Hilingon an source kan Inanna


[[Ladawan:Ishtar on an Akkadian seal.jpg|thumb|Ishtar sa selyo kan Akkadian]]
Si '''Inanna'''{{Efn|{{IPAc-en|ɪ|ˈ|n|ɑː|n|ə}}; {{lang-sux|{{cuneiform|[[:wikt:𒀭𒈹|𒀭𒈹]]}}|{{sup|[[Dingir|D]]}}inanna}}, also {{lang-sux|𒀭𒊩𒌆𒀭𒈾|{{sup|[[Dingir|D]]}}nin-an-na|label=none}}{{sfnp|Heffron|2016a}}<ref>{{cite web |title=Sumerian dictionary |url=http://oracc.iaas.upenn.edu/epsd2/cbd/sux/N.html |website=oracc.iaas.upenn.edu |access-date=2024-03-24 |archive-date=2020-03-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200301170546/http://oracc.iaas.upenn.edu/epsd2/cbd/sux/N.html |dead-url=yes }}</ref>}} iyo an suanoy na diyosang Mesopotamiano nin pagkamoot, gera, asin pagkamainaki. Sia konektado man sa kagayonan, sekso, 

banal na batas, asin politikal na kapangyarihan. Orihinal na pinagsamba sa [[Sumer]], siya bisto kan Imperyong Akadiano, mga Babilonya, asin Asirio bilang '''Ishtar''' (asin minsan an [[:en:Logogram|logogram]] ). An saiyang panginot na titulo iyo an "Si Reyna kan Langit".

Siya an patron na diyosa kan templo nin Eanna sa siyudad nin Uruk, saiyang amay na mayor na sentro nin kulto. Sa archaic Uruk siya pinagsamba sa tolong porma: agang Inanna (Ina-UD/hud), bangging Inananna (Inana-UD/hud) asin garo prinsipe ni Inanna (Inanna NUN)), an dating duwang na nagpapaheling kan mga kabtang kan saiyang kairibang planeta na [[Makakadanlag|Venus]].<ref>Steinkeller, Piotr, "Archaic City Seals and the Question of Early Babylonian Unity" in Riches Hidden in Secret Places: Ancient Near Eastern Studies in Memory of Thorkild Jacobsen, edited by Tzvi Abusch, University Park, USA: Penn State University Press, pp. 249–258, 2002</ref><ref>Szarzyńska, Krystyna, "Offerings for the Goddess Inana in Archaic Uruk", Revue d’Assyriologie et d’archéologie Orientale, vol. </ref> An saiyang pinakaprominenteng mga simbolo kabali an leon asin an walong-nabenong bitoon. An saiyang agom iyo an diyos na si Dumuzid (kan huri inapod na Tammuz), asin an saiyang sulang (tagapagtataman) iyo an diyosang Ninshubur, na pigkokonsed sa lalaking dios [[:en:Ilabrat|Ilabrat]] asin Papsukkal.

Si Inanna pinagsamba sa Sumer kisuerra kaidto pang panahon kan [[Uruk]] ({{circa|4000&nbsp;BCE – 3100&nbsp;BCE}} ), asin an saiyang aktibidad na kulto medyo lokal bago pa man sakopon si Sargon kan Akkad. Durante kan peryodo nin pamamahala, sia nagin saro sa pinakahararom na dios sa mga lugar para sa tabang kan Britania,{{Sfnp|Nemet-Nejat|1998}} kaiba an mga templo sa bilog na [[Mesopotamya|Mesopotamia]]. An kulto ni Inanna / Istar, na tibaad iinaasosyar sa laen - laen na seksuwal na seremonya, ipinadagos kan mga taga Semitikong Sirangan (Mga Asirio asin Babilonya) na nagin mapanggana asin nakakaubos nin atension sa mga Sumerian  sa region.

