Jump to content

Kasaysayan kan mga babae

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
"Sarong Pagtiripon kan mga Babae sa Korte"

An kasaysayan kan mga babae iyo an pag-aadal kan papel na ginibo kan mga babae sa kasaysayan asin an mga paagi na kaipuhan tanganing magibo ini. Kabali digdi an pag-aadal kan kasaysayan kan pagtalubo kan mga deretso kan mga kababaihan sa bilog na nakarekord na kasaysayan, personal na mga naginibohan sa laog nin sarong peryodo nin panahon, an pagsiyasat kan mga indibidwal asin grupo nin mga kababaihan na may kahulugan sa kasaysayan, asin an epekto kan mga pangyayari sa kasaysayan sa mga kababaihan. Yaon sa pag-aadal kan kasaysayan kan mga kababaihan an pagtubod na an mas tradisyonal na mga rekording kan kasaysayan pigbabaliwala o pigbalewala an mga kontribusyon kan mga kababaihan sa manlaen-laen na larangan asin an epekto kan mga pangyayari sa kasaysayan sa mga kababaihan sa kabilogan; sa bagay na ini, an kasaysayan kan mga kababaihan parati sarong klase nin rebisyonismo sa kasaysayan, na nagmamawot na agyaton o palawakon an tradisyonal na pinagkasunduan sa kasaysayan.

An mga mayor na sentro nin iskolar iyo an Estados Unidos asin Britanya, kun saen an mga historyador na peministang ikaduwang alon, na naimpluwensiyahan kan mga bagong paagi na ipinapalakop kan kasaysayan sosyal, an nangengenot. Bilang mga aktibista sa katalingkasan kan mga kababaihan, pig-uulayan asin pig-aanalisar an pang-aapi  asin mga pagkakaiba na saindang naeksperyensiyahan bilang mga babae, nagtutubod sinda na kaipuhan na makanuod manungod sa buhay kan saindang mga ina—asin nakanompong nin kadikit na iskolar sa imprenta. An kasaysayan pangenot na isinurat nin mga tawo asin manongod sa mga aktibidad nin mga tawo sa pampublikong rona, orog na sa Aprika—giyera, politika, diplomasya asin administrasyon. An mga babae parati na dai kabali asin, kun nasambitan, parati na piglaladawan sa mga papel na stereotypical sa sekso arog kan mga agom, ina, aking babae, asin mga among babae. [1] An pag-adal kan kasaysayan igwa nin halaga sa kun ano an pigkokonsiderar na "maninigo" sa kasaysayan. An iba pang aspeto kan lugar na ini nin pag-aadal iyo an mga pagkakaiba sa buhay kan mga kababaihan na kawsa kan rasa, estado sa ekonomiya, estado sosyal, asin manlaen-laen na iba pang aspeto kan sosyedad. [2]

An pag-aadal kan kasaysayan kan mga kababaihan nag-evolve sa lawig nin panahon, [3] poon sa mga enot na mobimientong peministang nagmamawot na mabawi an mga nawara na istorya kan mga kababaihan, sagkod sa mas bagong iskolar na nagmamawot na isalak an mga eksperyensya asin pananaw kan mga kababaihan sa mga mainstream na mga naratibo sa kasaysayan. An historya kan kababaihan nagin man importanteng parte kan mga interdisiplinaryong larangan arog kan pag-aadal sa kasarian, pag-aadal sa kababaihan, asin teoryang peminista. [4] [5]

An nagkapirang pangenot na momento sa kasaysayan kan mga kababaihan kabali an mobimiento nin deretso sa pagboto, na nakipaglaban para sa deretso kan mga kababaihan na magboto; an peministang hiro kan mga taon 1960 asin 1970, [6] na nagdara nin atensyon sa mga isyu arog kan mga deretso sa reproduktibo asin diskriminasyon sa lugar nin trabaho; asin an # MeToo movement, na nakakua nin atensyon sa paglakop kan sekswal na pang-aabuso asin pang-aabuso. [7] [8]

An mga bantog na babae sa bilog na kasaysayan kabali an mga lider politikal arog ni Cleopatra, Joan of Arc, asin Indira Gandhi ; [9] mga parasurat arog ni Jane Austen, Virginia Woolf, asin Toni Morrison ; [10][11] mga aktibista arog ni Harriet Tubman, Susan B. Anthony, asin Malala Yousafzai ; [12] [13] asin mga siyentipiko arog ni Marie Curie, Rosalind Franklin, asin Ada Lovelace . [14] [15]

