Phalaris

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Si Phalaris (Greek: Φάλαρις) sarong diktador nin Akragas (ngonyan Agrigento) sa Sicily, poon 570 sundo 554 BC.

Pagkondena ni Phalaris sa iskultor na si Perillos sa Bronze Bull

Historya[baguhon | baguhon an source]

Si Phalaris bantogan sa saiyang sobrang pagka-ringis. Saro sa saiyang pagkaringis iyo an saboot kanibalismo: sinasabing nagkakakan siya nin omboy na aki.[1]

Si Phalaris pigtiwalaan pagpatugdok kan templo ni Zeus Atabyrius duman sa citadel asin siya nagbentahi kan saiyang katongdan, ginibo niya an sadiri na sarong diktador.[2] Sa saiyang pamomoon, an Agrigentum nagkamit nin kanigoan na asenso. Siya saiyang pigpigpabulos an tubig sa siyudad, pigaplibotan nin mga magagayon na edipisyo asin pinapusog an mga pader kaini. Sa bandang amihanan na kosa kan isla, an banwa nin Himera pigpili siyang bilang heneral na may palabing kapangyarihan, apesar kan mga patanid kan poetang si Stesichorus.[3] Susog ki Suda siya napangyari na magin kagdaog kan bilog na isla. Siya katapos-taposi, nabungkal sa poder sa sarong pag'alsa na pinamayohan ni Telemachus, an apoon ni Theron nin Acragas (tyrant c. 488–472 BC), asin siya sinulo mansana sa saiyang inapod na brazen bull.

Si Pindar, na nabuhay dai pa napinto an siglo, pinaghayag na an instrumento nin makuring pagpasakit sa torong suloan talagang kasangkapan nin karingisan ni Phalaris.[4]

Igwa talaga daa nin inapod na torong suloan sa Agrigentum na pighakot kan mga Carthaginian sa Carthage. Sinasabing ini dangan kinua man ni Scipio an Matua asin ibinalik sa Agrigentum mga 200 BC. Alagad, mas posibleng totoo na si Scipio an Hubin an nagbalik kan toro asin iba pang mga hinabonan na mga bahandi sa orihinal na mga siyudad nin Sicilia kan siya total na rinapak an Carthage circa 146 BC, na iyo an nagtapos kan inapod na Third Punic War.

Literaryong pagpabago kan imahe[baguhon | baguhon an source]

Apat na siglo pakalihis pagkagadan niya,[nangangaipo nin toltolan] si Phalaris nagin obheto nin literaryong reimbensyon kun saen siya pinapaluwas na maboot na lider, patron nin pilosopiya asin literatura. An bagong reputasyon niya huli sa pagdepensa sa saiyang karakter ni Lucian,[5] asin an soboot siya kagsurat kan sarong epistolary corpus.[6] Kan 1699, si Richard Bentley nagpublikar nin bantogan na Dissertation on the Epistles of Phalaris kun saen pigpatotohanan na an mga epistolaryo mga peke.[7]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Tatian. "Tatian's Address to the Greeks", Chapter XXXIV.
  2. Aristotle, Politics, v. 10
  3. Aristotle, Rhetoric, ii. 20
  4. Pindar, Pythian 1
  5. Lucian's original text at Perseus.
  6. A digitised 1706 translation of the Epistles at archive.org.
  7. Text at archive.org.

Mga ginunoan[baguhon | baguhon an source]

  •  This article incorporates text from a publication now in the public domainChisholm, Hugh, ed. (1911). "Phalaris". Encyclopædia Britannica (in English). 21 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 345. 

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]