Pagkakaiba sa mga pagbabago kan "Karbohidrato"

Content deleted Content added

Inline

Pagbabago puon kaitong 19:37, 7 Disyembre 2020

An simpleng asukar na *glucose* iyo an pinaka-abundanteng monosaccharide, na iyo sarong subkategorya kan carbohydrates

An carbohydrate iyo sarong biyomolekyula na igwang karbon (C), hydrogen (H) asin oksiheno (O) na mga atom, kun sain ngani kadaklan iyo may "hydrogen–oxygen atom ratio" na 2:1 (arug sa tubig), asin kaya ini may empirikal na pormulang C_m(H₂O)_n (kung saen an m iyo pupuwedeng lain hale sa n). Sagkod man, may mga pirang eksepsiyon digdi. An sarong ordinaryong halimbawa iyo an deoxyribose na sarong parte kan DNA na may empirikal na pormulang C₅H₁₀O₄. An mga carbohydrate iyo pupuwedeng mahiling bilang mga "hydrate" kan karbon kaya ini ang pangaran kaini.

An taramong saccharide iyo gikan sa Griyegong σάκχαρον (sákkharon), na may boot-sabihon na asukar. Maski ngani an siyentipikong nomenklatura kan mga carbohydrate iyo komplikado, an mga pangaran kan mga monosaccharide asin disaccharide iyo harus nagtatapos sa suffix na "-ose". Halimbawa, an asukar kan dugo na iyo an monosaccharide na glucose, an asukar sa pagkakan na iyo an disaccharide na sucrose, asin an asukar kan gatas an disaccharide na lactose .

Mga klase

An terminong ini iyo pigtutukdo sa lado nin biyokimika kun saen ini iyo sinonimo kan saccharide. An mga carbohydrate o saccharide iyo nababanga sa apat na mga kimikal na paggugrupo: monosaccharide, disaccharide, oligosaccharide, asin polysaccharide. Sa pankagabsan, an mga monosaccharide asin disaccharide na mga mas sadit (may mas hababang gabat na molekular) na carbohydrate iyo harus an inaapud na mga asukar.^[1]

Mga kagamitan

An mga carbohydrate iyo nagsasagibo nin kadakol na mga responsibilidad sa mga buhay na bagay. An mga polysaccharide ay nagsisirbi para sa pag-iimbak nin enerhiya (halimbawan an starch asin glycogen) asin bilang istaktural na parte (halimbawa an mga cellulose sa mga masetas asin chitin sa mga arthropod). An 5-karbon monosaccharide na ribose iyo sarong mahalagang ingrediente nin mga coenzyme (halimbawa an ATP, FAD, asin NAD) sagkod likudang-tulang kan henetikong molekula na inaapod na RNA. An kasugpon na deoxyribose an ingrediente kan DNA. An mga saccharide asin an mga pighango digdi iyo binabalehan kan kadakol na mga ibang mahalagang biyomolekula na may dakulang importansya sa sistemang immuno, pertilisasyon, pagpugol kan patohenesis, pagbibilog nin dugo, asin pag-uswag.

Sa siyensyang pangkakanon, an terminong carbohydrate iyo harus may boot-sabihon na anumang mga kakanon na partikular na mayaman sa komplikadong almirol (starch) na carbohydrate arug kan cereal, tinapay at pasta o mga simpleng carbohydrate arug kan asukar na nahihiling sa mga jam, kendi asin mga panghimagas.

Mga halimbawang produkto

An sucrose o "table sugar" iyo an pinakabistong asukar sa pagkakan.
An trigo iyo saro sa bistadong ginikanan kan "starch".
An tinapay iyo saro sa mga bistong produkto na mayaman sa carbohydrates.
An pasta iyo mayaman sa substansya na "starch".
An ubas iyo mayaman sa "fructose".
An tubo iyo an primerong ginikanan kan "sucrose" o "table sugar".
An substansya na "lactose" iyo mahihiling sa gatas.
Sa komersyo, an mga dolse asin iba pang mahahamis na produkto iyo may halangkaw na bilang nin carbohydrates

Hilingon man

Toltolan

↑ Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). "Sugars tied to the spot." Nature 421: 219–220.

[1] Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). "Sugars tied to the spot." Nature 421: 219–220.