Mga Rehiyon

[baguhon | baguhon an source]

Nagkaigwa nin mga pagbabago kan ika-19 asin ika-20 siglo; halimbawa, para sa mga babae, an deretso sa pantay na sweldo nakabugtak na sa ley. An mga babae tradisyonal na nagpapadalagan kan harong, nag-aaki asin nagpapadakula kan mga aki, mga nars, ina, agom, kataed, mga katood, asin mga paratukdo. Durante kan mga panahon nin gera, an mga babae pig-aapod sa merkado nin trabaho tanganing maggibo nin trabaho na tradisyonal na limitado sa mga lalaki. Kasunod kan mga gera, sinda pirming nawaran nin trabaho sa industriya asin kinaipuhan na magbalik sa mga papel sa laog kan harong asin serbisyo. [16]

Great Britanya

[baguhon | baguhon an source]

An kasaysayan kan mga babaeng Scottish kan huring parte kan ika-19 siglo asin amay na ika-20 siglo dai pa lubos na nadevelop bilang sarong larangan nin pag-aadal sagkod kan mga taon 1980. Dugang pa, an kadaklan na trabaho manungod sa mga babae bago an 1700 naipublikar na poon pa kan 1980. Nagkapirang pag-aadal an nagkua nin biograpikong paagi, alagad an ibang trabaho nagkua nin mga pananaw gikan sa pagsiyasat sa ibang lugar tanganing siyasaton an mga isyu arog kan trabaho, pamilya, relihiyon, krimen, asin mga imahe nin mga babae. An mga iskolar nagbubukas man kan mga boses nin mga babae sa saindang mga surat, memoir, rawitdawit, asin mga rekord sa korte. Huli sa huring pag-uswag kan larangan, kadakol na mga bagong trabaho an nagin nakakabawi, alagad orog na an mga pananaw kan kasaysayan kan kasarian, pareho sa ibang nasyon asin sa kasaysayan kan Scotland pagkatapos kan 1700, ginagamit sa pag-frame kan mga hapot na pighahapot. An mga trabaho sa maabot na panahon dapat na magkontribwir pareho sa sarong reinterpretasyon kan presenteng mga naratibo kan kasaysayan kan Scotland asin man sa pagpararom kan komplikado kan kasaysayan kan mga kababaihan sa huring parte kan edad media asin amay na modernong Britanya asin Europa.

Sa Irlandia an mga pag-aadal sa mga babae, asin an mga relasyon sa kasarian sa pankagabsan, bihira bago an 1990; sinda ngonyan ordinaryo na na may mga 3000 na libro asin artikulo na nakaimprenta.

An mga historyador na Pranses nagkua nin sarong pambihirang paagi: nagkaigwa nin mahiwas na iskolar sa kasaysayan kan mga babae asin kasarian sa ibong kan kakulangan nin mga programa o departamento sa pag-adal sa mga babae asin kasarian sa lebel kan unibersidad. Alagad an mga paagi na ginamit kan ibang mga akademiko sa pagsiyasat kan mahiwas na basehan na mga kasaysayan sosyal pig-aplikar man sa larangan kan kasaysayan kan mga kababaihan. An halangkaw na lebel nin pagsiyasat asin publikasyon sa kasaysayan kan mga kababaihan asin kasarian huli sa halangkaw na interes sa laog kan sosyedad nin Pransia. An estruktural na diskriminasyon sa akademya laban sa tema kan kasaysayan nin kasarian sa Pransya nagbabago huli sa paglangkaw kan mga internasyonal na pag-aadal kasunod kan pagbilog kan Unyon Europeo, asin mas dakol na mga iskolar na Pranses na naghahanap nin mga nombramiento sa luwas kan Europa.

Bago kan ika-19 siglo, an mga hoben na babae nabuhay sa irarom kan ekonomiko asin disiplinaryong awtoridad kan saindang mga ama sagkod na sinda mag-agom asin nakaagi sa irarom kan kontrol kan saindang mga agom. Tanganing magkaigwa nin nakakokontentong pag-agoman, an sarong babae kaipuhan na magdara nin dakulaon na dote. Sa mas mayaman na mga pamilya, an mga aking babae nag-aako kan saindang dote hale sa saindang mga pamilya, mantang an mas pobreng mga babae kaipuhan na magtrabaho tanganing makatipid kan saindang mga sweldo tanganing mapakarhay an saindang mga tsansa na magpakasal. Sa irarom kan mga ley kan Alemania, an mga babae igwa nin mga deretso sa pagsasadiri sa saindang mga dote asin pamana, sarong mahalagang pakinabang huli ta an halangkaw na bilang nin mga nagagadan nagresulta sa sunod-sunod na mga kasal. Bago an 1789, an mayoriya kan mga babae nabubuhay na nakakulong sa pribadong rona kan sosyedad, an harong.

