Jump to content

Jörmungandr

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Jörmungandr sa dagat durante kan Ragnarök, na pigdrowing kan Norwegian na ilustrador na si Louis Moe kan 1898.

Sa mitolohiya kan Norse, Jörmungandr ( , hilingon an Etimolohiya ), na midbid man bilang Midgard Serpent o World Serpent ( , "ulod kan Midgard"), sarong dai masabotan an kadakulaan asin makangingirhat na halas sa dagat o ulod na nag-eerok sa dagat kan kinaban, na nakapalibot sa Kinaban ( Midgard ) asin nagkakagat kan sadiring ikog, sarong halimbawa nin sarong ouroboros . Bilang resulta kan saiyang pagpalibot sa Midgard, an hayop inaapod na Halas sa Kinaban. An pagpaluwas ni Jörmungandr kan saiyang ikog saro sa mga senyales kan kapinunan kan Ragnarök .

Si Jörmungandr sinasabing iyo an nasa tahaw na aki kan diyos na si Loki asin kan jötunn Angrboða . Susog sa Prose Edda, kinua ni Odin an tolong aki ni Loki ni Angrboða – an lobo na si Fenrir, an namamahala sa kinaban kan mga gadan na si Hel, asin an halas na si Jörmungandr – asin hinale sinda sa Asgard (an kinaban kan Æsir ). An halas na si Jörmungandr itinapok sa dakulang kadagatan na nakapalibot sa Midgard. Duman an halas nagdakula na gayo na kaya niyang palibotan an Kinaban asin kapotan an saiyang sadiring ikog. An gurang na dios nin daguldol kan mga Norse, si Thor, igwa nin padagos na iriwal ki Jörmungandr asin an duwa mahihiling bilang mga archfoe . Durante kan Ragnarök, si Thor asin Jörmungandr makikipaglaban sa lambang saro sagkod sa kagadanan.

Etimolohiya

[baguhon | baguhon an source]

An pangaran na Jǫrmungandr sarong poetikong titulo asin binibilog kan prefix na jǫrmun- asin kan tataramon na gandr . An prefix na "jǫrmun-" nangangahulugan nin sarong bagay na dakulaon, mahiwas, o superhuman. [1] An tataramon na "gandr" pwedeng mangahulugan nin manlaen-laen na bagay sa Old Norse, alagad mayormenteng nanonongod sa mga pinalawig na entidad asin o mga supernatural na linalang. An Gandr pwedeng magtumod, kaiba an iba pang mga bagay: halas, fjord, salog, sugkod, tubo, palo, poon, sanga, ari, pagbugkos, asin iba pa (sa pangenot sa "supernatural" o "buhay" na kahulugan). An terminong "Jörmungandr" kun siring igwa nin nagkapirang posibleng kahulugan na may koneksyon sa mitolohiya kaini, arog kan: "an mahiwas na halas", "an mahiwas na salog" (sarong sinonimo kan dagat kun saen siya nag-eerok), "an mahiwas na sugkod o sanga" (sarong koneksyon sa kahoy na Yggdrasil ), siring man an "mahiwas na pagbugkos" (an halas na naglilibot sa kinaban, na nagsisimbolo kan sadiring ikog kaini sirkulo nin buhay kan kinaban). [2] [3]

Mga pinagkukuanan

[baguhon | baguhon an source]

An mga mayor na pinagkukuanan nin mga mito manungod ki Jörmungandr iyo an Prose Edda, an rawitdawit na skaldic na Húsdrápa, asin an mga rawitdawit na Eddic na Hymiskviða asin Völuspá . An ibang pinagkukuanan kabali an amay na rawitdawit na skaldic na Ragnarsdrápa asin kennings sa ibang mga rawitdawit na skaldic; halimbawa, sa Þórsdrápa, an faðir lögseims, "ama kan hilo-dagat", ginagamit bilang sarong kenning para ki Loki. Igwa man nin nagkapirang mga gapo nin imahen na naglaladawan kan istorya ni Thor na nagsisira ki Jörmungandr.