[1]

@@ Linya 1: / Linya 1: @@
 [[Ladawan:Alpha-D-Glucopyranose.svg|thumb|193x193px|An simpleng asukar na ''glucose'' iyo an pinaka-abundanteng monosaccharide, na iyo sarong subkategorya kan carbohydrates]]
-An '''carbohydrate''' iyo sarong biyomolekyula na igwang karbon (C), hydrogen (H) asin oksiheno (O) na mga atom, kun sain ngani kadaklan iyo may "hydrogen–oxygen atom ratio" na 2:1 (arug sa [[tubig]]), asin kaya ini may empirikal na pormulang {{nowrap|C<sub>''m''</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>''n''</sub>}} (kung saen an ''m'' iyo pupuwedeng lain hale sa ''n'').
+An '''carbohydrate''' iyo sarong biyomolekyula na igwang karbon (C), hydrogen (H) asin oksiheno (O) na mga atom, kun sain ngani kadaklan iyo may "hydrogen–oxygen atom ratio" na 2:1 (arug sa [[tubig]]), asin kaya ini may empirikal na pormulang {{nowrap|C<sub>''m''</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>''n''</sub>}} (kung saen an ''m'' iyo pupuwedeng lain hale sa ''n''). Sagkod man, may mga pirang eksepsiyon digdi. An sarong ordinaryong halimbawa iyo an ''deoxyribose'' na sarong parte kan DNA na may empirikal na pormulang C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>4</sub>. An mga carbohydrate iyo pupuwedeng mahiling bilang mga "hydrate" kan karbon kaya ini ang pangaran kaini.
+An taramong ''saccharide'' iyo gikan sa Griyegong ''σάκχαρον'' (''sákkharon''), na may boot-sabihon na asukar. Maski ngani an siyentipikong nomenklatura kan mga carbohydrate iyo komplikado, an mga pangaran kan mga monosaccharide asin disaccharide iyo harus nagtatapos sa suffix na "-ose". Halimbawa, an asukar kan dugo na iyo an monosaccharide na glucose, an asukar sa pagkakan na iyo an disaccharide na sucrose, asin an asukar kan gatas an disaccharide na lactose .
-Sagkod man, may mga pirang eksepsiyon digdi. An sarong ordinaryong halimbawa iyo an ''deoxyribose'' na sarong parte kan DNA na may empirikal na pormulang C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>4</sub>. An mga carbohydrate iyo pupuwedeng mahiling bilang mga "hydrate" kan karbon kaya ini ang pangaran kaini.
 == Mga klase ==
-Ang terminong ito ay pinakaramiwan sa [[biokemistri]] kung saan ito ay [[sinonimo]] ng '''saccharide'''. Ang mga carbohydrate o saccharide ay nahahati sa apat na mga kemikal na pagpapangkat: [[monosaccharide]], [[disaccharide]], [[oligosaccharide]], at [[polysaccharide]]. Sa pangkalahatan, ang mga monosaccharides at disaccharide na mga mas maliit(may mas mababang [[timbang na molekular]]) na carbohydrate ay karaniwang tinutukoy na mga [[asukal]].<ref>Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). [http://www.nature.com/nature/journal/v421/n6920/pdf/421219a.pdf "Sugars tied to the spot." ''Nature'' 421: 219&#x2013;220].</ref> Ang salitang ''saccharide'' ay nagmula sa Griyegong ''σάκχαρον'' (''sákkharon''), na nangangahulugang [[asukal]]. Bagaman ang [[siyentipikong nomenklatura]] ng mga carbohydrate ay komplikado, ang mga pangalan ng mga  monosaccharides at disaccharides ay karaniwang nagwawakas sa [[Hulapi|hulaping]](suffix) [[-ose]]. Halimbawa, ang [[asukal ng dugo]] ang monosaccharide [[glucose]], ang asukal na panghapagkainan ang disaccharide [[sucrose]] at ang asukal ng [[gatas]] ang disaccharide [[lactose]] .
