Jump to content

Desyerto

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Basud na duna sa Rub' al Khali ("Empty quarter") kan Arabia

Sa heograpiya, an desyerto[1][2] iyo an sarong porma nin tanawon na bakong masyadong nauuranan. Sa pangkagabsan, nangangahulugan an desyerto bilang mga lugar na nakakaresibi nin pag-uran na mas hababa sa 250 mm (10 dali).

Midbid an mga desyerto sa dikiton na marhay na pagsuporta sa buhay. Mapupwedeng totoo ini kumpara sa mga mas basa na lugar, minsan nganì parating may halangkaw na biyodibersidad an desyerto, kabali an mga hayop na nagdadanay na tago (urog na kun may saldang) tanganing mapangatamanan an pagkabasa. Mga 20% kan kadagaan sa Kinaban pigbibilog nin desyerto.

May mga nagkapirang karakteristiko an mga desyerto. Parating pigbibilog ini kan mga basud asin magapong ibabaw. Pigbibilog man an sadit na kabtang kaini nin mga basud na duna na pig-aapod na erg a magapong ibabaw (hamada). Parating an pagluwas kan mga magapong mga kadagaan, na pigpapabanaag an sait na pag-inam kan daga asin dikiton na marhay na pananom. Mapupwedeng tanayad na natatakluban nin asin an mga irarom kan kadagaan. May kaagid na karakteristiko an mga malipot na desyerto alagad nyebe an pangenot na porma nin presipitasyon imbes na uran. An Antartika iyo an pinakadakulang malipot na desyerto (mga 98% an pigbubilog na mahibog na kontinental na sapin nin yelo asin 2% naman an pigbibilog nin mga nakalataw na mga gapo). An Sahara iyo an pinakadakulang desyerto na mainit. An Pankinaban na Aldaw Tumang sa Desertipikasyon asin Tag-alang iyo an pigseselibrar taon-taon tuyong ika-17 kan Hunyo.