Pag'alsa kan mga Boxer

Mga tropang Amerikano sinakat Pader sa Peking

Mga tropa kan 8-Nasyon nag'aatake

An paglusob sa Beijing Castle sa pag'aatake kan 8-Nasyon

Hokbong Imperyal kan Gobyerno Qing

Mga rebeldeng Boksyador

An Pag'alsa kan mga Boxer (拳亂), sa Ingles, Boxer Uprising, o Yihetuan Movement (義和團運動) sarong kontra-imperialismo, kontra-dayuhan, asin kontra-Kristiyanong pag'aalsa kan mga Tsino na nangyari sa pag'ultan kan mga taon 1899 sundo 1901, kan maghihinapos na an Dinastiya Qing. Igdi namoon an mga Pag'iribang Burunyog para sa Katanosan (Yìhéquán), na mas midbid sa Ingles sa apod na Boxers huli ta an mga kaapil igdi mga taga-praktis kan Tsinong martial arts, na inaapod man sa Solnopan na "Chinese Boxing". An pinu'nan kaini sa likod iyo an makuring paltik sa mga tanuman asin nagkukusog na impluensya kan mga dayuhan. An mga dayuhan kawasa mapirit na magbugtak nin mga inaapod na 'spheres of influence' sa laog kan Tsina. Gusto baro-barangaon an Tsina kan mga dayuhan na mga nasyon sa saindang kontrol huli kan mga intereses ninda sa negosyo, asin an mga simbahan man na kristiyano naglalaog naman sa pag'alok sa mga taga-duman na mag'apil sa saindang relihiyon. An mga hiro na ini nagresulta sa makuring pag'imon asin pagkasuya kan mga Tsino huli ta ini nagreresulta sa pagkaapi kan saindang kultura asin pagluya kan kontrol ninda sa buhay pulitika kan saindang nasyon. Pakatapos pirang bulan nin nagsusu'pay na kariribokan sa Shandong asin North Chain Plain laban sa presensya kan mga dayo asin mga Kristiyano kan Hunyo 1900, an mga Boksyador na tropa, kumbinsidong gayo na sinda dai tatadoman nin anoman na armas kan mga dayuhan, nagrobo-robo sa palibot kan Beijing asin sinda suportado kan gobyerno Qing paagi nin mga slogan na nagbabantolin na "Anduyogan an gobyerno Qing, puhoon an mga dayo!" Nin huli kaini, an mga dayo asin mga Kristiyano nagpa'ili sa Legation Quarter.

Pagsururog kan walong nasyon

Bunga kaini, nabareta na magsasakyada an Walong-nasyon na Alyansa na binibilog nin mga Amerikano, Austro-Hungariano, Briton, Pranses, Aleman, Italyano, Hapon, asin pwersang Ruso sa rason na sumpoon an pagtalikop kan mga Tsinong pwersa. Sa enot, talamatam si empress dowager Cixi na kampihan an mga Boksyador, alagad kan Hunyo 21, nagpaharubay nin sarong Dekreto royal na nagdedeklara nin gera sa mga pwersang dayuhan. Limang polo may limang aldaw (55) na ginibong talikopan kan Hokbong Imperyal kan Tsina asin kan mga Boksyador an mga nagtiripon asin nagpapa'iling mga diplomata, mga dayong sibilyan, mga soldados asin mga Kristiyano duman sa Legation Quarter.

Dai pagkaburunyog kan mga Tsino

An opisyales kan Tsina nagkabaranga, an iba suportado an mga Boksyador alagad an iba may pagtubod na madadara pa sa Pag'urulay an nagdadakulang dingkilan kan duwang pwersa. An Pakikipag'ulay kuta' pinangenotan ni Prinsipe Qing. An Pamayong Kumander kan Pwersang Tsino, an Manchu General Ronglu (Junglu) nagsasabi na siya boot lang maligtas an mga buhay kan mga dayuhan. Sa ibong kaini, an mga opisyales kan inapod na Mutual Protection of Southeast China nagsayuma na lusobon an mga pwersang dayo, sa pagtumang sa order imperyal na labanan an mga dayuhan.

Bokbokan kan duwang pwersa

An Alyansa nin Walong-nasyon sa pagporoon napaatras sa enot na purutukan, alagad ini nagbalik dara an 20,000ng armadong tropa sa Tsina asin nasupil an Hokbong Imperyal, asin kan Agosto 14 nasakyadang matrayumpo an Peking, nalungkas sa pagtalikop an mga dayuhan asin Kristiyanong nagtatarago sa Legation Quarter. Nangyari an makagiram-giram na hara'bunan asin pag'alamosa sa siyudad asin paralibot igdi. Siring man, nangyari an daing utahot na pagdarakop asin pag'utas-buhay sa mga sinasahotan na mga Boksyador.

Boxer Protocol

An inapod na Boxer Protocol kan Septyembre 7 1901, nagmando kan pagbitay kan mga opisyales kan gobyerno na nagsuporta sa mga Boksyador, nagboot nin pagdestino nin mga tropa kan 8-Nasyon sa Beijing, asin inobligar an gobyerno Tsino magbayad nin 450 milyon na tael na pirak, babayaran sa laog nin 39 taon na sa presyo kan pirak kan taon 2018, nagkakahalagang $10 bilyon dolyar. Sinasabing an idemnipikasyon na ini labi pa sa taon-taon na buhis makukua kan gobyerno Tsino.

Kinaabtan kan Pag'alsa kan mga Boksyador

An Pag'alsang ini mahiwas asin hararom an epekto sa kinaban. Nagpoon pagtalikop kan mga Boksyador duman sa mga dayuhan sa Peking asin sa komunidad kan mga dayuhan sa Tientsin (ngonyan, Tianjin) asta ibinunga nin mahiwas na bokbokan kan duwang pwersa, pwersa kan gobyerno Tsino laban sa walong nasyon na nagbilog nin Alyansa. Nadaog an Tsina. Gibo kaini ginatos na ribong buhay kan mga Tsino an nautas, napu'nan an pagtastas kan Dinastiyang Pamomoon sa Tsina, asin makuring lugad an namukna sa pag'ultan na relasyon kan Tsina sa dakul na nasyon kan kinaban na sagkod ngonyan mateng mate pa asin dai malingawan kan mga Tsino.