An Panahon nin Rason dai nagdara nin orog pa para sa mga babae: an mga lalaki, kaiba an mga mahilig sa Kaliwanagan, nagtutubod na an mga babae natural na nakatalagang magin mga agom asin ina. Sa laog kan mga edukadong klase, igwa nin pagtubod na an mga babae kaipuhan na magkaigwa nin supisyenteng edukasyon tanganing magin intelihente asin maoyon na mga makipag-olay sa saindang mga agom. Alagad, an mga babaeng hababa an klase piglalaoman na magin mabunga sa ekonomiya tanganing matabangan an saindang mga agom na lalaki na mabuhay.

Sa bagong itinogdas na Estado nin Alemania (1871), an mga babae kan gabos na klaseng sosyal dai nin deretso sa politika asin sosyal. An kodigo nin sosyal na paggalang nagkulong sa mga babaeng halangkaw an klase asin burges sa saindang mga harong. Sinda ibinilang na mas hababa sa sosyal asin ekonomiko kisa sa saindang mga agom. An mga babaeng daing agom tinutuya, asin an mga gustong makalikay sa sosyal na ginikanan puedeng magtrabaho bilang daing bayad na mga katabang sa harong na nag-iistar sa mga paryentes; an mga may kakayahan pwedeng magtrabaho bilang mga gobernadora o sinda pwedeng magin mga madre.

An sarong mahalagang bilang nin mga pamilyang nasa tahaw na klase nagin dukha sa pag'oltan kan 1871 asin 1890 nin huli ta an rikas kan pagtalubo kan industriya bakong segurado, asin an mga babae kinaipuhan na kumita nin kuwarta sa hilom sa paagi nin pagtahi o pagborda tanganing makakontribwir sa kita kan pamilya. Kan 1865, an Allgemeiner Deutscher Frauenverein (ADF) pigtogdas bilang sarong payong na organisasyon para sa mga asosasyon nin mga kababaihan, na naghahagad nin mga deretso sa edukasyon, trabaho, asin partisipasyon sa politika. Pakalihis nin tolong dekada, an Bund Deutscher Frauenverbände (BDF) an nagsalida sa ADF asin dai kabali sa pagiging miyembro an hiron proletaryo na parte kan naenot na grupo. An duwang hiro igwa nin magkaibang pananaw manungod sa lugar kan mga kababaihan sa sosyedad, asin susog kaini, igwa man sinda nin magkaibang agenda. An mobimientong burgesya nagtao nin importanteng mga kontribusyon sa pag-akses kan mga kababaihan sa edukasyon asin trabaho (pangenot na nakabase sa opisina asin pagtukdo). An mobimientong proletaryo, sa ibong na lado, nagtalubo bilang sarong sanga kan Partido Sosyal Demokratiko. Mantang an mga trabaho sa pabrika nagigin makukua para sa mga babae, sinda nagkampanya para sa pantay na sweldo asin pantay na pagtratar. Kan 1908 an mga babaeng Aleman nanggana kan deretso na mag-ayon sa politikal na mga partido, asin kan 1918 sa katapustapusi tinawan sinda nin deretso na magboto. An pagpatalingkas kan mga kababaihan sa Alemania dapat na angat sa mga masunod na taon.

An mga historyador nagtao nin espesyal na atensyon sa mga paghihingoa kan Nazi Germany na baliktadon an mga politikal asin sosyal na mga ganansya na nagibo kan mga babae bago an 1933, orog na sa medyo liberal na Republika nin Weimar . An papel kan mga babae sa Nazi Alemania nagbago susog sa mga sirkumstansya. Sa teorya, an mga Nazi nagtutubod na an mga babae dapat na magin mapagpasakop sa mga lalaki, likayan an mga karera, idusay an saindang sadiri sa pag-aki asin pagpadakula nin aki, asin magin mga katabang sa tradisyonal na mga dominanteng ama sa tradisyonal na pamilya. Alagad, bago an 1933, an mga babae nagkaigwa nin importanteng papel sa organisasyon kan Nazi asin tinogotan nin kadikit na awtonomiya tanganing mapahiro an ibang mga babae. Pakatukaw ni Hitler sa kapangyarihan kan 1933, an mga babaeng aktibista sinalidahan nin mga babaeng burukratiko, na nagdodoon sa mga birtud nin babae, pag-agom, asin pangangaki.

