Bagyong Sendong
| Severe tropical storm (JMA scale) | |
|---|---|
| Tropical storm (SSHWS) | |
 Si Bagyong Sendong na paparani sa Mindanao kan Desyembre 16 | |
| Nabuo | Desyembre 13, 2011 |
| Nawara | Desyembre 19, 2011 |
| Duros | 10-minute sustained: 95 km/h (60 mph) 1-minute sustained: 95 km/h (60 mph) |
| Pressure | 992 hPa (mbar); 29.29 inHg |
| Mga gadan | 2,546 total |
| Mga danyos | $97.8 million (2011 USD) |
| Apektadong lugar | Micronesia, Palau, Filipinas |
| Parte kan 2011 Pacific typhoon season | |
An Bagyong Washi, na midbid sa Filipinas bilang Bagyong Sendong, sarong tropikal na buhawi sa tropiko na nagkawsa nin katastropikong danyos sa Pilipinas sa huring parte kan 2011. Naghugpa si Washi sa kadagaan kan Mindanao, sarong mayor na rehiyon sa Pilipinas, kan Disyembre 16. Nanluya na nin kadikit pagkatapos na malampasan an Mindanao, alagad nakabawi nin kosog sa Dagat Sulu, asin nakaabot giraray sa Palawan kan Disyembre 17.
Meteorolohiyang kasaysayan
[baguhon | baguhon an source]
Kan Disyembre 12, an Joint Typhoon Ward Center (JTWC) nagsabi na igwang nabubuong lugar kan hababang presyur na sa 545 kilometros (585 m mi) sa sur-sur-subangan kan Guam. Mantang nasa gilid kan baba nin sarong palabang palabang bukid, an sistema padagos na pasolnopan pasiring sa Pilipinas. Huling nasa lugar na may marahay na kahusayan asin tama sanang doros, nahimo kan hararom na convection na magdanay sinda sa sirkulasyon. An padagos na pagbuo kan nagsunod na aldaw an nagtulod sa JTWC na magpaluwas nin Tropical Cyclone Formation Alert kan Disyembre 13.[1]Pakalihis nin mayo pang anom na oras, an JTWC sagkod an Japan Meteorological Agency (JMA) nagklasipikar kan sistema bilang tropikal na depresyon, na 27W.[2] Sa pagpapadanay nin pasolnopan na dalan, an depresyon inasahan na luway-luway na makusog sa laog kan suminunod na tolong aldaw.[3] Sa kadaklan na kabtang kanDisyembre 13, an kadikit na pagdakol nin shear suminuhay sa bagyo hale sa sentro kan depresyon, na naaatraso pa. Pag - abot nin Disyembre 14, an convection luminangkaw sa hababa asin dangan hinorophorop kan JTWC an sistema na makaabot na sa tropikal na kamugtakan nin bagyo.[4]
Sa kapinonan nin Disyembre 15, an sistema buminalyo sa solnopan nin 1350E asin luminaog sa Pilipinas Atmospheric, Geopisikal asin Astronomoic Services Administration's Administration (PAGASA). Sa paggibo kaiyan, an PAGASA nagpoon na magpaluwas nin mga abiso asin iinasignar an buhawi sa lokal na ngaran na Sendong.[5] Dai nahaloy pakatapos kaiyan, an bagyo uminagi harani sa Palau.[6] Pag - abot nin 0600 UTC, itinaas kan JMA an sistema sa estado na tropikal na bagyo, asin tinwan nin ngaran na Washi.ה.[7] Sa pagpapadanay nin marikas na dalan pasolnopan, si Washi luway - luway na nagin mas organisado, na an hababang lebel nag - ooswag durante kan huring kabtang kan Disyembre 15.[8] Kan Disyembre 16, naabot ni Washi an saiyang pinakamakusog na duros bilang bagyo sa tropiko asin nakaabot sa kaenot-enoteng hugpa sa daga sa sirangan na baybayon nin Mindanao.
Pakatapos mag-agi sa kadagaan kan Mindanao, si Washi luminuya huli sa interaksion sa daga, alagad an bagyo tolos na nakabawi kan kosog kaiyan, sa Dagat Sulu. Sa paghinanapos kan Disyembre 17, buminalyo si Washi sa Palawan asin nag'abot sa Timog na Dagat Tsina, asin an sistema naghale sa PAR kan Disyembre 18. Napaluya sa tropikal na depresyon asin nawara kan Disyembre 19, huli sa malipot, marang aire, kaiba kan Amihanan na Monsoon.
