Amang Hinulid kan Calabanga
An Amang Hinulid kan Calabanga iyo an nakahutad na rebulto ni Hesuskristo sa banwaan na Calabanga, sarong ladawan sa pagromdom kan siya tinanggal sa Krus kun saen siya ipinako sa makuring pagpasakit saiya kan mga Hudyo. Ini makukua sa barangay nin Sta. Salud, sa Calabanga, Camarines Sur asin ini sentro nin pagdedebosyon kan mga Katoliko, orog na sa panahon nin Kamahalan. Ginatos na ribo an mga deboto [1] na may panuga sa pagbabanal asin pagsosolsol sa mga kasalan, an nabaklay pasiring sa Sta. Salud na parati nakabitis sana, sa pagsongko sa Amang Hinulid tagob sa pagsolsol asin pagsamba ki Hesu Kristo asin man sa pagngayo'ngayo igdi sa paghagad nin pagka'umay sa anoman na kahelangan.
Agi-agi[baguhon | baguhon an source]
An Amang Hinulid, na apod man "Santo Sepulcro", sinasabing dara nin sarong iskultor haleng Espanya asin ini pigdiskarga sa doongan kan Siyudad nin Legazpi, Albay. Sa 500 pesetas, nabayaran kan sarong babae nag'ngangaran Bartola Repolito an rebulto. Taga Sta. Cruz, Laguna, naagom niya si Anacleto Ysaac na sarong "capitan" (alkalde ngonyan) kan Calabanga. Sinda enot nag'erok sa barangay San Antonio, Calabanga asin nin huli sa debosyon ni Bartola sa Hinulid, sinda nagpatogdok duman nin sadit na kapilya kun saen, sa lakaw nin panahon, pinagdadayo na nin mga deboto. Palibhasa oro-igwahon, an mag'agom nagtataong libreng pagkakan sa mga deboto asin sa mga dayo. Tinatanya na an rebultong Amang Hinulid nag'abot sa Calabanga mga 1840 o mas amay pa.[2]
Alagad, an mag'agom dai nagka'aki. Ginibo ni Bartola pig'ampon niya legalmente an sarong sobrina, si Maria Panay na nakapangagom man ki Luis Oloya, kan Oas, Albay. Makangalas ta nag'aki sana kan nag'eedad nang 50 anyos, bagay na sarong ngangalasan huli daa ki Amang Hinulid. Pigngaranan an aki na Gerarda Repolito sa pagromdom kan saiyang lolang si Bartola. Si Gerarda an naagom iyo si Julio Tandog kan Calabanga. An pagsasaro ninda nagbunga nin limang aki, asin yaon an panuga na siisay man sainda namundag sa Biyernes, iyo an ma'ataman ki Amang Hinulid. An limang aki - sarong lalaki, apat na babae- saro namundag na Biyernes, an babaeng nag'ngangaran Rebecca, nakaagom sa sarong Hilario. Siya asin mga tugang niyang mga babae na an mga buhay na sana iyo si Charito asin Maruja, iyo an nag'aataman sa rebulto.[3]
Masabi pa an mga Tandog nakabakal nin rogaring sa Sta. Salud asin duman sinda naghubo. Hanggang ngonyan, an harong ninda asin kapilya para ki Amang Hinulid yaon sa barangay na ini.[4]
Puting Hinulid[baguhon | baguhon an source]
Sa gabos na mga Hinulid sa Filipinas, an Amang Hinulid sana sa Sta. Salud an puti huli ta gabos na ladawan kaini itom an representasyon, asin sa kun anong paliwanag dai pa naiisihan.
Urna ni Amang Hinulid[baguhon | baguhon an source]
Sinasabing an urna ni Amang Hinulid, an kahang gibo sa kahoy asin salming, sarong donasyon kan sarong taga-Manila na Chino kan mahiling niya an estampitang may ladawan ni Amang Hinulid na ipinahiling kan sarong Maximiano Belleza na nagdulok saiya ta mahagad limos para igdi. Siya si Vicente Uy na an pahayag niya iyong gayo daa idto an ladawan na nahihiling niya na balik-balik na sa saiyang pangiturogan.[5]
Dakul na istorya manonongod sa mga milagro asin biyaya pigwaras sa mga deboto asin huli daa sa kagibohan asin kapangyarihan ni Amang Hinulid.[6]
Sa mga aldaw na nagrorobo-robo an nagruruso' pasiring sa santuario ni Amang Hinulid, makangalas ta poon Naga abot sa Calabanga mismo, sa mga gilid kan tinampo, igwang nagluluto kinalderong goto asin libreng pinapanao sa mga nag'aaraging deboto ta mismo an mga kagluto igwa man nin malaad na pagdebosyon ki Amang Hinulid.
Alagad, dakul pa man lugar igdi sa Camarines Sur an may mga rebultong Hinulid arog kan sa Simbahan sa Bombon, sa Quipayo, Calabanga, sa pampang na barangay nin Bonot, Calabanga, sa Simbahan nin San Francisco, sa siyudad nin Naga, sa kapilya nin Gahanon, Gainza, asin sa Minalabac, Camarines Sur, pero an pinakasoanoy iyo na ining Amang Hinulid sa Sta. Salud.
Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]
- [1] Thousand trek to Hinulid in Calbanga. Kinua 2-04-15.
- [2] Hinulid, Calabanga, Camarines Sur. Kinua 2-04-15.
- [3] Hinulid Pilgrims in Calabanga, Camarines Sur. Kinua 2-04-15.
- [4]Amang Hinulid kan Calabanga.(video) Kinua 2-04-15.
Toltolan[baguhon | baguhon an source]
- ↑ http://www.voxbikol.com/article/thousands-trek-hinulid-calabanga. Kinua 4-04-15
- ↑ Obias, Jose Fernando P. Amang Hinulid of Calabanga. Camarines by the Vicor River. A compilation of Articles On Bikol History and Culture. Boklit 230-236. Pinalagda kan Gobyerno Probinsyal kan Camarines Sur. 1999. Kinua 2-04-15
- ↑ ibid. Kinua 2-04-15
- ↑ ibid. Kinua 2-04-15
- ↑ ibid., p. 235. Kinua 2-04-15
- ↑ ibid.p. 233-235. Kinua 2-04-15