Mantang an Alemania nag-aandam para sa gera, kadakol na mga babae an isinabay sa pampublikong sektor asin, sa pangangaipo para sa bilog na paghiro kan mga pabrika kan 1943, an gabos na babae kinaipuhan na magparehistro sa opisina nin trabaho. Ginatos na ribong mga babae an nagserbi sa militar bilang mga nars asin mga tauhan na pansuporta, asin saro pang sanggatos na ribo an nagserbi sa Luftwaffe, orog na nagtatabang sa pagpadalagan kan mga sistemang kontra eroplano. [17] An sweldo kan mga babae nagdanay na bakong pantay asin an mga babae dai tinawan nin mga posisyon nin liderato o kontrol.

Labing duwang milyon na babae an ginadan sa Holocaust. An ideolohiyang Nazi minamansay an mga babae sa pankagabsan bilang mga ahente nin pagkamainaki. Kaoyon kaini, ipinamidbid kaini an babaeng Judio bilang sarong elemento na dapat pohoon tanganing malikayan an pag-itaas kan mga maabot na henerasyon. Huli sa mga rason na ini, an mga Nazi tinatrato an mga babae bilang pangenot na mga punteriya para sa paglaglag sa Holocaust. [18]

Si Anna Kowalczyk ( pl ) nagsurat asin si Marta Frej ( pl ) nag-ilustrar nin sarong libro na nagdedetalye kan kasaysayan kan mga babaeng Polako na may titulong Nawawarang Kabanga kan Kasaysayan: Sarong Halipot na Kasaysayan kan mga Babae sa Poland ( Brakująca połowa dziejów. Krótka historia kobiet namiach ziejów ), na ipinublikar sa 2018 kan Wynic Wydawdawdaw ( AB ).

Sirangan na Europa

[baguhon | baguhon an source]

An interes sa pag-adal kan kasaysayan kan mga kababaihan sa Sirangan na Europa naatraso. An representante iyo an Hungary, kun saen an historiograpiya pig-eksplorar ni Petö asin Szapor (2007). An akademya nagtumang sa pag'iba kan espesyalisadong larangan na ini nin kasaysayan, sa pangenot huli sa atmospera politikal asin kawaran nin suporta kan institusyon. Bago an 1945, an historiograpiya nagtutukar nin pangenot sa mga nasyonalistang tema na nagsusuporta sa anti-demokratikong politikal na adyenda kan estado. Pagkatapos kan 1945, an akademya nagpabanaag nin sarong modelo kan Sobyet. Imbes na magtao nin atmospera kun saen an mga kababaihan pwedeng magin mga sakop kan kasaysayan, an panahon na ini dai nag-intindi kan papel kan hiron para sa mga deretso kan mga kababaihan sa amay na ika-20 siglo. An pagbagsak kan Komunismo kan 1989 sinundan nin sarong dekada nin mga nagtutubod na mga pangyayari kun saen an mga biograpiya kan mga prominenteng babaeng Hungarian ipinublikar, asin an mga importanteng momento kan kasaysayan politikal asin kultural kan mga kababaihan iyo an mga tema nin pagsiyasat. Alagad, an kalidad kan iskolar na ini bakong pantay asin dai nakaaprobetsar kan mga pag-uswag sa metodolohiya sa pagsiyasat sa Solnopan. Dugang pa, an pagtumang kan institusyon nagpadagos, siring sa ipinapahiling kan kakulangan nin mga programa sa undergraduate o graduate na nakadusay sa kasaysayan kan mga kababaihan asin kasarian sa mga unibersidad sa Hungary.

An kasaysayan kan mga kababaihan sa Rusya nagpoon na magin mahalaga sa panahon kan Czarist, asin an pagmalasakit ipinaheling sa pag-aram asin pagsurat ni Alexander Pushkin . Durante kan Panahon kan Sobyet, an feminismo pinatalubo kaiba an mga ideyal nin pagkakapantay-pantay, alagad sa praktis asin sa mga areglo sa laog kan harong, an mga lalaki parateng nangingibabaw.