Mga Istorya

[baguhon | baguhon an source]

Igwa nin tolong napreserbar na mga mito na nagdedetalye kan mga engkwentro ni Thor ki Jörmungandr:

Pag-alsa kan pusa

[baguhon | baguhon an source]
Itinaas ni Thor si Jörmungandr, na nakadisgusto bilang sarong pusa. ( Lorenz Frølich )

Sa sarong istorya, nasabat ni Thor an hadeng jötunn na si Útgarða-Loki asin kinaipuhan na gumibo nin mga gibo para saiya, an saro kaini iyo an sarong angat sa kusog ni Thor. Si Útgarða-Loki nagtutulod ki Thor na magprobar na iitaas an Halas sa Kinaban, na nagsasagin-sagin sa paagi nin mahika bilang sarong dakulang pusa. Kinapotan ni Thor an pusa sa palibot kan saiyang tahaw alagad nagigibo niyang itaas an pusa na igo sana an halangkaw tanganing an saro sa mga kuko kaini makahale sa salog. Sa huri ipinaliwanag ni Útgarða-Loki an saiyang pandadaya asin na an pag-alsa ni Thor sa pusa sarong kahanga-hangang gibo, ta inunat niya an halas kaya haros nakaabot na ini sa kalangitan. Dakul na mga nagmamasid an natakot kan mahiling ninda an sarong bitis na nag-itaas hale sa daga. Kun nahimo ni Thor na iitaas an pusa nin lubos sa daga, binago niya kuta an mga linderos kan uniberso. [4]

An pagbiyahe ni Thor sa pagsira

[baguhon | baguhon an source]
An pagbiyahe ni Thor sa pagsira na ilinaladawan sa Altuna Runestone, saro sa nagkapirang kumpirmadong mga paglaladawan kan Panahon nin mga Viking ni Jörmungandr.

Si Jörmungandr asin Thor nagkamidbidan giraray kan si Thor nagduman sa pagsira kaiba an jötunn Hymir . Kan si Hymir nagsayuma na tawan si Thor nin paon, hinampak ni Thor an payo kan pinakadakulang baka ni Hymir tanganing gamiton ini. Nagbubugsay sinda sagkod sa punto na si Hymir parating nagtutukaw asin nagdadakop nin mga flatfish asin kun saen siya nagdrowing nin duwang balyena. Si Thor naghagad na magduman sa mas harayo pa sa dagat asin ginibo ini sa ibong kan protesta ni Hymir. Dangan nag-andam si Thor nin sarong makusog na linya asin sarong dakulang kawit asin pinapaon ini gamit an payo nin baka, na kinagat ni Jörmungandr. Hinale ni Thor an halas hale sa tubig, asin an duwa nag-atubang sa lambang saro, si Jörmungandr naghuhuyop nin atter . Si Hymir naluluya sa takot. Mantang kinakapotan ni Thor an saiyang martilyo tanganing gadanon an halas, pinutol kan jötunn an linya, na binabayaan an halas na maglubog sa irarom kan mga alon asin magbalik sa orihinal na posisyon kaini na nakapalibot sa daga. An rawitdawit na Eddic na Hymiskviða igwa nin kaparehong katapusan sa istorya, alagad sa mga naenot na bersyon kan mito sa skaldic na rawitdawit na Scandinavian, mapangganang nadakop asin ginadan ni Thor an halas sa paagi nin paghampak kaini sa payo. [5] [6]

An pagsira ni Thor para ki Jörmungandr saro sa pinakapopular na motibo sa arte kan Norse . Apat na mga gapong may ritrato na pigtutubodan na naglaladawan kan mito iyo an Altuna Runestone asin an gapong imahen kan Ardre VIII sa Sweden, an gapong Hørdum sa Denmark, asin sarong tabla nin gapo sa Gosforth, Cumbria na ginibo kan parehong eskultor kan Gosforth Cross . [7] Kadaklan sa mga paglaladawan na ini nagpapahiling kan higante na nagpuputol kan linya nin paninira; sa gapong Altuna, si Thor nagsosolo, na nagpaparisa na mapanggana niyang ginadan an halas. An gapong Ardre VIII pwedeng naglaladawan nin labi sa sarong yugto sa mga pangyayari: sarong lalaki na naglalaog sa sarong harong na may nakatindog na baka, duwang lalaki an naghahale, an saro may darang sarong bagay sa saiyang abaga, asin duwang lalaki na naggagamit nin garod sa pagsira. An imahen sa gapong ini pigpetsahan kan ika-8 [8] sagkod ika-10 siglo. Kun an gapo tama an pag-interpretar bilang sarong paglaladawan kan mito na ini, ini magpaparisa na an istorya napreserbar na esensyal na dai nagbago sa laog nin nagkapirang siglo bago an pagrekord kan bersyon sa Prose Edda kan mga taon 1220. [9]

