Hilingon an source kan Mahabharata


[[File:Ganesha write Mahabharata.jpg|right|thumb|240px|Si Ganesha ginuguhit an Mahabharata sa dikta ni Vyasa]] 
[[File:FullPagadeYakshagana.jpg|right|thumb|240px|Si Krishna siring sa pagkaladawan sa Yakshagana, sa Karnataka]]
An '''''Mahābhārata''''' ({{IPAc-en|m|ə|h|ɑː|ˈ|b|ɑr|ə|t|ə}};<ref>[http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Mahabharata "Mahabharata"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160729202751/http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/mahabharata |date=2016-07-29 }}. ''[[Oxford Dictionaries Online]]''.</ref><ref>[http://dictionary.reference.com/browse/Mahabharata "Mahabharata"]. ''[[Random House Webster's Unabridged Dictionary]]'',</ref> {{lang-sa|महाभारतम्}}, ''{{IAST|Mahābhāratam}}'', {{IPA-sa|mɐɦaːˈbʱaːrɐt̪ɐm|pron}}) iyo an saro sa duwang mayor na [[literaturang Sanskrito|Sanskrito]]ng epiko kan antigong Indya, an ikaduwa kaini iyo an ''[[Ramayana|Rāmāyaṇa]]''.<ref name=encindlit>{{Cite book | url = https://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1755 | title = The Encyclopaedia of Indian Literature (Volume Two) (Devraj to Jyoti) | isbn = 978-81-260-1194-0 | last1 = Datta | first1 = Amaresh | date = 1 January 2006}}</ref> Ini pigsasaysay an pakikitusay sa pag'ultan kan duwang grupo nin magpirinsan sa [[Gera Kurukshetra]] asin an kinaabtan kan [[Kaurava]] saka kan mga prinsipeng [[Pandava|Pāṇḍava]] dangan mga kagsurunod sainda. 

Igdi napapalaman man an [[Pilosopiyang Hindu|pilosopikal]] asin debosyonal na materyal, siring kan urulay dapit sa apat na "pag'kakamtan sa buhay" o ''[[purusharthas|puruṣārtha]]'' (12.161). Sa mga prinsipal na obra asin mga usipon sa ''Mahābhārata'' iyo an ''[[Bhagavad Gita]]'', an istorya ni [[Damayanti]], an istorya ni [[Shakuntala]], an istorya ni [[Pururava]] asin ni [[Urvashi]], an istorya ni [[Savitri saka ni Satyavan]], an istorya ni [[Kacha (sage)|Kacha]] asin ni [[Devayani]], an istorya ni [[Rishyasringa]] dangan an ginutos na bersyon kan ''[[Ramayana|Rāmāyaṇa]]'', na ini parati hinihiling na mga obra sa sadiri mansana kaini.
[[File:Krishna and Arjun on the chariot, Mahabharata, 18th-19th century, India.jpg|thumb|right|upright=1.1|[[Krishna]] and [[Arjuna]] at [[Kurukshetra]], 18th–19th-century painting]]
Sa tradisyon, an pagka-kagmukna kan ''Mahābhārata'' itinatao an kredito ki [[Vyasa|Vyāsa]]. Kadakul nang nagngata' na mahimukat an pagtalubo historikal asin suru-suruknong na komposiyon kaini. An kadamotan kan ''Mahābhārata'' pwede ser natipon sa pag'ultan  nin ika-3 siglo BCE asin ika-3 siglo CE, na an pinakagurangan na mga kabtang na nati'mos dai mas magurang pa sa peryodo nin 400&nbsp;BCE.<ref>{{cite book |last1=Austin |first1=Christopher R. |title=Pradyumna: Lover, Magician, and Son of the Avatara |date=2019 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-005411-3 |page=21 |url=https://books.google.com/books?id=4jCoDwAAQBAJ&pg=PA21 |language=en}}</ref><ref name="BrockingtonA">Brockington (1998, p. 26)</ref> An orihinal na mga pangyayari nagkasarambit sa epiko posible namumugtak sa pag'ultan kan  ika-9 asin ika-8 siglo BCE.<ref name="BrockingtonA"/> An teksto posible inabot an pinal na porma kaamayi kan [[Imperyong Gupta|peryodong Gupta]] (c. Ika-4 na siglo CE).<ref>{{Cite web|url=https://scroll.in/article/905466/how-did-the-ramayana-and-mahabharata-come-to-be-and-what-has-dharma-got-to-do-with-it|title=How did the 'Ramayana' and 'Mahabharata' come to be (and what has 'dharma' got to do with it)?|first=Devdutt|last=Pattanaik|website=Scroll.in}}</ref><ref>Van Buitenen; ''The Mahabharata'' – 1; The Book of the Beginning. Introduction (Authorship and Date)</ref>

