Kasunduan sa Escazú

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

 

An Regional Agreement on Access to Information, Public Participation and Justice in Environmental Matters in Latin America and the Caribbean, na mas bisto bilang Kasunduan sa Escazú (Spanish: Acuerdo de Escazú), sarong internasyunal kasunduan na pinirmahan nin 25 Latin American asin Caribbean na mga nasyon dapit sa mga karapatan sa akses sa impormasyon manungod sa kapalibutan, partisipasyon kan publiko sa pankapalibutan na pagdedesisyon, hustisyang pankapalibutan, asin marhay asin sustenableng kapalibutan para presente asin paabot na mga henerasyon.[1] An kasunduan bukas sa 33 na mga nasyon sa Latin America asin Caribbean. Sa 24 na mga signataryo, nairatipika ini nin 12: Antigwa asin Barbuda, Argentina, Bolivia, Ecuador, Guyana, Mexico, Nicaragua, Panama, Saint Vincent and the Grenadines, Saint Kitts and Nevis, Saint Lucia, and Uruguay.

Chico Mendes sa saiyang harong sa Xapuri, Acre, Brazil, kan 1988, bago sya gadanon huli sa saiyang aktibismong pankapalibutan
Sa ginibong preymwork kan United Nations General Assembly, binuksan para sa pirma an Escazú Agreement kan 27 Setyembre 2018.

Gikan an kasunduan sa 2012 United Nations Conference on Sustainable Development asin iyo an solamentang kasunduan na inaprubahan bilang bunga kan kumperensya. An Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC) kan UN bilang teknikal na sekretarya para sa proseso, pigdisensyo ini sa pag-ultanan nin 2015 asin 2018 asin inaprubahan sa Escazú, Costa Rica, kan 4 Marso 2018.[2] Pinirmahan an kasunduan kan 27 Setyembre 2018 asin nagdanay na bukas para sa pirma sagkod 26 Setyembre 2020. Kinaipuhan an onseng ratipikasyon para matawan ini pwersa, na nahaman kan 22 Enero 2021 sa Mexico asin Argentina.[3] An kasunduan nagkaigwa nin pwersa kan 22 Abril 2021.[4][5]

An Escazú Agreement iyo an pinakainot na internasyunal na kasunduan sa Latin America asin Caribbean mapadapit sa kapalibutan, asin an pinakainot sa kinaban na ipigbali an mga probisyon dapit sa karapatan kan mga parasurog sa kapalibutan. Pinapakusog kan kasunduan sa koneksyon kan mga karapatan pantawo asin kan pagprotektar sa kapalibutan sa paagi nin pagpautob nin kahagadan sa mga myembrong estado mapadapit sa karapatan kan mga parasurog sa kapalibutan. Katuyuhan kaini na makataong hustong impormasyon sa publiko dapit sa kapalibutan, pankapalibutan na pagdedesisyon, asin legal na proteksyon asin remedyo samga bagay-bagay dapit sa kapalibutan. Rinerekonoser man kaiyan an diretso kan presente asin paabot na henerasyon sa marhay na kapalibutan asin sustenableng pag-uswag. [6][7]


Mga Kabtang asin Tanda[baguhon | baguhon an source]

Member Kasuratan nin pirma Kaagan nin rating
 Antigua and Barbuda 27 Setyembre 2018 4 Marso 2020
 Argentina 27 Setyembre 2018 22 Enero 2021
 Belize 24 Setyembre 2020
 Bolivia 2 Nobyembre 2018 26 September 2019
 Brazil 27 Setyembre 2018
 Chile 18 Marso 2022
 Colombia 11 Disyembre 2019
 Costa Rica 27 Setyembre 2018
 Dominica 26 Setyembre 2020
 Ecuador 27 Setyembre 2018 21 Mayo 2020
 Grenada 26 Setyembre 2019
 Guatemala 27 Setyembre 2018
 Guyana 27 Setyembre 2018 18 Abril 2019
 Haiti 27 Setyembre 2018
 Jamaica 26 Setyembre 2019
 Mexico 27 Setyembre 2018 22 Enero 2021
 Nicaragua 27 Setyembre 2019 9 Marso 2020
 Panama 27 Setyembre 2018 10 Marso 2020
 Paraguay 28 Setyembre 2018
 Peru 27 Setyembre 2018
 Dominican Republic 27 Setyembre 2018
 Saint Vincent and the Grenadines 12 Hulyo 2019 26 Setyembre 2019
 Saint Kitts and Nevis 26 Setyembre 2019 26 Setyembre 2019
 Saint Lucia 27 Setyembre 2018 1 Disyembre 2020
 Uruguay 27 Setyembre 2018 26 Setyembre 2019