Kan mga taon 1990 an mga bagong peryodiko, orog na an Casus asin Odysseus: Dialogue with Time, si Adan asin Eva nagpukaw kan kasaysayan kan mga babae asin, mas bago pa, an kasaysayan kan kasarian. An paggamit kan konsepto nin kasarian nagbalyo kan pokus gikan sa mga babae pasiring sa mga nosyon nin sekswal na pagkakaiba na ginibo sa sosyedad asin kultura. Ini nagdara sa mas hararom na mga debate sa historiograpiya asin nagkakapot nin panuga na mapukaw an pag'uswag kan sarong bagong "pankagabsan" na kasaysayan na kayang mag-integrar nin personal, lokal, sosyal, asin kultural na kasaysayan.

Asya asin Pasipiko

[baguhon | baguhon an source]

An mga pankagabsan na paghiling sa mga kababaihan sa kasaysayan kan Asya kulang, nin huli ta an kadaklan na mga espesyalista nagtututok sa Tsina, Hapon, India, Korea o iba pang tradisyonal na tinawan nin kahulugan na rehiyon. [19]

An mga ipinublikar na obra sa pankagabsan nagtutukar sa mga kababaihan bilang mga nahihiling na partisipante sa rebolusyon, an trabaho bilang mga lunadan para sa katalingkasan kan mga kababaihan, an Confucianismo asin an konsepto kultural kan pamilya bilang mga pinagkukuanan nin pang-aapi kan mga kababaihan. Mantang an mga ritwal sa kasal sa bukid, arog kan presyo kan nobya asin dote, nagdanay na pareho an porma, an saindang trabaho nagbago. Ini nagpapahiling kan pagluya kan pinahiwas na pamilya asin an pagtalubo kan ahensya kan mga babae sa transaksyon sa kasal. Sa mga bagong pag-adal sa Tsina, an konsepto nin kasarian nagbunga nin kadakol na bagong kaaraman sa mga sinurat sa tataramon na Ingles asin Intsik.

Mga Babae kan Pamilya nin Mandarin sa Cards, Thomas Allom; GN Wright (1843). An Tsina, sa Serye nin mga Pananaw, Nagpapahiling kan Tanawon, Arkitektura, asin Sosyal na mga Gawi kan Suanoy na Imperyong Idto. Vol. 3. p. 18

Zhongguo fu nü sheng Huo shi ( simplified Chinese ) sarong makasaysayan na libro na isinurat ni Chen Dongyuan kan 1928 asin ipinublikar kan The Commercial Press kan 1937. An libro, an pinakaenot na nagtao nin sistematikong introduksiyon sa kasaysayan kan mga kababaihan sa Tsina, makusog na nakaimpluwensya sa dugang pang pagsiyasat sa larangan na ini.

An historiograpiya kan mga kababaihan sa kasaysayan kan Tibet napapaatubang sa pagsugpo kan mga kasaysayan kan mga kababaihan sa mga sosyal na naratibo kan sarong komunidad na desterrado. Si McGranahan (2010) nag-eeksamin kan papel kan mga kababaihan sa ika-20 siglo, orog na sa panahon kan pagsalakay asin pagsakop kan mga Intsik sa Tibet . Pig-aadalan niya an mga babae sa hukbo nin pagtumang kan Tibet, an pagpapasakop kan mga babae sa sarong sosyedad na Budista, asin an padagos na konsepto kan dugo sa pagregla bilang sarong nakakakontaminar na ahente. 1998

Hapon na babaeng nagtutugtog sa gekin, Baron Raimund von Stillfried und Rathenitz (1839–1911)

An kasaysayan kan mga babaeng Hapon sa gilid kan iskolar sa kasaysayan sagkod sa huring parte kan ika-20 siglo. An tema haros dai pa nag-eksister bago an 1945, asin, dawa pakatapos kan petsang idto, kadakol na mga akademikong historyador an nag-alangan na akoon an kasaysayan kan mga babae bilang parte kan kasaysayan kan Hapon. An sosyal asin politikal na klima kan mga taon 1980 partikularmente, na paborable sa kadakol na paagi sa mga kababaihan, nagtao nin mga oportunidad para sa historiograpiya kan mga babaeng Hapon asin nagdara man nin mas lubos na pagmidbid sa akademya sa tema. An nakakapukaw asin makabagong pagsiyasat sa kasaysayan kan mga babaeng Hapon nagpoon kan mga taon 1980. Kadaklan kaini ginibo bako sanang kan mga akademikong babaeng historyador, kundi pati na kan mga freelance na parasurat, mga peryodista, asin mga amateur na historyador; an boot sabihon, kan mga tawong dai gayong limitado kan tradisyonal na mga paagi asin mga inaasahan sa kasaysayan. An pag-aadal kan kasaysayan kan mga babaeng Hapon nagin nang inaako bilang parte kan mga tradisyonal na tema.

