Jump to content

Abukado

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Abukado
Temporal range: 15–0 Ma
Middle Miocene – Recent
An tinanom na abukado, nagpopoon nang magbunga
An bunga, bilog asin binaak
Sayantipiko na klasipikasyon edit
Kahadean: Plantae
Klado: Angiosperms
Klado: Magnoliids
Orden: Laurales
Pamilya: Lauraceae
Genus: Persea
Espesyes:
P. americana
Ngaran binomyal
Persea americana
Sinonimo
  • Laurus persea L.
  • Persea americana var. angustifolia Miranda
  • Persea americana var. drymifolia (Cham. & Schltdl.) S.F.Blake
  • Persea americana var. nubigena (L.O.Williams) L.E.Kopp
  • Persea drymifolia Cham. & Schltdl.
  • Persea edulis Raf.
  • Persea floccosa Mez
  • Persea gigantea L.O.Williams
  • Persea gratissima C.F.Gaertn.
  • Persea gratissima var. drimyfolia (Schltdl. & Cham.) Mez
  • Persea gratissima var. macrophylla Meisn.
  • Persea gratissima var. oblonga Meisn.
  • Persea gratissima var. praecox Nees
  • Persea gratissima var. vulgaris Meisn.
  • Persea leiogyna Blake
  • Persea nubigena L.O.Williams
  • Persea nubigena var. guatemalensis L.O.Williams
  • Persea paucitriplinervia Lundell
  • Persea persea (L.) Cockerell
  • Persea steyermarkii C.K.Allen [1]

An Abukado (Persea americana) sarong tinanom na nagkakahoy, nagbubunga na saro sana an pisog asin inaataman ini huli sa prutas kaini. Ini natural na tubo sa Mehiko asin Sentral Amerika asin napipisan sa tinanom na Lauraceae kairiba kaini an cinnamon, camphor asin an inapod na bay laurel. An abukado, na inaapod man sa Ingles na alligator pear malomhok an laman kaini kun hinog na asin iyo an kinakaros asin kinakakan. May abukado na kun hinog nakolor mairom na maroon o maski hinog nagkokolor maladulaw na berde an ubak. An abukado dakulon klase asin porma: may matabilog, may matilaba, may mairom na kayumanggihon kun hinog na, may berde sana an kolor maski hinog na, may abukadong natural sanang saradit na naabot lang 3 pul an diametro pero hubal na siya, may mapanas an poro pero igwa man liponggok, asin igwa man may kawit-kawit an poro.

An bunga pwede man na napormang matabilog na napasadit sa poro, pwede bilogon nanggad asin makilyab an ubak saka medyo mahalnas. Igwa man bakong mahalnas asin makilyab an ibabaw kan ubak. Giyaw na berdehon, an laman kaini na parati malomhok saka matagok; sinasabing "masapog" asin "mahirab" o namumulot-pulot, o pwede man na "garo alang" saka kulang nanggad sa "hirab". Arog kan batag, pwedeng "gusodon", na boot sabihon may mga turo-tu'lang.

Sa komersyal na paggugusi, an bunga ginuguno kun hubal na saka pinapahinog. Sinasabi man na an pagpadakul kan tinanom mas marayrahay sa paagi nin "grafting" ta mas nagagarantiya an kalidad asin kantidad kan tinanom kun produksyon komersyal an tuyo.

Sa Filipinas, usong gayo na an kinaros na abukado tinitimpla sa gatas asin asukar, rinurunot asin rinaramas. Sa presente, ginagamit naman an prutas na ini sa pagtaong namit sa sorbetes, sa malipot na inomon asin sa mga dulse, asin sa mga pampalinig kutis.

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]


  1. "Persea americana Mill., The Plant List, Version 1". Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. 2010. Archived from the original on 2013-10-02. Retrieved 2019-09-07.