Sia nangorognang namomotan kan Mga Assyrian, na ilinangkaw sia tanganing magin an pinakahalangkaw na dios sa saindang kadakoldakol na kabtang, na mas halangkaw kisa sadiri nindang nasyonal na dios na si [[:en:Ashur_(god)|Ashur]]. Si Inanna / Istar nasasambitan sa Hebreong Biblia, asin inimpluwensiahan niang marhay an diosa nin Ugaritiko na si [[:en:Astarte|Astarte]] dangan an dios kan mga taga [[:en:Phoenicia|Phoenician]] na si [[:en:Astarte|Astarte]], na posibleng nakaimpluwensia man sa pag - oswag kan Griegong diyosa na si [[Aprhodite|Aprodite]]. An saiyang kulto padagos na nag - oswag sagkod na luway - luway na luminuya an pag - oltanan kan enot asin ikaanom na siglo CE sa pagkamata nin [[Kristianismo]].

Si Inanna nagluwas sa mas dakul na osipon kisa arin pa man na ibang Sumerian deidad.{{Sfnp|Wolkstein|Kramer|1983}}{{Sfnp|Penglase|1994}}{{Sfnp|Kramer|1961}} Igwa man sia nin daing kaagid na halangkaw na bilang nin mga epithets asin tradisyunal na ngaran, na nakaaagid sana sa Nergal.{{Sfnp|Wiggermann|1999}}

== Etymolohiya ==
[[Ladawan:Inanna_receiving_offerings_on_the_Uruk_Vase,_circa_3200-3000_BCE.jpg|thumb|Nag-aako si Inanna nin mga dulot sa Uruk Vase, circa 3200-30000 BCE]]
An ngaran na ''Istar'' minalataw bilang elemento sa personal na mga pangaran poon pa kapwa kan bago-Sargonic asin post-Sarrigonikong kapanahonan sa Akad, Asiria, sagkod Babilonya.{{Sfnp|Collins|1994}} Nasa Semitiko dedisyon ini{{Sfnp|Leick|1998}} posibleng konektado sa ngaran kan dios na Solnopan na Shemiko na si Attar, na nasambitan sa huring mga inskripsion hale sa Ugarit asin timog nin Arabia.{{Sfnp|Collins|1994}} An bituon sa aga puwedeng ipinangidam na sarong lalaking diyos na nanginginot sa mga ugat nin giyera asin an banggi tibaad inimahinar bilang babaying dediyos na iyo an nangangataman sa abilidad kan pagkamuot. Sa tahaw kan mga Akadiano, Asirio, asin Babilonyo, an ngaran kan lalaking dios pag - abot nin panahon sinuntok an saiyang katimbang na babae, {{Sfnp|Collins|1994}}, huli sa mahiwas na pagkaintetoana ki Inananna, nagdanay na babae an diosa, minsan ngani an saiyang ngaran nasa pormang maskulino.