Abala sa mga ratipikasyon[baguhon | baguhon an source]

An nagkapirang komentarista nagpahayag nin pagduda kun raratipikahan baya kan Brazil an kasunduan sa iraraom ni Jair Bolsonaro, na an gobyerno dai nagsusuporta sa mga mekanismong surog sa kapalibutan o mga karapatan pantawo.[8][9] Siring man, may mga paghahandal sa dai pagratipika kan Colombia sa kasunduan, urog na nanginginutan ini sa nasyon sa rehiyon sa bilang nin mga ginadan na parasurog pankapalibutan.

Hobenes na Kampyon[baguhon | baguhon an source]

Kan 2020, para sa ikaduwang anibersaryo kan kasunduan, an The Acess Initiative (TAI), an United Nations Economic Commission for Latin America and the Caribbean (UN ECLAC), asin an Gobyerno kan Costa Rica nagpili nin 5 bagong hoben na kampyon, na nagsalida ki David R. Boyd, gikan sa hoben na mga aktibista sa bilog na Latin America asin Caribbean.[10]

Nasyon Mga Ngaran
 Argentina Nicole Becker
 Chile Sebastián Benfeld Garcés
 Colombia Laura Serna
 Costa Rica Kyara Cascante
 Saint Vincent and the Grenadines Nafesha Richardson

Susugan[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ "Regional Agreement on Access to Information, Public Participation and Justice in Environmental Matters in Latin America and the Caribbean" (PDF). CEPAL. 4 March 2018. Retrieved 20 April 2021. 
  2. ↑ "History of the Regional Agreement". Economic Commission for Latin America and the Caribbean. 23 March 2018. Retrieved 28 May 2021. 
  3. ↑ STATEMENT: Escazú Agreement Moves A Big Step Closer to Making the World Safer for Environmental Defenders. 22 January 2021. https://www.wri.org/news/statement-escazu-agreement-moves-big-step-closer-making-world-safer-environmental-defenders. Retrieved on 20 April 2021. 
  4. ↑ "Secretary-General's message marking the Entry into Force of the Escazú Agreement". United Nations Secretary-General. 22 April 2021. Retrieved 28 May 2021. 
  5. ↑ "World's First Treaty Protecting Environmental Defenders Could Soon Be Enacted". Global Citizen. 24 August 2020. Retrieved 20 April 2021.
  6. ↑ "The Escazu Agreement". Environmental-rights.org. 2018. Retrieved 20 April 2021. 
  7. ↑ "World's First Treaty Protecting Environmental Defenders Could Soon Be Enacted". Global Citizen. 24 August 2020. Retrieved 20 April 2021. 
  8. ↑ "Brazil set to ignore Escazú agreement that protects environmental activists". Dialogo Chino (in English). 2021-04-19. Retrieved 2021-04-27. 
  9. ↑ Miguel, Teresa de (2021-04-26). "International agreement enters into force to end killings of environmental leaders in Latin America". EL PAÍS (in English). Retrieved 2021-04-27. 
  10. ↑ "STATEMENT: 5 Youth Champions of Escazú Announced". World Resources Institute. 4 March 2020. Retrieved 21 April 2022. 
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kasunduan_sa_Escazú&oldid=231046"