Siring sa isinaysay sa Gylfaginning ni Snorri na nakabasar sa rawitdawit ni Eddic na Völuspá, an sarong tanda kan pagdatong ni Ragnarök iyo an madahas na kariribokan kan dagat mantang pinapaluwas ni Jörmungandr an ikog kaini sa nguso kaini. An dagat mabaha asin an halas mabagsak sa daga. Ini maabante, na nagbubuga nin hilo tanganing panoon an aire asin tubig, sa kataid ni Fenrir, na an mga mata asin dungo naglalaad sa kalayo asin an saiyang pagnganga nakakaduta sa daga asin kalangitan. Makikisumaro sinda sa mga aking lalaki ni Muspell tanganing atubangon an mga diyos sa kapatagan kan Vigrid . Digdi an huring pagtiripon kan halas asin Thor pighuhula na mangyayari. Sa huri gagadanon niya si Jörmungandr alagad mahuhulog na gadan pagkatapos maglakaw nin siyam na lakdang, na nahilo kan nakagagadan na hilo kan halas. An huring laban ni Thor ki Jörmungandr nabisto, kaiba an ibang mga eksena ni Ragnarök, sa Gosforth Cross.

An pagsira ni Thor ki Jörmungandr pigkonsiderar bilang saro sa mga pagkakaagid sa pag-ultanan niya asin kan diyos na Hindu na si Indra, na sa mitolohiyang Vedic ginadan an dragon na si Vritra, [10] [11] asin igwa man nin relasyon sa sarong Balto-Slavic na motibo kan diyos nin bagyo na nakikipaglaban sa sarong halas. [12] An alternatibong pag-analisar kan pangyayari ni Preben Meulengracht Sørensen iyo na ini sarong hoben na indiskresyon sa parte ni Thor, na isinaysay giraray tanganing idoon an pagkasunod-sunod asin balanse kan kosmos, na kun saen si Jörmungandr nagkaigwa nin mahalagang papel. Si John Lindow nagdrowing nin pagkakaagid sa pag-oltanan kan pagkagat ni Jörmungandr sa sadiri niyang ikog asin an paggapos ki Fenrir, bilang parte kan paorootrong tema kan nakagapos na halimaw sa mitolohiya kan Norse, kun saen an sarong kaiwal kan mga diyos nakagapos alagad nakatalagang makaluwas sa Ragnarök. [13]

An asteroid 471926 Jörmungandr nginaranan sa mitolohikong halas sa dagat. [14] An opisyal naming citation ipinublikar kan Minor Planet Center kan 25 Setyembre 2018 ( M.P.C. 111804 ). [15]

[baguhon | baguhon an source]

Si Jörmungandr nagkaigwa nin manlaen-laen na pagluwas sa media nin popculture. An nagkapirang pambihirang halimbawa kabali an:

