Josette Biyo

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Si Dr. Josette T. Biyo (y Talamera; namondag kan taong 1958) iyo sarong Filipinong paratukdo asin nagligad na ehekutibong direktor kan Halangkaw na Paadalan kan Filipinas sa Siyensya na Sistema. Nakaresibe siya nin mga internasyunal na pagbisto para sa saiyang ambag sa siyensya asin edukasyon.[1][2][3]

Personal na buhay[baguhon | baguhon an source]

Si Josette Biyo iyo namondag kaidtong March 19, 1958, sa Januiay, Iloilo. Naguno niya an saiyang batsilyer na degri sa biyolohikal na siyensya gikan sa Unibersidad kan Pilipinas, Visayas sa Miagao, sa intensyon na magpadagos nin medisina pagkatapos niyang maggradwar. Alagad, siya nagkua nin posisyon sa pagtukdo asin nakaguno nin Ph.D. sa biyolohiya gikan sa De La Salle University sa Manila.[2] An saiyang disertasyon nag-eksaminar nin dinamiko kan komunidad nin mga seagrass sa Isla nin Guimaras.[4]

Kan 2004, si Biyo pigtawan nin honoraryong doktoral sa humanidad kan Manila Central University.

Karera[baguhon | baguhon an source]

Pagkatapos kan saiyang pag-aadal, si Biyo nagtukdo nin walong taon sa sarong rural na komunidad sa saiyang ginikanang probinsya na Iloilo.[1] Ginamit niya an saiyang kaaraman sa biyolohiya para tukduan an mga residente nin pangenot na pag-ataman nin salud gamit an mga lokal na tinanom asin mga ingrediyente.

Kan taong 1995, Pig-ako ni Biyo an sarong posisyon para sa pagtukdo nin siyensya sa Halangkaw na Paadalan kan Filipinas sa Siyensya - Sulnopang Visayas na Kampus. Sa tolong taon niya duman, nakahaman siya nin sarong edukasyonal na pilosopiya na pigpapahiling an "kultura nin siyensya". Nag-organisa man siya nin mga pagtukdong biyahe para sa mga paratukdo sa isla nin Panay, naimbitar man sa Laos asin Cambodia ngarig magtaram sa saiyang idelohiya sa pagtukdo, sagkod nakahaman nin sarong pormal na paagi sa pagtukdo asin pag-adal nin siyensya.[1]

Si Biyo nagsirbe bilang Ehekutibong Direktor kan Halangkaw na Paadalan kan Filipinas sa Siyensya na Sistema poon Oktubre 17, 2011 hasta March 31, 2014. Pagkatapos, nagin siyang direktor kan Departmento kan Siyensya asin Teknolohiya – Siyensyang Edukasyon na Instituto.[5][6]

An siyensyang pag-adal na pagtukdong paagi ni Biyo[baguhon | baguhon an source]

An metodolohiya nin Biyo nag-eengayo sa mga estudyante na mag-ako nin mga nagkapirang pagkanood asin pagbuhay na kaugalian, ngarig mamaksima an saidang potensyal sa karera.

  • Maghaman nin sarong pisikal na libraryo nin mga siyensyang libro
  • Magkaigwa nin mga pag-aadal sa komunidad ngarig makahapot nin mga interesado asin dipisil na mga hapot
  • Magmokna nin mga personal na koneksyon sa mga pag-aadal na institusyon asin laboratoryo
  • Magkaigwa nin mga siyensyang porum sa laog asin luwas kan paadalan
  • Magtukdo sa mga estudyante nin mga sosyedad asin laboratoryong teknik ngarig makatabang sa mga kagibohang research.