Mga danyos
[baguhon | baguhon an source]
Sa ibong kan Cagayan de Oro River Basin, sarong lokal na makusog na uran an nangyari durante kan pag-agi kan Bagyong Washi. Sa baybayon nagbubulos hale sa Macajalar Bay, kun sain nagdadalagan an salog nin Cagayan de Oro, na duminalagan pasiring sa tugdok na parte kan Bukid nin Makaturing, Bukid nin Kalatungan, asin Bukid nin Kitanglad, na nagbunga nin orograpikong pagdakul nin uran. Sarong estasyon nin pam-panahon sa Capehan na yaon sa gilid kan Salog nin Bubangan, sarong tributaryo kan salog nin Cagayan de Oro, an nakarekord nin 475 milya (18.7 sa laog) nin labing 24 oras na lawig. An pangyayari mismong uran 1-sa-20 taon na pangyayari para sa Misamis Oriental. Sa lawig na 24 oras, 180.9 milya (7.12) nin uran an nagbubulos sa Lumbia na nakapapareho sa labing 60 porsiyento kan saindang pag-uran kun Disyembre.[9]
Pakalihis nin bagyo
[baguhon | baguhon an source]
Sarong dakulaon na pag-ayuda may koneksion sa pag - ebakwar nin 100,000 katawo an nangyari kan aga nin Disyembre 17, 2011. Mga 20,000 na soldados an inandam tanganing tumabang sa pagbawi kan mga tabang asin pag-ebakwar.[10] Isinugo an Philippine Coast Guard tanganing hanapon an mga tawo pagkatapos kan mga baryo na ibinaretang iinanod pasiring sa dagat. Anom na polo an ilinigtas sa baybayon kan El Salvador, si Misamis Oriental asin an 120 pa sa katubigan harani sa Opol township.[11] Si Presidente Benigno Aquino III nagbisita sa Cagayan de Oro asin Iligan kan Disyembre 20, 2011, asin nagpahayag nin sarong nasyonal na kalamidad sa apektadong mga probinsiya.[12] Nakiulay man an Presidente sa mga siudadano kaiyan na tabangan an mga biktima sa saindang paagi nin pagselebrar kan kapaskuhan.[13]
Sarong outbreak kan leptospiro an biglang nag-abot pagkatapos kan bagyo, nakaulakit sa labing 400 katawo asin nakagadan nin 22. May mga dugang pang mga pakagadan huli sa paghugot na nangyari sa mga sentro kan pig-ebakwaran, an eksaktog bilang dai pa aram.
Sa laog kan tolong taon pakalihis kan Washi, $2.57 bilyones (ESUS58 milyones) an naareglar tanganing magtugdok nin 30,438 istaran, na dinisenyo tanganing makaya an doros na 220 kilometros an distansia (140 mph), sa walong rehiyon.ː. Mayo pang kabanga kan total na ini an itinogdok kan Disyembre 2014, minsan ngani an pagtogdok sa Cagayaan De Oro asin Iligan sa kadaklan kompleto.[14]
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ "Tropical Cyclone Formation Alert". Joint Typhoon Warning Center. United States Navy. December 13, 2011. Archived from the original on October 22, 2013. Retrieved January 25, 2021.
- ↑ "High Seas Forecast". Japan Meteorological Agency. December 13, 2011. Archived from the original on February 21, 2013. Retrieved January 25, 2021.
- ↑ "Tropical Depression 27W Advisory Number 001". Joint Typhoon Warning Center. United States Navy. December 13, 2011.[permanent dead link]
- ↑ "Tropical Storm 27W Advisory Number 005". Joint Typhoon Warning Center. United States Navy. December 14, 2011.[permanent dead link]
- ↑ "Tropical Depression Sendong Advisory One". Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration. December 15, 2011.[permanent dead link]
- ↑ "Tropical Depression 27W Advisory Number 008". United States Navy. December 15, 2011.[permanent dead link]
- ↑ "Tropical Storm Washi Tropical Cyclone Advisory". Japan Meteorological Agency. December 15, 2011.[permanent dead link]
- ↑ "Tropical Storm 27W (Washi) Advisory Number 011". United States Navy. December 15, 2011.[permanent dead link]
- ↑ Final Report on the Effects and Emergency Management re Tropical Storm "Sendong" (Washi) (PDF) (Report). National Disaster Risk Reduction and Management Council. February 10, 2012. Retrieved May 1, 2015.
- ↑ "Hundreds die as tropical storm Washi sweeps across Philippines". The Telegraph. December 17, 2011.
- ↑ "Storms pound Philippines in the thick of night, kill at least 436". NBC News. December 17, 2011.
- ↑ "Sun.Star: Aquino declares state of national calamity". Archived from the original on 2015-09-24. Retrieved 2021-01-25.
- ↑ "PNoy airs Christmas aid call for Sendong victims". http://www.abs-cbnnews.com/nation/12/23/11/pnoy-airs-christmas-aid-call-sendong-victims.
- ↑ "More than 12,700 shelter units built for survivors of 'Sendong' despite challenges". ReliefWeb. December 29, 2014.
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.