Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Bagas"

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Content deleted Content added
MastiBot (urulay | ambag)
s r2.7.2) (robot minadugang: hr:Riža
TjBot (urulay | ambag)
s r2.7.2) (robot minadugang: lb:Räis
Linya 81: Linya 81:
[[la:Oryza (victus)]]
[[la:Oryza (victus)]]
[[lad:Arroz]]
[[lad:Arroz]]
[[lb:Räis]]
[[lbe:Ппиринж]]
[[lbe:Ппиринж]]
[[lez:Дуьгуь]]
[[lez:Дуьгуь]]

Pagbabago puon kaitong 10:38, 8 Hunyo 2012

An tinanom na paroy
An bunga kan paroy

An paroy pagkakan na gayo kan dakulang parte kan populasyon nin kinaban. Ini sarong tinanom na natubo sa parteng tropikal kan kinàban orog na sa Latin America, sa Subangan, Habagatan asin Sur-subangan na Asya, Aprika, norteng Italya, asin sa Sulnopan na Baybayon kan Norte Amerika. Masabi na an bagas (na paroy) iyo an ika-duwang tipasi na cereal na kinukunsomong gayo igdi sa kinaban, sunod sa mais.

Sarong tradisyonal na pagkakan sa Aprika, an bagas may potensyal sa pagpakaray kan nutrisyon, igantad an seguridad sa pagkakan, magtolod kan pag'asenso sa mga rural na lugar asin magsuporta sa pagaataman sa karahayan kan kadagaan. An bagas natao kan saro kalimahan kan calorie nakokonsumo sa bilog na kinaban. An kahalagahan kan bagas dakulang gayo mala ta kan taon 2008, magkapirang gobyerno asin mga paratingi nin bagas nagpoon magrasyon kan suplay kan tipasing ini huli sa katakotan na magigin maipo an bagas sa merkado kan kinaban.

Inaapod na paroy ini kun tinanom o an bunga an tinotomoy, bagas kun namolino na, asin maluto kun sinapna' na. Binsâ man an apod kan kinakapaw na sabaw sa pigsasapna' na bagas.

Sa Bikol, an bagas na mapulot kun sinasapna' inaapod na pulotan asin an bakong mapulot, inaapod na baranay.

Sa pre-Hispanikong panahon sa Kabikolan, dakulon na species nin paroy an tinatanom pa alagad sa lawig asin lakaw nin panahon ini nagkapuruho' asin nagkawarara na. Kun mamaanan an Vocabulario na binilog ni Marcos de Lisboa kan mga taon 1600, uya an magkapirang mga paroy na lakop na pananom kaidto: malictay, guimpad, tinoon, tinogos, maloon, tinoma, tangong, hinipon, dongdong, hangbas, cabong, batangon, binachao, barawa, dala, dalosamat, daras, dibaclon, boracnaga, cadosog, lagoti, cocondato, guinapas, carangcang, manloay, manocnon, manonglay, paraya, sumagyad, sablay, bulao, yumocyoc, tipocol, dinamulag, banglag.


Mga panluwas na takod