Krasue

A 2012 illustration of a krasue
Grouping	Legendary creature
Sub grouping	Nocturnal, undead, luminescent
Other name(s)	กระสือ, អាប Ahp, Penanggal, Kuyang, Palasik, ‘’Capculacay’’
Country	Thailand, Cambodia, Laos, Indonesia, Malaysia, Brunei, Singapore, Philippines, Myanmar, Vietnam
Region	Southeast Asia (except East Timor)

An Krasue sarong nocturnal na babaeng espiritu kan mga osipon kan Sur-subangan na Asya . Minapahiling ini bilang naglalataw, daing hawak na payo nin sarong babae, kadalasan hoben, asin magayon. An saiyang mga panlaog na organo nakadukot asin nakatakod gikan sa saiyang liog.

An Krasue kabali sa sarong konstelasyon nin magkaparehong mitolohikong mga entidad sa manlaen-laen na rehiyon kan Sur-subangan na Asya; gabos na rehiyonal na uri kan entidad na ini ay igwa nin pagkakapareho bilang sarong daing hawak na payo nin babae na may mga organo asin bituka na nakatakod sa saiyang liog. Kaiba kan Krasue, yaon man an Ahp sa Cambodia ; an Kasu sa Laos ; an Kuyang ok-Pok , o Leyak sa Indonesya ; an Ma lai sa Vietnam ; manananggal sa Pilipinas ; Pelasik, Pelesit, penanggalan o penanggal sa Indonesia, Malaysia, Brunei asin Singapore . An osipon kan mga Hapon igwa man nin mga linalang na yokai na inaapod na nukekubi asin rokurokubi na kapareho kan saindang mga kauri sa Sur-subangan na Asya.

Susog sa etnograpo na Thai na si Phraya Anuman Rajadhon, mahihiling an Krasue na may will-o'-the-wisp o luminescent nin liwanag. An mga paliwanag na pigprobaran manungod sa ginikanan kan liwanag mahale sa presensya kan methane sa mga lugar na may mga laboy. An Krasue parateng sinasabing nakaistar sa parehong lugar kan Krahang, sarong lalaking espiritu kan osipon na Thai.

An espiritung ini naglulupadlupad sa aire, huli ta mayo nin mas hababang hawak. Mahihiling sa manlaen-laen na itsura an saindang halalunan na trachea sana o mismong bilog na liog . An mga organo sa ibaba kan payo katakod an puso asin an tulak na kasinlaba nin bituka, pinapahiling na an bituka simbolo kan pagkasinibaon kan Krausue. Sa pelikulang Thai na Krasue Valentine, pigrerepresentar an aswang na may mas dakol na panlaog na organo, arog kan baga asin atay, alagad mas nabawasan an kadakulaan asin anatomikong proporsyonal kan payo. An mga organong kaini pigrerepresentar minsan na may bagong pahid nin dugo, siring man nagliliwanag. Sa mga kontemporanyong representasyon an saiyang mga ngipon parateng igwa nin mga matarom na ngipon sa yakkha o arog kan sa bampira . Sa pelikula na Ghosts of Guts Eater, may halo nakapalibot sa saiyang payo.

An Krasue naging tema kan nagkapirang pelikula sa rehiyon, kabali an My Mother Is Arb. Midbid man sa apod na Krasue Mom, panatok na pelikula sa Cambodian na igwa nin distinksyon na iyo an pinakaenot na pelikula na ginibo sa Republika kan Banwaan kan Kampuchea pagkatapos kan kawaran nin mga lokal na pelikula asin an pan-aapi kan lokal na osipon sa Cambodia durante kan panahon kan Khmer Rouge .

Sa Pilipinas igwa nin kaparehong multo arog kan manananggal, sarong lokal na espiritu na nag aaswang sa mga bados na babae .

Mga Alamat

Kapinunan

An katotoohan sa pag-eksister kan Krasue sa manlaen-laen na lugar sa bilog kan Sur-subangan na Asya, asin an ginikanan kaini ay madipisilon beripikaron. Kundi mas nahihileng na gikan ini sa osipon. Sa Thailand, an Krasue pigtutubodan nin sarong indibidwal na sinumpa (kadalasan babaye) na naggibo nin manlaen-laen na kasalan asin madayang gawe-gawe sa saiyang nakaaging buhay. Pagkagadan niya, nagigin dahelan an saiyang mga kasalan na siya mamundag giraray bilang sarong phut na nabubuhay sa nasayang, dai pa luto o raot na kakanon. Sa mga nakaaging panahon, an industriya nin aliw sa Thailand pig-fictional an ginikanan ni Krasue bilang isinumpa gikan sa sarong suanoy na prinsesa kan Khmer, arog kan sa Demonic Beauty (2002). An kinidnap na prinsesa kan kahadean nin Khmer tigloko an saiyang agom (an heneral), para sa sarong suldados. An suldados pinugotan nin payo mantang an prinsesa kan Khmer sinulo sagkod na magadan. Alagad, bago siya nagadan, nag-awit siya nin sarong engkantasyon tanganing protehiran an saiyang mortal na hawak alagad an saiyang payo asin an saiyang mga organo sana an naligtas. Sa paglaladawan na ini, saro sanang pagprobar na magbugtak nin kahalaganan o pag-imbento giraray nin sarong mitolohikong kapinunan sa sarong bistadong isturya kan osipon para sana sa pag-aling-aling asin komersyal na katuyuhan.

