Ekolohikal na kasarigan
Sa ekolohiya, an kasarigan (Ingles: resilience) iyo an kakayahan kan ekosistema na sumimbag sa sarong karibarawan sa paagi nin pagsagang sa danyos asin tulos na pagbawi. Pwedeng kaiba sa siring na karibarawan an peligrosong mga pangyayari arog kan mga kalayo, pagbaha, bagyo, pagputok sa populasyon nin insekto, asin mga aktibidad nin tawo na arog baga nin pagpalod sa mga kadlagan, pagkua nin lana, pestisidyo na pig-ula sa daga, asin pag-introdusir nin eksotikong tinanom o ispesye nin hayop. An mga karibarawan na igwa nin supisyenteng kadakulaan o lawig pwedeng makaapektar na marhay sa sarong ekosistema asin tibaad magpwersa sa sarong ekosistema na makaabot sa sarong threshold na labi dyan sarong rehimen nin mga proseso asin estruktura an nangingibabaw.[2] Pag an siring na mga threshold konektado sa sarong kritikal o bifurcation na punto, an mga regime shifts na ini pwede man na apudon na mga kritikal na transisyon.[3]
An mga aktibidad nin tawo na bakong paborableng nakakaapektar sa ekolohikal na kasarigan arog kan pagkaina nin byodibersidad, eksploytasyon nin mga natural na rekurso, polusyon, paggamit nin daga, asin antropohenikong pagbabago nin klima paurog nin paurog na nagigin dahilan nin pagbago kan rehimen sa mga ekosistema, sa parate sa bakong gayong kawili-wili asin hababaon na mga kamugtakan.[2][4] Kaiba sa interdisiplinaryong diskurso manungod sa kasarigan kinababalihan na ngunyan nin konsiderasyon sa mga interaksyon nin mga tawo asin mga ekosistema sa paagi nin mga sosyo-ekolohikal na mga sistema, asin an pangangaipong maglipat gikan sa maximum sustainable yeild paradign pasiring sa environmental resource management asin ecosystem management, na tuyong magbilog nin ekolohikal na kasarigan sa paagi nin "resilience analysis, adaptive resource management, asin adpative governance".[2][5] An ekolohikal na kasarigan nag-inspirar nin ibang mga lado asin padagos na pig-aangat an paagi kun pano ninda pig-iinterpretar an kasarigan, hal. supply chain resilience.
Susugan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ Folke, C., Carpenter,S., Elmqvist, T., Gunderson, L., Holling C.S., Walker, B. (2002). "Resilience and Sustainable Development: Building Adaptive Capacity in a World of Transformations". Ambio. 31 (5): 437–440. doi:10.1639/0044-7447(2002)031[0437:rasdba]2.0.co;2. PMID 12374053.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Folke, C.; Carpenter, S.; Walker, B.; Scheffer, M.; Elmqvist, T.; Gunderson, L.; Holling, C.S. (2004). "Regime Shifts, Resilience, and Biodiversity in Ecosystem Management". Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics. 35: 557–581. doi:10.1146/annurev.ecolsys.35.021103.105711.
- ↑ Scheffer, Marten (26 July 2009). Critical transitions in nature and society. Princeton University Press. ISBN 978-0691122045.
- ↑ Peterson, G.; Allen, C.R.; Holling, C.S. (1998). "Ecological Resilience, Biodiversity, and Scale". Ecosystems. 1 (1): 6–18. CiteSeerX 10.1.1.484.146. doi:10.1007/s100219900002. S2CID 3500468.
- ↑ Walker, B.; Holling, C. S.; Carpenter, S. R.; Kinzig, A. (2004). "Resilience, adaptability and transformability in social–ecological systems". Ecology and Society. 9 (2): 5. doi:10.5751/ES-00650-090205.
