Paropagulong

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
An paropagulong
Mga tamboan
Ginutaan na parapagulong
Tinitindang parapagulong

An paropagulong o parapagulong o puropagulong (Psophocarpus tetragonolobus), sarong tinanom na nagbabalagon, nagkakamang asin nansasapot. Bako sana an bunga niyang berde na may apat na gulod-gulod an kinakakan, haros gabos na parte kaini pwedeng kakanon- an dahon, an bunga asin an laman sa gamot.

An tropikal na tinanom na ini tubong tal sa New Guinea asin natubang sa pagtubo sa mga mainit asin maalumahad na lugar, poon Filipinas, Indonesya, Indya, Burma, Tailandya abot Sri Lanka. Maski daa bantog an tinanom alagad pinapatubo ini nin bakong lakopan sa Sur-subangan na Asya asin sa Papua New Guinea alagad grabe an pwedeng pakinabang ta mayaman sa protina asin mga bitamina. Ini pwede man pambahog sa mga hayop imbes na gamiton an inaapod na fish meal.


Sur-solnopan na Asya:

  • Intsik: 四棱豆 (literalmente, apat na gulod na pisog )
  • Indones: kacang belimbing, kacang botor, kecipir
  • Malayu: Kacang botol
  • Sundanese: Jaat
  • Tagalog: Sigarilyas, Kalamismis
  • Ilocano: Pal-lang
  • Bikol: Parapagulong
  • Thai: ถั่วพู /ˈtʰùa ˈpʰuu/ (literalmente "sa bukid na pisog")
  • Meitei: (Teng-nou-maanbee)

Habagatan Asya:

Japan:

  • Ryukyuan: うりずん Urizun (literalmente, "panahon nin berdeng labas")
  • Hapon: 四角豆 Shikaku-mame (literalmente, "kwadradong pisog")

Estados Unidos:

  • Ingles: winged bean, Goa bean, asparagus pea, four-angled bean, four-cornered bean, Manila bean, Mauritius bean, asin winged pea

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

  • Venketeswaran, S., M.A.D.L. Dias, and U.V. Weyers. The winged bean: A potential protein crop. p. 445. In: J. Janick and J.E. Simon (eds.), Advances in new crops. Timber Press, Portland, OR (1990).
  • Entry for the Winged Bean in the "Leaf for Life" website Archived 2015-12-07 at the Wayback Machine.
  • Verdcourt, B. and Halliday, P. A revision of Psophocarpus (Leguminosae-Papilionoideae-Phaseoleae). Kew Bulletin, 1978; 33: 191-227.
  • Kadam, S.S., Lawande, K.M., Naikare, S.M. and Salunkhe, D.K. Nutritional aspects of winged bean (Psophocarpus tetragonolobus L.DC). Legume Research, 1981; 4(1): 33-42.
  • Smartt, J. Gene pools in grain legumes. Economic Botany, 1984; 38(1): 24-35.
  • Hettiarachchy, N.S. and Sri Kantha, S. Nutritive value of winged bean, Psophocarpus tetragonolobus. Nutrisyon (Philippines), 1982; 7: 40-51.
  • Sri Kantha, S. and Erdman, J.W.Jr. Winged bean as an oil and protein source; a review. Journal of American Oil Chemists Society, 1984; 61: 215-225.
  • Sri Kantha, S. and Erdman, J.W.Jr. Is winged bean really a flop? Ecology of Food and Nutrition, 1986; 18: 339-341.
  • National Research Council (U.S). (1975). Underexploited Tropical Plants with Promising Economic Value. 2nd Edition. U.S. National Academies.
  • Kinua 29-05-14 Video sa lutong parapagulong
  • Kinua 29-05-14 Video sa kun ano an parapagulong
  • Kinua 29-05-14 Video sa pagluto nin Bicol Express na may parapagulong

Toltolan[baguhon | baguhon an source]