Igwa pang ibang oral na tradisyon na nagsasabi na an espiritung ini dating sarong mayaman na babae na may laba nin itom na gasa o laso na nakabugkos sa payo asin liog bilang proteksyon sa liwanag kan saldang. An babaeng ini dangan sinaniban nin sarong maraot na espiritu asin isinumpa na magin sarong Krasue. An iba pang popular na osipon nagsasabi na an ginikanan kan espiritu nagpuon sa sarong babae na naghihingoang makanood nin itom na mahika asin napasala, o naggamit nin salang anting-anting kaya nagkasuhay an saiyang payo asin hawak. Konektado man an mga nakaaging kasalan sa pagpasa kan sumpa nin Krasue; an mga babae na nag-abort o naggadan nin sarong tawo sa nakaaging buhay magigin sarong Krasue bilang padusa. An ibang mga osipon nagsasabi na may sarong tawong sinumpa magin Krasue kan kinakan asin ininom niya an kontaminado nin laway o laman kan krasue. An popular na imahinasyon nagsasabi man na an pagbabago tanganing magin Krasue kadaklan limitado sana sa mga paryentes kan mga babaeng naggigibo nin pangkukulam na "Mae Mot" (แม่มด) o "Yai Mot" (ยายมด), arog kan saindang mga aking babae o makoapo. Kadalasan an mga babae na kakaiba an hiro sa sarong komunidad an pigdududahan na nagigin Krasue barubanggi kan ibang mga miyembro kan baryo.

Osipon kan Cambodia

An អាប (Ahp/Aap), gikan sa tataramon na Sanskrit आप्यति (āpyati, 'pagpasakit sa siisay man'), sa osipon kan Cambodia iyo an sarong babae na kabangang espiritu asin kabangang mortal. Kapag aldaw, garo sinda normal na mga tawo alagad pag banggi sinda nag-hahale, asin binabayaan an saindang mortal na hawak dara sana an saindang payo pati na an saindang mga organong nag-aagrangay maghanap nin kakanon. Pigtutubodan sinda na nagkakakan nin mga bagay na mabata; dugo, hilaw na karne, mga hayop sa oma kan mga tagabaryo, mga bangkay, mga ati, mga plasenta, mga omboy, asin iba pa. An saindang mga kaluyahan iyo an mga tunok asin mga ayam na bantay.

An mga Ahp an mga bruha na dai nakagibo nin mapuersang itom na mahika, an nagin dahelan kan pag-atras asin pagsumpa pabalik sa saindang mga sadiri. An iba nagtutubod na an mga Ahp iyo an paragibo nin itom na mahika, asin nag-uutang nin kapangyarihan kan sarong demonyo (maraot na espiritu) sa paagi nin pagpasanib sa saindang hawak pag banggi bilang karibay. Kaipuhan kan mga Ahp na ipasa an saindang sumpa sa ibang babae tanganing makalaog sa siklo nin reenkarnasyon; pwede an saindang aking babae, makoapo, paryentes o arin man na ibang babae na yaon sa saindang pagkababae na naggigibo man nin pangkukulam alagad an iba nagtutubod na pwede ining ipasa sa paagi kan pagbalyo nin pluwido sa hawak sa arin man na babae, sa paagi kan pandadaya. An mga bruha man sa khmer inaapod na mae thmob (ម៉ែធ្មប់ 'inang bruha') o yeay thmob (យាយធ្មប់ 'lolang bruha').

Tanganing maprotehiran an mga bados asin an saindang mga aki na dai mabiktima, nagbubugtak an saindang mga paryentes nin mga matunok na sanga sa palibot kan harong bilang pang kudal. An improvised na tunok kan kudal an nagdidisganar sa Ahp na magrani para magsupsop kan dugo asin magcausa nin iba pang pagsakit sa bados na babae. Pakapangaki, kaipuhan na darahon kan mga paryentes kan babae an pinutol na plasenta sa harayo tanganing ilubong asin itago ini sa mga Ahp. Kun an plasenta nalubong nin hararom, dai ini makukua kan espiritu. Pigtutubodan na dakulaong kalamidad an dadarahon kan aki asin kan pamilya kaini kun makakakan kan sarong Ahp an plasenta kan ina.