+An terminong ini iyo pigtutukdo sa lado nin biyokimika kun saen ini iyo sinonimo kan '''saccharide'''. An mga carbohydrate o saccharide iyo nababanga sa apat na mga kimikal na paggugrupo: monosaccharide, disaccharide, oligosaccharide, asin polysaccharide. Sa pankagabsan, an mga monosaccharide asin disaccharide na mga mas sadit (may mas hababang gabat na molekular) na carbohydrate iyo harus an inaapud na mga asukar.<ref>Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). [http://www.nature.com/nature/journal/v421/n6920/pdf/421219a.pdf "Sugars tied to the spot." ''Nature'' 421: 219&#x2013;220].</ref>
 == Mga kagamitan ==
-Ang mga carbohydrate ay nagsasagawa ng maraming mga tungkulin sa mga buhay na bagay. Ang mga polysaccharides ay nagsisilbi para sa pag-iimbak ng [[enerhiya]](e.g., [[starch]] at [[glycogen]]) at bilang istaktural na bahagi(e.g., mga [[cellulose]] sa mga [[halaman]] at [[chitin]] sa mga [[arthropod]]). Ang 5-carbon monosaccharide ribose ay isang mahalagang sangkap ng mga [[coenzyme]](e.g., ATP, FAD, at NAD) at [[likurangbuto]] ng [[Henetiks|henetikong]] [[molekula]] na tinatawag na [[RNA]]. Ang kaugnay na deoxyribose ang kasangkapan ng [[DNA]]. Ang mga saccharide at ang mga hinango dito ay kinabibilangan ng maraming mga ibang mahalagang [[biomolekula]] na gumagampan ng mahahalagang mga papel sa [[sistemang immune]], [[pertilisasyon]], pagpigil ng [[patohenesis]], [[pamumuo ng dugo]] at pag-unlad.
+An mga carbohydrate iyo nagsasagibo nin kadakol na mga responsibilidad sa mga buhay na bagay. An mga polysaccharide ay nagsisirbi para sa pag-iimbak nin [[enerhiya]] (halimbawan an starch asin glycogen) asin bilang istaktural na parte (halimbawa an mga cellulose sa mga masetas asin chitin sa mga arthropod). An 5-karbon monosaccharide na ribose iyo sarong mahalagang ingrediente nin mga coenzyme (halimbawa an ATP, FAD, asin NAD) sagkod likudang-tulang kan henetikong molekula na inaapod na RNA. An kasugpon na deoxyribose an ingrediente kan DNA. An mga saccharide asin an mga pighango digdi iyo binabalehan kan kadakol na mga ibang mahalagang biyomolekula na may dakulang importansya sa sistemang immuno, pertilisasyon, pagpugol kan patohenesis, pagbibilog nin dugo, asin pag-uswag.
-Sa [[agham pangpagkain]], ang terminong carbohydrate ay karaniwang nangangahulugang anumang mga pagkain na partikular na mayaman sa komplikadong [[almirol]](starch) na carbohydrate gaya ng [[cereal]], [[tinapay]] at [[pasta]] o mga simpleng carbohydrate gaya ng [[asukal]] na natatagpuan sa mga [[jam]], [[kendi]] at mga [[panghimagas]].
+Sa siyensyang pangkakanon, an terminong carbohydrate iyo harus may boot-sabihon na anumang mga kakanon na partikular na mayaman sa komplikadong almirol (starch) na carbohydrate arug kan cereal, tinapay at pasta o mga simpleng carbohydrate arug kan asukar na nahihiling sa mga jam, kendi asin mga panghimagas.
 == Mga halimbawang produkto ==
+<gallery>
+Ladawan:Würfelzucker -- 2018 -- 3564.jpg|An sucrose o "table sugar" iyo an pinakabistong asukar sa pagkakan.
+Ladawan:Wheat close-up.JPG|An trigo iyo saro sa bistadong ginikanan kan "starch".
+Ladawan:Breads of Russia.jpg|An tinapay iyo saro sa mga bistong produkto na mayaman sa carbohydrates.
+Ladawan:Pasta and pesto3.jpg|An pasta iyo mayaman sa substansya na "starch".
+Ladawan:Wine grapes baja.jpg|An ubas iyo mayaman sa "fructose".
+Ladawan:Sugar cane transportation near Khatoli UP India P 20190323 164118.jpg|An tubo iyo an primerong ginikanan kan "sucrose" o "table sugar".
+Ladawan:Glass of milk on tablecloth.jpg|An substansya na "lactose" iyo mahihiling sa gatas.
+Ladawan:Lollipop and candy sale.jpg|Sa komersyo, an mga dolse asin iba pang mahahamis na produkto iyo may halangkaw na bilang nin carbohydrates
+</gallery>
 == Hilingon man ==