Jump to content

Dagat Gadan

Baguhon an mga link
Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Dagat Patay
Lua error in Module:Native_name at line 109: attempt to call field '_lang' (a nil value).
Ladawan:Talaksan:Dead Sea beach 00.JPG
Tanawon kan dagat gikan sa baybayon nin Jordan na may mga bulod nin Solnopan na Pampang sa likudan
Lua error in Module:Mapa_nin_kinamumugtakan at line 485: Dae mahanap an ispesipikong depinisyon kan mapa nin kinamumugtakan: "Module:Mapa nin kinamumugtakan/datos/Israel" an nag-iiral.
LokasyonSolnopan na Asya
Tagboan31°30′N 35°30′E / 31.500°N 35.500°E / 31.500; 35.500
Tipo kan danawEndoreyko
Hipersalina
Panginot na palaogan nin sulogSalog Jordan
Panginot na mga papaluwas nin sulogMayo
Lugar kan saluhan41,650 km2 (16,080 sq mi)
Basin kan mga nacionHordan, Palestina (Solnopan na Pampang na inookupahan kan Israel), Israel
Sagad na Laba50 km (31 mi)[1] (hilagang pampang lamang)
Sagad na Lakwat15 km (9.3 mi)
605 km2 (234 sq mi) (2016)[2]
Kabuuhang rarom188.4 m (618 ft)[3]
Gabat kan Tubig114 km3 (27 cu mi)[3]
Laba kan baybayon1135 km (84 mi)
Pan'ibabaw na taas−430.5 m (−1,412 ft) (2016)[4]
Mga toltolan[3][4]
1 Shore length is not a well-defined measure.

An Dagat Gadan[5][6] o Dagat Askad[6] (Arabic: اَلْبَحْر الْمَيِّت‎, translit. al-Baḥr al-Mayyit, o Arabic: اَلْبَحْر الْمَيْت‎, translit. al-Baḥr al-Mayt; Hebrew: יַם הַמֶּלַח‎, translit. Yam hamMelaḥ), midbid man sa mga ibang pangaran, iyo an sarong danaw na nakukulong kan kadagaan na kasagkoran kan Hordan sa subangan, Solnopan na Pampang na inookupahan kan Israel sa solnopan asin Israel sa habagatan-solnopan.[7][8] Manunuparan ini sa Libis ng Hordan, asin Salog Hordan an pangenot na sangang-salog kaini.

Pag-abot kan 2019, 430.5 metres (1,412 ft) sa irarom kan lebel kan dagat an rabaw kan danaw,[4][9] kaya an baybayon kaini an pinakahababang elebasyon segun sa daga sa bilog na kinaban. 304 m (997 ft) an rarom kaini, an pinakahararom na hipersalinong danaw sa kinaban. 342 g/kg, o 34.2% an kaasinan kaini (kaidtong 2011), kaya saro ini sa mga pinakamaaskad na katubigan sa kinaban[10] – 9.6 beses na mas maaskad kaysa kadagatan – asin may densidad nin 1.24 kg/litro, kaya haros pareho sa paglulutang an paglangoy duman.[11][12] Maaskad na marhay ining dagat kaya imposible sa kadaklan sa mga may buhay na mag-eksistir digdi. Ini an dahilan kun tano siring kaini an pangaran o apod digdi. 50 kilometres (31 mi) an laba asin 15 kilometres (9 mi) an lakbang kan pangenot, amihanan na luwasan kan Dagat Gadan, sa pinakamahiwas na punto kaini.[1]

Ribu-ribong taon nang nakadagos an Dagat Gadan sa mga bisita sa palibot kan Luwasang Mediteraneo. Saro ini sa nagin enot na bakasyunan pangsalud sa kinaban, asin nagin tagapagtustos ini kan manlaenlaen na klase nin mga produkto, gikan sa aspalto para sa mumipikasyon sa Ehipto sagkod an potaso para sa pataba. Ngunyan, nagbibisita an mga turista sa dagat sa mga baybayon nin Israel, Hordan, asin Solnopan na Pampang.