  • Mga Viking – Si Jörmungandr nagluwas sa ikaanom na season kan palabas sa telebisyon kan History Channel na Vikings. [16]
  • God of War – Si Jörmungandr sarong mayor na karakter sa mga video game na God of War poon 2018 asin God of War Ragnarök poon 2022. [17]
  • Para sa Onra – An mga parasamba ki Jörmungandr, na nginaranan man kaini, sarong karakter na pwedeng i-play sa serye nin video game na For Honor (2017). [18]
  1. "Jörmun-". old-icelandic.vercel.app. Archived from the original on 16 November 2022. Retrieved 16 November 2022. 
  2. (in sv) Fornvännen 94. 1999. 
  3. "Gand, seid og åndevind" (PDF). Archived from the original (PDF) on 20 September 2020. Retrieved 16 November 2022. 
  4. Thury, Eva M.; Devinney, Margaret K. (2017). Introduction to Mythology (4th ed.). New York: Oxford University Press. pp. 302–03. ISBN 978-0-19-026298-3. 
  5. Meulengracht Sørensen, Preben; Williams, Kirsten (trans.) (1986). "Þorr's Fishing Expedition". In Steinsland, Gro. Words and Objects: Towards a Dialogue Between Archaeology and History of Religion. Oslo: The Institute for Comparative Research in Human Culture; Norwegian University Press. pp. 270–71. ISBN 82-00-07751-9.  Meulengracht Sørensen, Preben; Williams, Kirsten (trans.) (2002). "Þorr's Fishing Expedition (Hymiskviða)". In Acker, Paul; Larrington, Carolyne. The Poetic Edda: Essays on Old Norse Mythology. London / New York: Routledge. pp. 130–31. ISBN 0-8153-1660-7. 
  6. Clunies Ross, Margaret (1989). "Two of Þórr's Great Fights according to Hymiskviða". Leeds Studies in English 20: 8–10. Archived from the original on 2019-04-28. https://web.archive.org/web/20190428023010/http://tango.bol.ucla.edu/nord_myth/gods_giants-readings.pdf. Retrieved on 2025-03-04. 
  7. Fee, Christopher R.; Leeming, David A. (2001). Gods, Heroes, & Kings: The Battle for Mythic Britain. Oxford University Press. p. 36. ISBN 0-19-513479-6. Archived from the original on 13 April 2023. Retrieved 2 December 2021. 
  8. Meulengracht Sørensen (1986) p. 260, (2002) p. 123.
  9. Meulengracht Sørensen (1986) p. 269, (2002) p. 130.
  10. Turville-Petre, E. O. G. (1964). Myth and Religion of the North: The Religion of Ancient Scandinavia. History of Religions. Weidenfeld and Nicolson. p. 104. OCLC 460550410. 
  11. Dumézil, Georges (1952). Les Dieux des Indo-Européens. Mythes et religions (in French). 29. Presses universitaires de France. p. 24. OCLC 459390464. 
  12. Ivanov, Vjaceslav V.; Toporov, Vladimir N.; Karvovski, A. (trans.) (1970). "Le mythe indo-européen du dieu de l'orage poursuivant le serpent: réconstruction du schéma". In Pouillon, Jean; Maranda, Pierre. Échanges et communications: mélanges offerts à Claude Lévi-Strauss à l'occasion de son 60ème anniversaire. Studies in general anthropology (in French). 2. Mouton. pp. 1180–1206. OCLC 849278587. 
  13. Lindow, John (2002) [2001]. "Bound Monster". Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. New York: Oxford University Press. pp. 82–83. ISBN 0-19-515382-0. 
  14. "471926 Jormungandr (2013 KN6)". Minor Planet Center. Archived from the original on 8 March 2021. Retrieved 17 October 2018. 
  15. "MPC/MPO/MPS Archive". Minor Planet Center. Archived from the original on 5 March 2019. Retrieved 17 October 2018. 
  16. Tyler, Adrienne (5 December 2020). "Vikings Season 6: What The Giant Serpent Creature Is". ScreenRant (in English). Archived from the original on 26 April 2023. Retrieved 26 April 2023. 
  17. "God of War: Ragnarok: Who is Jormungandr?". spieltimes.com. 9 November 2022. Archived from the original on 10 December 2022. Retrieved 19 September 2023. 
  18. "For Honor – New Season, Viking Hero, and Map Coming August 1". news.ubisoft.com (in English). Archived from the original on 27 September 2020. Retrieved 17 January 2025. 

Bibliograpiya

[baguhon | baguhon an source]
  • Simek, Rudolf; Hall, Angela (trans.) (2000) [1993]. "Jǫrmungandr". Dictionary of Northern Mythology. Woodbridge, Suffolk / Rochester, New York: D.S. Brewer. p. 179. ISBN 0859915131.