Führer

An Führer (/ˈfjʊərər/ FURE-ər; German: [ˈfyːʁɐ] ( dangogon), binaybay na Fuehrer o Fuhrer kapag an umlaut dai gamit) iyo an katagang Aleman na nangangahulogan na "lider" o "giya". Bilang politikal na titulo, makusog ining nakakabit sa Nazing diktador na si Adolf Hitler, na opisyalmente inapod an saiyang sadiri na der Führer und Reichskanzler (an Führer asin Chancellor kan Reich) pagkatapos kan pagkagadan kan Presidente Paul von Hindenburg asin an pagsaro kan mga opisina nin Reichspräsident asin Reichskanzler.

Kinultibar kan Nazi'ng Alemanya an Führerprinzip ("leader principle"), asin midbid si Hitler sa pangkagabsan bilang der Führer ("an Lider").

Sa mga katagang kompwesto, an paggamit kan "Führer" nagdadanay na lakop sa Aleman asin ginagamit sa mga kataga na arog kan Bergführer (bukid na giya) o Oppositionsführer (lider kan oposisyon). Minsan siring, huli sa makosog na pakikiasosyar kaiyan ki Hitler, an napapasuway na kataga mismo parateng may negatibong mga konotasyon kun ginagamit na may kahulogan na "lider," nangorog na sa politikal na mga konteksto.

An katagang Führer igwa nin mga cognate sa mga tataramon na Scandinavian, binabaybay na fører sa Danish asin Norwegian, na igwa nin parehong kahulogan asin ginagamit na termino sa Alemanya, alagad mayo man talaga nin konotasyon sa politika. Sa Sueco, an förare sa parate nangangahulogan "driver" (nin sasakyan). Alagad, sa katagang kompwesto na härförare, an parteng iyan talagang nangangahulugan na "lider," asin cognate sa Aleman na "Heerführer".