Metabolismo

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Pinasimpleng pagsirip sa metabolismong selular
Estruktura kan adenosine triphosphate (ATP), sarong sentral t intermediate sa metabolismong enerhiya

An metabolismo iyo an set nin nagsusutenir nin buhay na kemikal na mga reaksyon sa mga organismo. An tolong pangenot na trabaho nin metabolismo: An pagkakombertir kan enerhiya sa kakanon na makukua sa pagdalagan nin mga proseso sa cellular; An pagkakombertir nin kakanon sa pagtogdok nin mga bloke para sa mga protina, lipids, nukleyikong asido, asin nagkapirang carbohydrates; asin an paghale sa metabolic wastes. An sibot - sibot na mga reaksyon na ini minatogot sa mga organismo na tumalubo asin magreprodusir, papagdanayon an saindang mga estruktura, asin humiro oyon sa saindang palibot. An terminong meabolismo pwede man na ipanongod sa halaga nin gabos na kemikal na reaksyon na nangyayari sa nabubuhay na mga organismo, kaiba an pagtunaw asin transportasyon nin mga bagay na nagin asin sa pag - oltanan nin laen - laen na selula, na dian an nasambitan sa enotan na mga reaksion sa laog kan mga selula inaapod na intermediary (o intermediate) metabolismo.

An mga reaksyon na Metaboliko pwedeng ipareho bilang catabolic - an pagkaraot kan mga elemento (halimbawa, glucose sagkod pyruvate sa paagi kan respirasyon kan selula); o anaboliko - an pagpapakusog (synthesis) kan mga elemento (arog kan mga protina, carbohydrates, lipids, asin nucleic acid). Sa parate, an katabolismo nagpapaluwas nin enerhiya, asin an anabolismo nakakaubos nin enerhiya.

An sistema metabolika nin sarong partikular na organismo an nagdedeterminar kun arin na mga bagay an magigin dahelan kun taano ta makanompong iyan nin masustansya asin arin na hilo. Halimbawa, may mga prokaryotes na naggagamit nin hydrogen sulfide bilang nutrient, pero an gas na ini marara sa mga hayop.[1] An basal metabolic rate nin organismo iyo an sokol nin enerhiya na kinokosumo kan gabos na kemikal na reaksyon na ini.

An sarong risang marhay na kabtang nin metabolismo iyo an pagkakaagid kan pundamental na mga dalan sa metaboliko sa tahaw nin manlaenlaen na espesye.[2] Halimbawa, yaon an set nin carboxylic acid na midbid na marhay bilang mga intermediates sa siklo nin citric acid sa gabos na midbid na organismo, na manonompongan sa mga klase na arog kan bakong espesipikong mga bacterium Escherichia coli asin darakulang multicelular na organismo na arog kan elepante.[3] An mga pagkakaagid na ini sa metabolikong mga dalan posibleng huli sa saindang amay na paglataw sa kasaysayan nin ebolusyon, asin posibleng marhay na huli sa pagigin palaen kaiyan.[4][5] Sa manlaenlaen na helang, arog baga kan klase II diabetes, metabolic syndrome, asin kanser, naraot an normal na metabolismo.[6] An metabolismo kan mga selula nin kanser iba man sa metabolismo kan normal na mga selula, asin an mga pagkakaiba na ini pwedeng gamiton tanganing hanapon an mga target para sa therapeutic na interbensyon sa kanser.[7]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Friedrich C (1998). Physiology and genetics of sulfur-oxidizing bacteria. Adv Microb Physiol. Advances in Microbial Physiology. 39. pp. 235–89. doi:10.1016/S0065-2911(08)60018-1. ISBN 978-0-12-027739-1. PMID 9328649. 
  2. "The universal nature of biochemistry". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 98 (3): 805–8. January 2001. doi:10.1073/pnas.98.3.805. PMID 11158550. Bibcode2001PNAS...98..805P. 
  3. "Universality in intermediary metabolism". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 101 (36): 13168–73. September 2004. doi:10.1073/pnas.0404922101. PMID 15340153. Bibcode2004PNAS..10113168S. 
  4. "Evolutionary optimization of metabolic pathways. Theoretical reconstruction of the stoichiometry of ATP and NADH producing systems". Bulletin of Mathematical Biology 63 (1): 21–55. January 2001. doi:10.1006/bulm.2000.0197. PMID 11146883. 
  5. "The puzzle of the Krebs citric acid cycle: assembling the pieces of chemically feasible reactions, and opportunism in the design of metabolic pathways during evolution". Journal of Molecular Evolution 43 (3): 293–303. September 1996. doi:10.1007/BF02338838. PMID 8703096. 
  6. "Metabolic Flexibility as an Adaptation to Energy Resources and Requirements in Health and Disease". Endocrine Reviews 39 (4): 489–517. August 2018. doi:10.1210/er.2017-00211. PMID 29697773. 
  7. "Understanding the Intersections between Metabolism and Cancer Biology". Cell 168 (4): 657–669. February 2017. doi:10.1016/j.cell.2016.12.039. PMID 28187287.