwedeng 44 sundo 48 sm. An ikog sinasabing napoon 32 abot 35 sm. An timbang niya yaon sa 1.45 abot 2.1 kg. An bugkon naghihitsurang arog kan mga kino sa oma alagad mas dakula nanggad, kolor itom o mairom na kayumanggihon na minsan garo kolor takla'. An saiyang mga mata asin talinga saradit sana.[3][4][5][6]

Distribusyon[baguhon | baguhon an source]

Ini nakukua sana sa Filipinas, orog na sa Habagatan Luzon. Nasiripan na ini sa Catanduanes, sa Aurora, Laguna, Rizal, asin probinsyang Quezon. Nahiling man ini sa Marinduque (Steere, 1890)[7]

Erokan/kinakakan[baguhon | baguhon an source]

Sa Bukid Isarog asin sa Catanduanes, an bugkon nakua sa naribaraw nang kababaan nin kadlagan sa langkaw na 150 metro abot 900 na metro. An mga nagpapasusong babaeng bugkon parati saro sana an ogbon pero minsan may duwa, asin an tolo maipong marhay mangyari. Sinda natataghan sa mga guang kan kahoy o mga troso. Aktibo sana kun banggi, nahanap sindang pagkakan sa mga itaas kan kahoy na kinakakan mga ogbos dahon o kan mga lambo' kan kawayan asin mga burak. Ini nadukayan man na nagkakakan nin mga kamote asin sayotes kaya hinihiling na pesteng hayop. Alagad, an bugkon dai pa man namimiligrong mapuho apesar darakopon kan mga parapuhag putyokan sa kadlagan huli sa karne kaini.[8]

Nangyayari minsan an pagkasulo sa kadlagan huli ta an mga parapuhag inaamakan an mga tagoan kan mga bugkon sa pagdakop kaini, siring kan nangyari sa sarong parte kan Bgy. Panicuason na iyo an pig'osip kan peryodikong Bicol Mail kan nakaaging semana nin Abril 2019. [9]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. bugkon. Adrados, Jerry Escoto. Daratangan Na Olay. Common Language of the Bikolnon. Other Option Promotions. Tabaco City. 2012. p. 75. ISBN 978-971-95468-0-1
  2. bugkon. Mintz, Malcolm W. Bikol Dictionary. Volume II. Bikol-English Dictionary. Uniprint. Perth, Western Australia. 2004. p. 492 ISBN 0 9580383 5 X
  3. [1]www.departments.bucknell.edu. Kinua 2019-04-17
  4. [2]www.itis.gov. Kinua 2019-04-17
  5. [3]eol.org. Kinua 2019-04-17
  6. [4]archive.fieldmuseum.org.Kinua 2019-04-17
  7. [5]archive.fieldmuseum.org.Kinua 2019-04-17
  8. [6]archive.fieldmuseum.org.Kinua 2019-04-17.
  9. Causa kan forest fire pig'osipon kan ENRO. Bicol Mail. Abril 11, 2019. Vol. XXXV, Nu. 44. p.14.