Australia asin New Zealand

[baguhon | baguhon an source]

Sa nagkapirang eksepsyon, igwa nin kadikit na seryosong kasaysayan nin mga babae sa Australia o New Zealand bago an mga taon 1970. [20]

An sarong payunir na pag-aadal iyo si Patricia Grimshaw, Women's Suffrage in New Zealand (1972), na nagpapaliwanag kun pano an harayong kolonya na idto nagin an pinakaenot na nasyon sa kinaban na nagtao sa mga babae nin boto. An kasaysayan kan mga babae bilang sarong disiplina sa akademya nagbutwa kan kabangaan kan dekada 1970, na pigtitipiko ni Miriam Dixson, An Tunay na Matilda: Babae asin Identidad sa Australia, 1788 sagkod sa Ngonyan (1976). An enot na mga pag-aadal nagin bayad, na pinapano an bakante kun saen an mga babae nawalat. Kapareho kan mga pangyayari sa Estados Unidos asin Britanya, nagkaigwa nin hiro pasiring sa mga pag-aadal sa kasarian, na an sarong larangan dominado kan mga peminista.

An iba pang importanteng mga tema kabali an demograpiya asin kasaysayan kan pamilya. An pinakabagong importansya iyo an mga pag-aadal kan papel kan mga babae sa prente kan harong, asin sa serbisyo militar, sa panahon kan mga giyera mundial. Hilingon an mga babaeng Australiano sa Ikaduwang Gerang Pankinaban asin an mga babaeng Australiano sa Ikaduwang Gerang Pankinaban .

Tahaw na Sirangan

[baguhon | baguhon an source]

Pag-uswag kan natad

[baguhon | baguhon an source]

An kasaysayan kan mga kababaihan sa Tahaw na Sirangan bilang sarong larangan nag-uuswag pa, alagad marikas na naglalakop. An iskolarsip enot na nagpoon na maglataw kan mga taon 1930 asin 1940, [21] asin dangan orog pang nag-uswag kan mga taon 1980. An pinakaenot na pagsiyasat sa kasaysayan sa sulnupan gikan ki Gertrude Stern ( Kasal sa Amay na Islam ), Nabia Abbott ( Aishah, an Namomotan ni Muhammed asin Duwang Reyna kan Bagdad ), asin Ilse Lichtenstädter (Mga Babae sa Aiyam al- Arab: Sarong Pag-aadal kan Buhay nin Babae sa Pagiyera sa Preislamic Arabia ). Kasunod kan medyo turog na panahon, an sulnupan na bersyon kan disiplina nagin buhay kan peministang hiro, na nagbago kan interes sa pagpuno kan mga kulang sa kasarian sa mga naratibo sa kasaysayan. [22] [23] Dakul na mga pag-aadal an ipinublikar sa panahon na ini, sarong uso na nagpadagos asin nag-akselerar pa ngani sagkod sa ika-beinte unong siglo. [24]

Pre-modernong Tahaw na Sirangan

[baguhon | baguhon an source]

An mga iskolar sa Tahaw na Sirangan bago an mga taon 1800 nagtios huli sa limitadong bilang nin direktang mga rekord kan buhay nin mga babae durante kan suanoy asin edad media . Nin huli ta an kadaklan na impormasyon sa kasaysayan gikan sa mga lalaking kagsurat asin sa pangenot nakasentro sa mga lalaki, an mga kwenta asin datos na isinurat asin nakasentro sa mga babae bihira. Kadaklan sa mga pinagsararo gikan sa arte, mga rekord kan korte, doktrina nin relihiyon, asin iba pang mga pagsambit. An mga parasiyasat partikularmenteng naggamit kan mga rekord kan korte gikan sa Imperyo nin Ottoman . Sa ibong kan relatibong pagkadikit, an mga mahalagang pinagkukuanan namidbid, asin an mga historyador nakapagpublikar nin mga pagsaysay kan sosyal, ekonomiko, politikal, asin kultural na pakikilabot kan mga kababaihan. An 1999 na Women in the Ancient Near East ni Marten Sol nagtatao nin komprehensibong paghiling sa buhay kan mga kababaihan sa suanoy na Babilonya asin Mesopotamia. An mga topiko kabali, alagad bakong limitado sa, gubing, pag-agom, pang-ooripon, awtonomiya sa sekso, trabaho, asin pakikilabot sa relihiyon. [25] An Beyond the Exotic: Women's Histories in Islamic Societies ni Amira El-Azhary Sonbol nagtitipon nin beynte-kwatrong mga essay kan mga historyador sa mga pinagkukuanan na pwedeng gamiton sa pagpuno nin mga kulang sa mga kombensyonal na mga naratibo sa kasaysayan. Sa mga essay, an mga pag-analisar kan mga legal na estado kan mga kababaihan, pag-ataman sa arte, asin pakikilabot sa relihiyon susog sa rehiyon iyo an prominente.