Nagsasadit nang marikas an Dagat Gadan; an pang-ibabaw na sukol kaini ngunyan yaon na sa605 km2 (234 sq mi),[2] kumpara sa 1,050 km2 (410 sq mi) kaidtong 1930. Dakul na mga panukala sa kanal asin mga tubo, siring kan ibinasurang proyekto kan Pagdadalang-tubig sa Dagat Pula–Dagat Gadan,[13] an ginibo para mabawasan an pagsadit kaini.

Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ 1.0 1.1 "Virtual Israel Experience: The Dead Sea" [Karanasang Birtuwal ng Israel: Ang Dagat Patay]. Jewish Virtual Library. Archived from the original on 15 Enero 2013. Retrieved 21 Enero 2013.  Unknown parameter |url-status= ignored (help); Unknown parameter |lang= ignored (|language= suggested) (help); Check date values in: |access-date=, |archive-date= (help)
  2. ↑ 2.0 2.1 "The Dead Sea Is Dying Fast: Is It Too Late to Save It, or Was It Always a Lost Cause?". Haaretz. 7 Oktubre 2016. http://www.haaretz.com/israel-news/business/1.746258. 
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Dead Sea Data Summary 2015 Archived 2015-02-21 at Archive.is.Water Authority of Israel.
    "Red Sea - Dead Sea Water Conveyance Study Program". The World Bank Group. 2013. Archived from the original on 2013-09-15.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 "Long-Term changes in the Dead Sea". Israel Oceanographic and Limnological Research - Israel Marine Data Center (ISRAMAR). Archived from the original on 2018-11-06. Retrieved 2014-05-31.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  5. ↑ Plantilya:Cite-UPDF2
  6. ↑ 6.0 6.1 Abriol, Jose C. (2000). "Dagat Patay, Dagat Alat". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077. , pahina 26.
  7. ↑ "A Rare Middle East Agreement, on Water" [Isang Pambihirang Pagkakasundo ng Gitnang Silangan, Tungkol sa Tubig]. The New York Times (in English). 9 Disyembre 2013. Retrieved 4 Disyembre 2023. Halos 25 milya ng baybayin ng Dagat Patay ay nasa Kanlurang Pampang na inookupahan ng Israel at inaangkin ng mga Palestino bilang bahagi ng isang kinabukasang estado. (Isinalin mula sa Ingles)  Check date values in: |access-date=, |date= (help)
  8. ↑ "The Dead Sea is dying. These beautiful, ominous photos show the impact" [Namamatay ang Dagat Patay. Ipinapakita nitong mga magaganda, nagbabalang larawan ang epekto]. NPR (in English). 11 Disyembre 2022. Retrieved 4 Disyembre 2023. Ang Dagat Patay ay lawang kinukulong ng lupa na bahagyang nasa Hordan, Israel, at ang inookupahan ng Israel na Kanlurang Pampang. (Isinalin mula sa Ingles)  Check date values in: |access-date=, |date= (help)
  9. ↑ "Israel and Jordan Sign 'Historic' $900 Million Deal to Save the Dead Sea". Newsweek. 2015-02-27. Archived from the original on 2020-11-24. Retrieved 2015-03-18.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  10. ↑ Goetz, P. W., ed. (1986). "Dead Sea" [Dagat Patay]. The New Encyclopædia Britannica (in English). 3 (15th ed.). Chicago. p. 937. 
  11. ↑ R W McColl, ed. (2005). Encyclopedia of world geography [Ensiklopedya ng heograpiya ng daigdig] (in English). Facts on File. p. 237. ISBN 978-0-8160-7229-3. Archived from the original on 2023-10-30. Retrieved 2020-11-10.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  12. ↑ "Dead Sea - Composition of Dead Sea Water" [Dagat Patay - Komposisyon ng Tubig ng Dagat Patay] (in English). Archived from the original on 2013-11-04.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  13. ↑ "5 alliances shortlisted to execute Red-Dead's phase I". The Jordan Times. 27 November 2016. Archived from the original on 29 November 2016. Retrieved 3 December 2016.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dagat_Gadan&oldid=288479"