Ikaduwang Gerang Pankinaban

Mga pangyayari sa Gera. Libot relo poon walang itaas: Mga tropang Tsino sa Batalyang Wanjialing, Mga Australyanong kanyon sa enot na Batalya sa El Alamein, Mga Stukang pambombang eroplano kan Aleman sa Prenterang Subangan kan Winter 1943-1944, Pwersang naval kan Estados Unidos sa Golpong Lingayen, Si Wilhelm Keitel nagpirma sa Kasuratan nin Pagsuko, an Tropang Sobyet sa Batalyang Stalingrad

An Ikaduwang Gerang Pankinban sarong gerang lakopan sa kinaban na nagpoon kan 1937, asin nagtapos 1945. Nadamay igdi an haros gabos kan mga nasyon. Kan nagrarom na an gera, nagresulta sa duwang grupong militar an nagraralban, an inapod na magkakamping Mga Alyado (Allies) laban sa mga magkakamping mga Axis. Ini na an pinakamangirhat na gera sa enterong historya kan kinaban kun saen labing 100 milyon na tawo, naghahale sa sobrang 30 iba-ibang nasyon an nagbarali sa laban militar. Sa siring na gerang lakopan asin kahiwas-hiwas, an mga kadaramay sa makuring laban na ini dai nang huno-huno sa pagtapsok kan gabos nindang rekurso asin kakayahan ekonomiko, industriyal asin sa siyensia ngane makaolagwad sa laban. An gera nagbunga nin grabeng kagadanan bako sana sa mga tropa militar kundi patin sa mga sibilyan arog kan nangyaring Holocaust, an paggamit kan armas nuklear. Mala ta ginagaom sobra sa 50 abot 85 milyon katawo an nabawian-buhay. An Ikaduwang Gerang Pankinaban iyo na daa an dingkilan na pinakamakuri sa historya kan katauhan.

Mga sarahotan kun ano ta nagputok an Gera

Dai matatawan toltol na pakasabot an Gerang ini kun dai balikan an mga pangyayaring nagtalikod.

An Enot na Gerang Pankinaban (1914-1918), na an Alemanya mansana an nagpoon kan ini linusob an Pransya paagi sa Belhika, nagtapos sa pagkadaog kan Alemanya. Sinururogan siya kan Gran Britanya, Pransya, Estados Unidos, Rusya asin iba pang kakampi. An Alemanya pinamamayohan kaidto ni Kaiser Wilhelm II, sarong lider na sobrang agit-agitan, na boot ibangon an kadakulaan kan Alemanya. Sa pagkadaog kan Alemanya, an Pransya naghagad nin kompensasyon sa destrosong sinapo asin laen pa kaini, pig'imponeran kan Alyado ini nin mga kundisyon arog kan binawe saiya an ibang teritoryo asin pigbawalan an pagdakula kan hokbong Aleman sa sobrang 100,000 na soldados. Dakul pang kundisyon an isinapaw sa Aleman asin ini napapalaman sa Tratado de Versailles na saiyang napiritan pag'oyonan asin pirmahan resulta kan saiyang kadaogan. Dakul sa Aleman minamate an kasusupgan sa pagkadaog, asin makuri an pag'isip ninda na dakulang inhustisya an iginawad saindangt kapawotan sa nasabing tratado.

Sa siring na sitwasyon luminaog an dakulang papel kan Partido Nazi.

Pakatapos kan Enot na Gerang Pankinaban, itinindog an bagong republika na inapod Weimar Republic asin salida sa gobyerno imperyal ni Kaiser Wilhelm II. Ini marhay an dalagan kuta pero nagsapo nin panganang inflation asin magagabat na mga problema sa ekonomiya. Bunga kaini an mga ibang partido pulitika nagpoon nang magboses kan kaluyahan kan gobyerno demokratiko, kan magabat na mga imposisyon kan Tratado Versailles asin nangongorog an pagtuyaw kan Partido Nazi; an sinasabi kaini an mga Hudiyo iyo an nagraratak sa pinansyal na kamugtakan kan Alemanya.

Kan 1930, nag'agi an makuring Great Depression asin an Presidente na si Hindenburg nagbado nin poderes na pang'emerhensya na haros diktador na siya ngane masuportahan an mga nagsurunod na Chancellors na sinda Brüning, Papen, Schleicher asin si Hitler. Igdi nagtapos an demokrasya liberal kan Alemanya.

Kan Enero 30, 1933, si Adolf Hitler nanombrahan Reichskanzler (Chancellor) kan naggugurang nang presidente kan republika na si von Hindenburg. Kan ini magadan, si Hitler an nagtukaw nang presidente susog sa pinagboboot kan Konstitusyon. Sa siring na pangyari, orog na natipon an poder sa kamot niya. Sarungat sa konstitusyon, si Hitler nagparapaluwas nin mga pagboot na haros diktadurya na an saiyang gobyerno. Kan taon 1933, masasabing igdi na nagpoon an Ikatolong Reich na siya an kataastaasing Poon.

An Alemanya nagtubod nanggad saiya ta pighihiling siya kan banwaan na simbolo kan nawarang poder asin orgulyo kaini, asin ipigsarig na saiya an pagbuhat kan napukan na nasyon sa kasusupgan. Masabi pa, an propaganda ni Hitler na superior an rasang Aleman na daog an ibang mga rasa, nagkabray kan hararom na pag'ooyon sa mga puso kan ordinaryong mga Aleman. Sa siring na ladawan, pano nin isog asin paabaw'abaw, dai nakagamiaw an mayoriya kan populasyon kan alemanya na sinda binubutong na kan saindang lider pasiring sa maringis na gera.

Mga panluwas na takod

• http://www.history.com/topics/world-war-ii Kinua 10-10-13
• http://www.bbc.co.uk/history/worldwars/wwtwo/ Kinua 10-10-13
• http://www.world-war-2.info/ Kinua 10-10-13