Hilingon an source kan Elyo

[[Ladawan:Helium discharge tube.jpg|thumb|277x277px|Sarong ''gas discharge tube'' na may laog na elyo (He)]]
An '''elyo''', '''helyo''', o '''helyum''' ({{lang-es|helio}}, [[Ingles]]: ''helium'') iyo sarong elementong kimikal sa atomikong bilang na 2, asin iyo pigrerepresenta kan simbolong '''He'''.<ref name="Gaboy">{{cite-Gaboy|Helium, Helyum, Helyo, simbolong He}}</ref> Ini iyo mayong kulay, mayong parong, mayong namit, dae nakakalason, asin sarong "inert monatomic gas" na nangengenot sa mga ''noble gases'' nin [[talaang peryodiko]]. Ini iyo may pinakahababang punto nin pagkalusaw asin pagkalakaga sa gabos nin mga elemento.
[[Ladawan:HeNe Laser Build.webm|thumb|Elyo]]
An helyo iyo an pangaduwang pinakamagian na elemento asin an pangaduwang pinaka-mahihiling na elemento sa bilog na uniberso. An kadaklan kan helyo iyo nagibo kaidtong "big bang" pero padagos pa man an paghimo kaini sa mga bituon. Sa kinaban, bihira sana an helyo nin uli ta nagigibo sana ini sa pag-decay kan mga radyoaktibong elemento, arug kan mga "alpha particles" na nagluluwas nin nuclei kan helyo. An "radiogenic helium" iyo nakatago sa mga gas deposit asin ini an pitong porsyento kan gabat kaini, na kun sain ini iyo kinukua sa komersyo sa paagi nin ''fractional distillation''.

== Uusipon ==
Sarong dae bistadong giyaw sa linya nin spectro sa sikat kan saldang iyo anenot na pig-adalan sa sarong solar eclipse kaidtong 1868&nbsp;kan Pranses na astronomong si Pierre Janssen. Si Janssen kaiba ni Norman Lockyer an nagkua kan kredit digdi nin uli ta sinda iyo parehong nag-obserba kan eclipse na ito asin pinangaranang niya an helyo. Kaidtong 1903, sarong dakulang deposito nin helyo an nahiling sa natural na gas field sa [[Amerika]], na kun sain iyo sa paagi na harayo an pinakadakulang supplier kan gas.

== Mga kagamitan ==
An helyo iyo ginagamit sa ''cryogenics'', sarong ''deep-sea breathing system'', pampalipot sa mga ''superconducting magnet'', sa ''helium dating'', para sa pagpapalobo, para maglutaw an mga airships, asin bilang protective gas para sa dakulong gamit industryal (arug kan arc welding asin paggibo nin silicon wafers). Maski an paghangos nin kadikiton na helyo iyo naliliwat an timbre asin kalidad kan boses. An pag-uugali kan mga likidong helium-4&nbsp;na duwang likidong phases, helium I at helium II, iyo importante sa pag-aadal kan mga para-research sa quantum mechanics (sa mga partikular na an mga palatandaan kan superfluidity) sagkod sa mga naghahanap sa mga epekto kan temperatura harani sa absolute zero sa mga bagay (arug kan superconductivity).

== Toltolan ==
{{reflist}}

== Mga panluwas na takod ==
{{Commons|Helium}}
{{wiktionary|helium}}

; Sa General

* [http://uk.youtube.com/watch?v=a8FJEiI5e6Q The Periodic Table of Videos - Helium]
* [http://www.blm.gov/wo/st/en/info/newsroom/2007/january/NR0701_2.html US Government' Bureau of Land Management: Sources, Refinement, and Shortage.] With some History of Helium.
* [http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/helium/ U.S. Geological Survey Publicationson Helium] beginning 1996
* [http://education.jlab.org/itselemental/ele002.html It's Elemental – Helium]

; Mas Detalyado

* [http://boojum.hut.fi/research/theory/helium.html Helium] at the [[Helsinki University of Technology]]; includes pressure-temperature phase diagrams for helium-3 and helium-4
* [http://www.lancs.ac.uk/depts/physics/research/condmatt/ult/index.html Lancaster University, Ultra Low Temperature Physics] - includes a summary of some low temperature techniques

; Asin iba pa

* [http://www.phys.unsw.edu.au/PHYSICS_!/SPEECH_HELIUM/speech.html Physics in Speech] with audio samples that demonstrate the unchanged voice pitch
* [http://www.du.edu/~jcalvert/phys/helium.htm Article about helium and other noble gases]
* [http://www.ebyte.it/stan/blog.html#08Feb29 Ebyte article] on helium scarcity and potential effects on [[NMR]] and [[MRI]] communities

== Hilingon man ==

* [[Idrohino]] (''Hydrogen'')
* [[Karbon]] (''Carbon'')
* [[Oksiheno]] (''Oxygen'')<br />
{{Talaang peryodiko}}


{{agham-stub}}
[[Kategorya:Mga elementong kimikal]]