Modernong Tahaw na Sirangan

[baguhon | baguhon an source]

An impormasyon na makukua sa mga babaeng nakikipag-date pagkatapos kan mga taon 1800 mas marigon, asin ini nagdara sa mas marahay na mga kasaysayan kan dakol na mga tawo sa Tahaw na Sirangan. Siring sa iskolar kan suanoy asin edad media sa Tahaw na Sirangan, kadakol na mga parasiyasat an nagkua gikan sa huring Imperyo Ottoman, sa panahon na ini tanganing pag-olayan an mga buhay asin papel kan mga babae durante kan ika-19 asin amay na ika-20 siglo. Si Judith E. Tucker, sa Women in the Middle East and North Africa: Pagbalik kan mga Babae sa Kasaysayan, nagduduon kan mga paagi kun pano an mga pagbabago sa heopolitikal asin ekonomikong mga tanawon kan ika-19 siglo nakaimpluwensya sa buhay asin papel kan mga kababaihan sa sosyedad sa Tahaw na Sirangan. Kasabay kaini, siya man nagtutulod na mayo nin malinaw na pagkabaranga sa pag-ultanan kan paagi kan mga sosyedad na pig-istruktura bago asin pagkatapos na an modernisasyon nagpoon na mag-agi sa bilog na kinaban. Importante man, susog ki Tucker, na an mga iskolar isaisip an manlaen-laen na rate nin impluwensya kan ibang nasyon asin pankinaban na dinamika na ipinapahiling susog sa rehiyon asin panahon sa Tahaw na Sirangan, sa laog kan ika-19 asin ika-20 siglo. [26]

Sa gabos na panahon, an Tahaw na Sirangan sarong dakulang rehiyon nin dakul na nasyon asin dakul na grupo, asin an mga iskolar nakagibo nin pagsiyasat sa manlaen-laen na partikular na mga tawo asin lugar, parehong pre-moderno asin moderno. Halimbawa, an Women in Middle Eastern History: Shifting Boundaries of Sex and Gender minasakop kan pagsiyasat na minapoon sa ahensya kan mga babae sa Mamluk Egypt asin sa ika-19 siglong Ottoman Empire sagkod sa mga adaptasyon kan mga sosyedad Islamiko sa mga tawong intersex tanganing ipaheling an pagkamapag-ayon kan mga sosyedad sa Tahaw na Sirangan. [27] Dugang pa, an Gender, Religion, and Change in the Middle East nagtitipon nin pagsiyasat sa manlaen-laen na pangyayari sa kabangaan kan ika-20 siglo, kabali an: pag-integrar kan mga kababaihan sa mga grupo nin mga estudyante sa American University of Beirut; organisasyon nin mga kababaihan sa mga serbisyo sa sosyal na kapakanan sa Ehipto; an relasyon sa pag-ultanan kan iriwal kan Israel asin Palestina asin an mga papel asin deretso kan mga babaeng Israeli sa militar asin sosyedad; asin an organisasyon nin mga babaeng Muslim na sofre, o mga babae sana na "seremonyal na mga kakanon na votive," na idinusay sa mga santo na Shiite. [28] Sa Palestinian Women's Activism: Nationalism, Secularism, Islamism, ipinapahayag ni Islah Jad an mga pangyayari asin iriwal na may koneksyon sa mga hiro nin mga kababaihan sa Palestina poon kan mga taon 1930 sagkod sa amay na parte kan 2000, na nagtatao nin partikular na duon sa relasyon sa pag-ultanan kan mga grupong Islamiko asin sekularista nin mga babaeng aktibista. [29]