An mga paaging pagtukdo ni Biyo iyo nakaguno nin pagbisto sa mga siyentista sa dibersong lado nin research, kabali an osyenograpiya, marinong buhay, pisika, sagkod robotiks.[1]

Mga gawad asin onra[baguhon | baguhon an source]

  • Outstanding Teacher of the Philippines, 1997[7]
  • Ten Outstanding Young Filipinos, 1998 (Philippine Jaycees and Gerry Roxas Foundation)[8][9]
  • International Excellence in Teaching Award durante sa ISEF kan 2002[10]
  • Award for Continuing Excellence and Service (ACES), 2004
  • Distinguished Lasallian Award, 2004
  • "Women of Distinction Award", 2004 (Soroptimist International)
  • Fil-Up Award, 2004 (Global Doors Foundation)
  • Doctor of Humanities (honoris causa), 2004 (Manila Central University)
  • Philippine American Foundation Friendship Award, 2004 (National Press Club)
  • Presidential Award, 2007 (Philippine College of Physicians)
  • Lingkod Bayan Award, 2007 (Civil Service Commission)
  • Special Award, 2007 (Outstanding Women in the Nation’s Service)
  • 50 Great Men and Women in Science, 2008 (Department of Science and Technology)
  • National Award for Community Service, 2008 (Rotary Club of Makati)
  • Honorary Fellow, 2009 (Philippine College of Physicians)

An asteroyd na 13241 Biyo sa rehiyon nin Flora kan panlaog na asteroyd belt, na nadiskobre kan LINEAR sa Lincoln Lab's ETS kaidtong 1998, iyo pigpangaran gikan sa saiyang onra. An pagngaran iyo parte kan International Excellence in Teaching Award na saiyang naresibe durante kan Intel International Science and Engineering Fair kaidtong 2002.[3][7][10][11] An opisyal na pagngarang pagsambit iyo napublikar kan Minor Planet Center kaidtong 24 July 2002.[12]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Guillermo, Artemio R. (2012). Historical Dictionary of the Philippines. Scarecrow Press. pp. 78–79. ISBN 978-0810872462. 
  2. ↑ 2.0 2.1 "DR. JOSETTE T. BIYO" (PDF). Republic of the Philippines - Civil Service Commission. Archived from the original (PDF) on January 25, 2014. Retrieved September 16, 2015.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  3. ↑ 3.0 3.1 Schmadel, Lutz D. (2007). "(13241) Biyo". Dictionary of Minor Planet Names – (13241) Biyo. Springer Berlin Heidelberg. pp. 794–795. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_8764. ISBN 978-3-540-00238-3. 
  4. ↑ http://www.philstar.com/Article.aspx?articleid=543206
  5. ↑ "SEI director discusses scholarship grants; IRC pays tribute to former PSHSS Executive Director". irc.pshs.edu.ph. Philippine Science High School Ilocos Region Campus. Archived from the original on 11 October 2019. Retrieved 2 May 2017. 
  6. ↑ S&T Media Service, DOST-STII (12 October 2014). "New PSHS system exec takes oath with new campus directors". Department of Science and Technology. Archived from the original on 12 April 2017. https://web.archive.org/web/20170412060527/http://dost.gov.ph/knowledge-resources/news/34-2014-news/605-new-pshs-system-exec-takes-oath-with-new-campus-directors. Retrieved on 2 May 2017. 
  7. ↑ 7.0 7.1 "Dr. Biyo". Official website of the Municipality of Janiuay. Retrieved September 16, 2015. [permanent dead link]
  8. ↑ Lubiste, Ma. Diosa (June 16, 2002). "Winning Teacher Lauded in Home Province". Philippine Daily Inquirer (188). https://news.google.com/newspapers?nid=2479&dat=20020616&id=kK41AAAAIBAJ&sjid=dyUMAAAAIBAJ&pg=2637,131207&hl=en. Retrieved on September 16, 2015. 
  9. ↑ "Three Lasallian educators receive 2nd Metrobank Foundation honors". De la Salle University Newsletter. Retrieved September 16, 2015. 
  10. ↑ 10.0 10.1 Fernandez, Rudy (2 February 2003). "Small planet named after Pinoy science teacher". Philippine Star. http://www.philstar.com/headlines/193829/small-planet-named-after-pinoy-science-teacher. Retrieved on 24 April 2017. 
  11. ↑ Biyo, Josette (2005). A Trip to Planet Biyo. Enthos Publishing House. 
  12. ↑ "MPC/MPO/MPS Archive". Minor Planet Center. Retrieved 24 April 2017. 
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Josette_Biyo&oldid=270706"