Osipon kan Thai

Nasa irarom nin sarong sumpa an Krasue na nagpapagutom saiya asin rason sa pagkapirming aktibo sa banggi tanganing matapalan an saiya ning kagutuman, asin maghanap nin dugo o hilaw na karne para lamunon. Kaya kaini mag atake sa baka o manok sa diklom, para inomon an saindang dugo asin kakanon an saindang mga panlaog na organo. Pwede man ining magbiktima nin mga pidaso nin baka, arog kan mga karabaw na nagadan sa ibang mga dahelan sa banggi. Kun mayong dugong mahanap an Krasue kaya kani magkakan nin mga ati o bangkay. An mga nawalat na mga bado sa luwas, makukua na nin maati, may bahid kan dugo asin udo pagkaaga na tighuhuna na hale sa pagpunas niya kan saiyang nguso. Kaya, an mga tagabaryo dai nagwawalat nin mga pinapamarang bado sa luwas kapag oras na nin banggi.

An Krasue an nagtatago kan saiyang daing payo na hawak sa sarong toninong na lugar huli ta kaipuhan kaining makisumaro bago mag-aga, nabubuhay na garo sana sarong normal na tawo sa aldaw, dawa puyat puyat an itsura. An pagrumpag sa daing payo na hawak kan krasue an delikado sainda. An naglalayog na payo mabalik pagkatapos na mag-ayam alagad kapag nakisumaro sa salang hawak an magdadara kaini sa pagsakit sagkod sa kagadanan. Kun an itaas na parte kan hawak dae mahanap an saiyang ibabang kabanga bago mag-aga, magagadan ini sa matinding kulog. An Krasue magagadan man kun an saiyang mga bituka maputol o kun an saiyang hawak mawara o itago kan iba. An ibang mga pagtubod kan mga tawo nagtutubod na an linalang pwedeng gadanon sa paagi nin pagsulo kaini. An mga primerong kaiwal kan mga Krasue iyo an mga grupo nin mga anggot na tagabaryo na may darang mga sulo asin mga sundang. Pwede nindang madakop an Krasue asin gadanon ini o hilingon kun saen siya maduman bago mag-aga asin raoton an saiyang hawak.

Igwa nin sarong osipon na nagsasabi na dapat maging alerto an mga may lugad na tawo sa Krasue huli ta nakakaparong ini nin dugo asin maabot pagbanggi para kakanon ini habang nagtuturog an tawo. Alagad, igwa nin mga paagi tanganing maibitaran an mga Krasue na makalaog sa laog kan harong. An mga kagsadiri nin harong parati naggigibo nin mga matarom na kudal o nagtatanom nin matarom na kawayan tanganing maprotehiran an saindang mga sadiri sa mga Krasue. An Krasue natatakot sa mga bagay na may mga tusok huli ta natatakot ining maipit an saiyang mga bituka asin dai ini makakadulag.

Mga reperensya ni Krasue sa kulturang Thai

• 
  An nagliliwanag na uhong sa probinsya nin Khonkaen inaapod na "Krasue Mushroom".

Igwa nin impormasyon gikan sa The Royal Academy na nagtatao nin mga halimbawa kun pano an pagtubod sa Krasue nahihiling sa kulturang Thai sa laog nin mga siglo, halimbawa:

1. An sarong abnormal na sadit na saging (kawsa nin sarong mutasyon) sinasabing kinakakan nin sarong Krasue.
2. An sarong tawong paslo na marikas an pagkakan parati na sinasabing "nagkakakan arog kan sarong Krasue" o "kapareho ka-paslo ni Krasue".
3. An nagliliwanag na uhong sa Probinsya nin Khon Kaen inaapod na "Krasue Mushroom".
4. Sa Probinsya nin Chonburi, igwa nin sarong baryo na an pangaran "Nong Krasue" (Krasue marsh). Ngonyan, binago na an pangaran sa "Nong Krasaem" (Happiness marsh) tanganing dai na gayong makatakot.

Siyentipikong paliwanag

An posibleng siyentipikong paliwanag sa mga nahihiling na Krasue iyo an kawsa hale sa naglalaad na laad gikan sa mga partikulo nin gas na methane na pinaluwas hale sa mga raot na organikong bagay na makukua sa mga oma asin tanuman, kun saen pirming ibinabareta an mga nahihiling na Krasue. Alagad, susog ki Associate Professor Dr. Sirintornthep Towprayoon, sarong parasiyasat sa enerhiya hale sa University of Technology Thonburi ni King Mongkut, an hipotesis na an Krasue talagang nagsusulo nin mga partikulo nin gas na methane imposible huli ta kulang an methane na pigbubuga kan mga nabulok na organikong bagay tanganing makagibo nin kalayo, asin dawa kun an partikulo nin methane nasulo, makukulong an sulo sa ibabaw kan organiko, o madaling masulo na bagay asin dai mabunga nin naglalataw na mga laad na soboot nagtatao nin ilusyon kan Krasue.

Kun an payo hinahale sa tunay na hawak nin tawo, an ibang mga organo arog kan bituka, puso, asin pulmon dai mahale kaiba kan payo.

Hilingon man

• Dullahan
• Onryō
• Hungry ghost
• Leyak
• Langsuyar
• Nukekubi
• Manananggal (Philippine mythology)
• Penanggalan (Malay culture)
• Thai folklore
• Vengeful ghost