  1. Harris, Eleanor (November 22, 1960). "Men Without Women". History Matters. Retrieved February 23, 2024. 
  2. Norton, Alexander, Block, Mary Beth, Ruth M., Sharon (2014). Major Problems in American Women's History. Stamford, Connecticut: Cengage Learning. p. 1. ISBN 978-1-133-95599-3. 
  3. Women's history: a study in continuity and change. 
  4. "Interdisciplinary (Women's and Gender Studies)". Majors at Mizzou // University of Missouri (in English). Retrieved 2023-03-12. 
  5. (in en) Gender studies and interdisciplinarity. 
  6. March 29th; Comments, 2016|Society|0 (2016-03-29). "A Brief History of Women's History". Engenderings (in English). Retrieved 2023-03-12. 
  7. "'Me Too' Global Movement – What is the 'Me Too' Movement". Global Fund for Women (in English). 2021-06-07. Retrieved 2023-03-12. 
  8. "me too. Movement". me too. Movement (in English). Retrieved 2023-03-12. 
  9. "15 of the most powerful women in history". Big Think (in English). 6 November 2016. Retrieved 2023-03-12. 
  10. "Authors of note: 12 female writers who are worthy of adoration | The Spokesman-Review". www.spokesman.com. Retrieved 2023-03-12. 
  11. BiblioLifestyle (2021-03-19). "30 Must-Read Classics by Women Writers". BiblioLifestyle (in English). Retrieved 2023-03-12. 
  12. "Compare And Contrast Malala And Susan B Anthony – 91 Words | Bartleby". www.bartleby.com. Retrieved 2023-03-12. 
  13. "Influential Women in History | Montcalm Community College". www.montcalm.edu. Archived from the original on 2023-03-12. Retrieved 2023-03-12. 
  14. "Meet 10 Women in Science Who Changed the World". Discover Magazine (in English). Retrieved 2023-03-12. 
  15. "22 pioneering women in science history you really should know about". BBC Science Focus Magazine (in English). Retrieved 2023-03-12. 
  16. Jutta Schwarzkopf, "Women's History: Europe" in Kelly Boyd, ed. (1999). Encyclopedia of Historians and Historical Writing, vol 2. Taylor & Francis. pp. 1316–1318. ISBN 9781884964336. 
  17. Campbell, D'Ann. "Women in Combat: The World War Two Experience in the United States, Great Britain, Germany, and the Soviet Union" (PDF). Journal of Military History (April 1993), 57:301–323. Archived from the original (PDF) on 2014-10-09. Retrieved 2025-03-07.  (online edition)
  18. "Spots of Light: Women in the Holocaust". online exhibition, Yad Vashem. 
  19. Dorothy Ko, "Women's History: Asia" in Kelly Boyd, ed. (1999). Encyclopedia of Historians and Historical Writing. 2. Taylor & Francis. pp. 1312–1315. ISBN 9781884964336. 
  20. Joanne Scott, "Women's History: Australia and New Zealand" in Kelly Boyd, ed. (1999). Encyclopedia of Historians and Historical Writing, vol 2. Taylor & Francis. pp. 1315–1316. ISBN 9781884964336. 
  21. Keddie, Nikki R. (2007). Women in the Middle East : past and present. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-11610-5. OCLC 64771011. Plantilya:Page?
  22. Keddie, Nikki R. (2007). Women in the Middle East : past and present. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-11610-5. OCLC 64771011. Plantilya:Page?
  23. Margaret Lee Meriwether, A social history of women and gender in the modern Middle East (Westview Press, 1999).
  24. Beyond the exotic : women's histories in Islamic societies. Amira El Azhary Sonbol (1st ed.). Syracuse, N.Y.: Syracuse University Press. 2005. ISBN 0-8156-3055-7. OCLC 56904315. 
  25. Stol, Marten (2016). Women in the Ancient Near East. Helen Richardson, M. E. J. Richardson. Boston. ISBN 978-1-61451-263-9. OCLC 957696695. 
  26. Nashat, Guity (1999). Women in the Middle East and North Africa : restoring women to history. Judith E. Tucker. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-33478-0. OCLC 40805426. 
  27. Esposito, John L.; Keddie, Nikki R.; Baron, Beth (1993). "Women in Middle Eastern History: Shifting Boundaries in Sex and Gender.". The American Historical Review 98 (1): 208. doi:10.2307/2166488. ISSN 0002-8762. http://dx.doi.org/10.2307/2166488. 
  28. Naguib, Nefissa; Okkenhaug, Inger Marie, eds. (2007-12-18). Interpreting Welfare and Relief in the Middle East. Brill. doi:10.1163/ej.9789004164369.i-244. ISBN 9789047423737. 
  29. JAD, ISLAH (2018-12-14). Palestinian Women's Activism. Syracuse University Press. doi:10.2307/j.ctv14h56f. ISBN 978-0-8156-5459-9.