Jump to content

Kompliktong pankapalibutan

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Environmental conflict)
An mga parasurog pankapalibutan naggagamit nin man-iba-ibang taktika
Kadaklan kan mga kompliktong pankapalibutan nangyayari sa sektor nin mina, enerhiya, asin pag-apon nin basura.

An kompliktong pankapalibutan sarong komplikto o banggaan na kawsa nin pagkaraot kan kapalibutan huli sa salang paggamit sa mga rekursong pankapalibutan.[1][2][3] Sa parati nagkapirang lado an imbwelto digdi, kabali an mga paradepensa sa kapalibutan na gustong protektaran an palibot, asin an mga gusto o nagiggibo nin salang pagmanihar sa kapalibutan para sa ibang bagay, lalo sa extractive na industriya.[1] An mga tawong sala kun magmanihar sa mga rekursong pankapalibutan tibaad nagigin dahilan nin sobrang paggamit o pagkua nin renewable na rekurso (i.e. sobrang pagsisira o deporestasyon), na nagigin dahilan nin pagpalabi-labi sa kakayahan kan kapalibutan na labanan an polusyon asin iba pang mga input, o pagkaraot sa nabubuhay na espasyo para sa mga tawo asin kalikasan.[4]

Sa parati an mga komplikto na ini nakasentro sa mga isyu dapit sa hustisyang pankapalibutan na konektado sa mga karapatan kan katutubo, sa karapatan kan mga parauma o huma sa ibang pagbuhay, arog baga kan sa mga parasira o mga komunidad na nagsasarig sa natural na kayamanan kan kadagatan.[1] An komplikto pankapalibutan, nangurog na sa mga konteksto kun sain an mga komunidad napiritan na maghali asin nagmukna nin mga migranteng pankapalibutan o heopolitikong mga iriwal, pwedeng dugangan kompleksidad kan ibang mga komplikto, kadahasan, o reaksyon sa natural na kalamidad.[3][4][5]

  1. 1.0 1.1 1.2 Scheidel, Arnim; Del Bene, Daniela; Liu, Juan; Navas, Grettel; Mingorría, Sara; Demaria, Federico; Avila, Sofía; Roy, Brototi; Ertör, Irmak; Temper, Leah; Martínez-Alier, Joan (2020-07-01). "Environmental conflicts and defenders: A global overview". Global Environmental Change. 63: 102104. doi:10.1016/j.gloenvcha.2020.102104. ISSN 0959-3780. PMC 7418451. PMID 32801483.
  2. Lee, James R. (2019-06-12), "What is a field and why does it grow? Is there a field of environmental conflict?", Environmental Conflict and Cooperation, Routledge, pp. 69–75, doi:10.4324/9781351139243-9, ISBN 978-1-351-13924-3, S2CID 198051009, retrieved 2022-02-18
  3. 3.0 3.1 Libiszewski, Stephan. "What is an Environmental Conflict?." Journal of Peace Research 28.4 (1991): 407-422.
  4. 4.0 4.1 Mason, Simon; Spillman, Kurt R (2009-11-17). "Environmental Conflicts and Regional Conflict Management". WELFARE ECONOMICS AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT – Volume II. EOLSS Publications. ISBN 978-1-84826-010-8.
  5. "Environment, Conflict and Peacebuilding". International Institute for Sustainable Development. Retrieved 2022-02-18.