Jump to content

Kreoleng Hapon kan Yilan

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Hapon na Kreoleng Yilan)
Kreolong Hapon kan Yilan
Bernakular na Atayalikong Hapon
Subo saTaiwan
RehiyonYilan, Taiwan
Subong na mga parataram
c. 3,000 (2010)[1]
Latin
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3ycr
Glotologoyila1234
ELPYilan Creole

An Kreolong Hapon kan Yilan[2] sarong Kreole na nakabase sa Hapon kan Taywan. Nagbutwa ini kadtong 1930s asin 1940s, na igwang pakikipagtakudan sa tanga kan mga kolonistang Hapones asin kan mga subong mga tawong Atayal sa habagatan na Yilan County, Taiwan. An bokabularyo kan sarong tagapagtaram na namundag kadtong 1974, 70% Hapon asin 30% Atayal, alagad an kabiabahan kan kreole dai haros kaarog kan arinman sa mga pinagkuanan na tataramon.[1]

Dai masabutan an Kreoleng Yilan kan duwa na Hapon asin Atayal.[3] Namidbid an kreole kan 2006 ninda Chien Yuehchen asin Sanada Shinji, alagad dai pa nanggad isi an pagkakaigwa kaini.[3][4] Pinangaranan ini ninda Sanada asin Chien susog sa kinamumugtakan kaini.[5] An Mandarin, an opisyal na tataramon kan Taywan, iyo an nagbabanta sa pagkakaigwa nin Kreole na Yilan.[5]

Uusipon

[baguhon | baguhon an source]

Sa kasagsagi kan panahon nin pamamayo kan mga Hapon sa Taywan sa irarom kan Shimonoseki Treaty kan 1895 sagkod 1945.[6][7] Naghaloy an kontrol sa isla nin haros limampulong taon.[6] Sa huring yugto kan panahon na ini, ipigpatupad ka Imperyal na Hapon an asimilasyon sa Taywan sa tataramon asin kulturang Hapon.[6] Bilang resulta kan pakikipagtakudan na ini sa tanga kan mga tataramon na Atayal asin Hapones, nagbutwa an Kreoleng Yilan.[4] Nagpoon na maglaog an mga Taywanon sa mga paadalan na itinukdo sa tataramon na Hapon kun sain ipinangalad an gabos nin mga tataramon na bakong Hapon, asin kadtong 1944 lagpas 77% kan mga Taywanon an may kakayahan na magtaram nin Hapon.[7][6] An mga reporma sa tataramon, pagribay nin pangaran, asin mga ley manungod sa mga kaugalian nin sosyudad an kabali sa mga repormang ipinamidbid kan gobyerno nin Imperyo kan Hapon.[6] Kadakol pa man nanggad an may kakayahan sa tataramon na Hapon ngunyan kun sain nugad ginagamit ini bilang lingua franca.[8][3] Dawa na binalo kan Sina na halion an impluwensya kan Hapon sa Taywan pagkatapos kan pagsuko kan Hapon kadtong 1945, hiling-hiling pa nanggad an epekto sa tataramon asin kultura sa Taywan.[6]

An Yilan County, Taywan

An mga tampok na Atayal, nagbutwa sa tataramon na Hapon na pigtataram sa Taywan, dai naghaloy, nagin sarong pidyin bago ini ganap na nabilog sa sarong Kreole, asin sa ngunyan, an tataramon an solong midbid na kreole na nakabase sa Hapon sa isla, asin posibleng sa kinaban.[3][5]

Sistema nin pagsusurat

[baguhon | baguhon an source]

An binase sa Latin na sistema nin pagsusurat kan Yilan Creole iyo an naggagamit nin sistema ni pagsusurat kan Atayal na ginagamit sa Taywan.

Mga toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ 1.0 1.1 Chien, Yuehchen; Sanada, Shinji (2010). "Yilan Creole in Taiwan". Journal of Pidgin and Creole Languages 25 (2): 350–357. doi:10.1075/jpcl.25.2.11yue. 
  2. ↑ iyo man an Kankei (Japanese: 寒渓語) or Hanxi (Intsik: 寒溪語)
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Qiu, P. (2015). A Preliminary Investigation of Yilan Creole in Taiwan: Discussing Predicate Position in Yilan Creole (PDF) (Master's thesis) (in English). University of Alberta. doi:10.7939/R3930P347 Freely accessible. 
  4. ↑ 4.0 4.1 Chien, Yuehchen 簡月真; Sanada, Shinji 真田信治 (2010). "Dōng Táiwān Tàiyǎzú de Yílán kèlǐàoěr". Táiwān yuánzhùmínzú yánjiū 3 (3): 89. http://tao.wordpedia.com/show_pdf.ashx?sess=iwmb4y550izys545ptekbrrc&file_name=JO00000812_3-3_75-89&file_type=r. 
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 Chien, Yuehchen (2015). "The Lexical System of Yilan Creole". In Zeitoun, Elizabeth; Teng, Stacy F.; Wu, Joy J. New Advances in Formosan Linguistics (PDF). Canberra: Asia-Pacific Linguistics. pp. 513–532. hdl:1885/14354 Freely accessible. ISBN 978-1-922185-17-4. Archived from the original (PDF) on 2018-04-01. Retrieved 2017-05-02.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Homma, N. (2013). "Vestiges of Japanese Colonialism in Taiwan" (PDF). In Kyōto Gakuen Daigaku Ningen Bunka Gakkai 京都学園大学人間文化学会 Gakusei Ronbun-shū Henshū Iinkai 学生論文集編集委員会. Ningen Bunka Gakubu Gakusei Ronbun-shū Dai 11-gō 人間文化学部学生論文集 第11号 (in English). Kyōto Gakuen Daigaku Ningen Bunka Gakubu. pp. 222–227. Archived from the original (PDF) on December 25, 2019. Retrieved December 25, 2019. 
  7. ↑ 7.0 7.1 Parker, J. D. (2012). Japanese Language Education in Colonized Taiwan: Language and Assimilation. Paper presented at the annual meeting of the 56th Annual Conference of the Comparative and International Education Society, Caribe Hilton, San Juan, Puerto Rico (in English). Retrieved December 12, 2014. [gadan na takod]
  8. ↑ "Formation Processes of Japanese Language Varieties and Creoles". National Institute for Japanese Language and Linguistics (in English). Retrieved March 10, 2017. 

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]
An pagpupurbar nin Kreoleng Hapon kan Yilan kan Wikipedia sa Wikimedya Inkubator
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kreoleng_Hapon_kan_Yilan&oldid=291417"