Aktibista sa karapatan pantawo

An paradepensa sa karapatan pantawo o aktibista sa karapatan pantawo (Ingles: Human Rights Defender o HRD) sarong tawo, solo o may kaiba, na minahiro tanganing suportaran o protektaran an mga karapatan pantawo. Sinda pwedeng mga peryodista, mga environmentalista, mga whistle-blower, mga unyonista, mga abogado, mga paratukdo, mga tagapagkampanya sa paharong, mga partisipante sa direktang paghiro, o mga indibidwal na naghihirong solo. Pwede nindang depensahan an mga karapatan bilang parte kan saindang trabaho o sa boluntad na kapasidad. Bilang resulta kan saindang mga aktibidad, an mga paradepensa sa karapatan pantawo parating naipapairarom sa mga atake arog kan mga pagtitiktik, harasment, putik na mga sahot, pagkakulong, restriksyon sa karapatan sa libreng pakikiasosyar, pisikal na atake, asin paggadan pa ngani. Kan 2020, dai mababa sa 331 na HRD an ginadan sa 25 nasyon. An internasyunal na komunidad asin nagkapirang gobyerno nasyunal nagprubar na maghiro tanganing pugulan an kadahasan na ini sa paagi nin manlain-lain na proteksyon, alagad an kadahasan tumang sa mga HRD padagos pa man na nagdadakol. An mga babaeng paradepensa sa karapatan pantawo asin mga paradepensa sa kapalibutan (na parati nang katutubo) napapaatubang sa nag-uurog na pan-aapi asin peligro kun ikukumpara sa mga paradepensa sa karapatan pantawo na nagtutuok sa ibang mga isyu.

Kan 1998, ilinuwas kan United Nation an saindang Declaration on Human Rights Defenders tanganing gibuhon na lehitimo an trabaho kan mga aktibista sa karapatan pantawo asin magtao nin proteksyon para sa mga aktibidad dapit sa karapatan pantawo. Kasunod kan deklarasyon na ini, nagdadakol na bilang nin mga aktibista an piggamit an apod na HRD; ini nangungurog nang totoo para sa propesyunal na mga obrero sa karapatan pantawo.