== Sa popular na kultura ==

* Si Istar iyo an sentral sa mukna kan Burak na Feast, sarong 1963 na pelikulang pang-entablado na pigkokonsiderar na gayo na pinakaenot sa genre kaini.
* Mga artista bilang archenemy ni Gilmgamesh asin sarong linga-lingaan sa ''SIMITE'' (2014) sa irarom kan pangaran niyang Istar.
* Si Inanna nagluwas bilang suhay asin makakawat na Archer-class, Rider-type, asin Avenger-will Sermants sa Fate/Grand Order (2015), sa irarom kan pangaran niyang Istar. An saiyang pormang Avenger-class sa huri naghayag na siya [[Astrate]] (sinasayod in-game bilang Ashtart), naghihiras nin kaparehong porma arog kan Ishtar.
* Si Inanna o Istar, kun minsan ilinaladawan na magkalain an mga entri, nagluwas sa manlaen-laen na entreriya kan ''Megami Tenseei'' franchise.
* Sa seryeng komiks na The Badin + An Banal, an deidad na Inanna sarong prominenteng dios. Si Inna nagluwas kan 453 Rekurente, nag'agom asin ginadan si Atitala na Hudyo kaiba an saiyang poder durante kan saindang pagkakasal kun banggi. Nagluwas naman siya kan 1830 Rekrience bilang si Claire Clairmont, tugang sa lakad ni autor na si [[Mary Shelley]]. Ginadan nia an mga omboy kan saiyang tugang na babae sa enot tanganing magin Dios. Kan 2010 na rekuryente, si Inna nagbuhay liwat sa hawak ni Zahid, sarong taga-Buron nin Sur na Asya.
* Sa video game na ''Catherine'' asin sa remake kaini Casleine: Full Body, si Istar nahayag na masyadong nag'aarte bilang an narrator kan kawat na si Trisha, asin inaalokan nin pagkakataon an parakawat na magin saiyang koserto sa sarong sekretong pagtapos kan kawat kun pano ninda pig-agihan an nagkapirang kadipisilan.
* An librong Olga Tokarczuk na Anna In sa mga linobngan kan kinaban nakabase sa paghilig ni Inana sa irarom nin daga.

== Hilingon pa ==

** [[:en:Anat|Anat]]
** [[:en:Kali|Kali]]
** [[:en:Lakshmi|Lakshmi]]
** [[:en:Nana_(Bactrian_goddess)|Nana (Bactrian goddess)]]
** [[:en:Isis|Isis]]
** [[:en:Star_of_Ishtar|Star of Ishtar]]
** [[:en:Babalon|Babalon]]

== Iba pang babasahon ==
 {{refbegin|25em|small=y}}
*{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Pm_K2kjKp54C|title=The Literature of Ancient Sumer|last=Black|first=Jeremy|publisher=Oxford University Press|year=2004|isbn=978-0-19-926311-0}}
*{{cite web|year=2003|title=The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature|publisher=Faculty of Oriental Studies, University of Oxford|url=http://etcsl.orinst.ox.ac.uk}}
*{{cite encyclopedia|last=Fulco|first=William J.|year=1987|title=Inanna|editor-link=Mircea Eliade|editor-last=Eliade|editor-first=Mircea|encyclopedia=The Encyclopedia of Religion|location=New York|publisher=Macmillan Group|volume=7|pages=145–146}}
*{{cite book|url=https://digitalcommons.brockport.edu/sunybeb/4/|title=Gilgamesh and the Great Goddess of Uruk|last=Maier|first=John R.|date=2018|publisher=Suny Brockport eBooks|isbn=978-0-9976294-3-9|access-date=8 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20190130053150/https://digitalcommons.brockport.edu/sunybeb/4/|archive-date=30 January 2019|url-status=dead}}
{{refend}}

== Panluwas na mga takod ==

** {{cite report|last=Heffron|first=Yağmur|date=2016b|title=Inana / Ištar (goddess)|website=Ancient Mesopotamian Gods and Goddesses|publisher=University of Pennsylvania|department=Penn Museum|series=Open Richly Annotated Cuneiform Corpus|url=http://oracc.museum.upenn.edu/amgg/listofdeities/inanaitar/}}
** {{cite press release|first=Peter|last=Kelley|date=5 May 2015|title=''The Exaltation of Inanna'', 2300&nbsp;{{sc|BCE}}|department=''Documents that Changed the World'' podcast series|series=UW News|publisher=[[University of Washington]]|url=https://www.washington.edu/news/2015/05/05/documents-that-changed-the-world-the-exaltation-of-inanna-2300-bce/}}
** {{Wiktionary inline|Inanna|Ishtar}}

== Mga toltolan ==
<references />
{{Tamboan}}
[[Kategorya:Mga artikulo na igwang permanenteng gadan na panluwas na takod]]
[[Kategorya:Gabos na mga artikulo na igwang gadan na panluwas na takod]]