An ''Mahābhārata'' iyo na an pinakahalawig na epikong rawitdawit sa pagkaaram asin nalaladawan na iyo na daa ini an epikong rawit na "pinakahalawig na nasurat".<ref name="Lochtefeld2002">{{cite book|author=James G. Lochtefeld|title=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M|url=https://books.google.com/books?id=5kl0DYIjUPgC&pg=PA399|year=2002|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=978-0-8239-3179-8|page=399}}</ref><ref name="SharmaGaur2000">{{cite book|author1=T. R. S. Sharma|author2=June Gaur|author3=Sahitya Akademi (New Delhi, Inde).|title=Ancient Indian Literature: An Anthology|url=https://books.google.com/books?id=IRp1PKX0BXoC&pg=PA137|year=2000|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-0794-3|page=137}}</ref> An bersyon kaini na halawigon nanggad naglalaman nin sobra sa 100,000 na ''[[shloka|śloka]]'' o sobra sa 200,000 bersong indidibidwal na taytay (lambang shloka sarong couplet), asin igwa pa ngani haralabaon na prosang nasusurat igdi. Mga 1.8&nbsp;million na kataga sa total, an ''Mahābhārata'' katumbas sampolong beses kan laba kan ''[[Iliad]]'' asin kan ''[[Odyssey]]'' kun pagsaroon an mga ini, o magka-apat na beses sa laba kun ikumpara sa [[Ramayana|Rāmāyaṇa]].<ref>[[Howard Spodek|Spodek, Howard]]. Richard Mason. The World's History. Pearson Education: 2006, New Jersey. 224, 0-13-177318-6</ref><ref>Amartya Sen, ''The Argumentative Indian. Writings on Indian Culture, History and Identity'', London: Penguin Books, 2005.</ref> Si W. J. Johnson pigkomparar an importansya kan ''Mahābhārata'' sa konteksto nin pangkinaban na sibilisasyonin sa mga minasunod, sa [[Bibliya]], sa [[Kuran]], sa obra ni [[Homer]], sa [[Teatro nin antigong Gresya|Greek na drama]], o sa mga sinurat ni [[William Shakespeare]].<ref>{{cite book | author=W. J. Johnson | title=The Sauptikaparvan of the Mahabharata: The Massacre at Night | page=ix | url=https://books.google.com/books?id=d8sYSPhSBEAC&pg=PR9 | publisher=[[Oxford University Press]] | year=1998 | isbn=978-0-19-282361-8}}</ref> Sa tradisyon na Indyano, ini minsan inaapod na [[ika-limang Veda]].<ref>{{cite journal | last = Fitzgerald | first = James | title = India's Fifth Veda: The Mahabharata's Presentation of Itself | journal = Journal of South Asian Literature | volume = 20 | issue = 1 | pages =125–140 | year = 1985 }}</ref>

==Toltolan==
{{reflist}}
{{Tamboan}}

[[Kategorya:Mga epikong rawitdawit sa Sanskrito]]
[[Kategorya:Mahabaratha]]
[[Kategorya:Sanskritong rawit]]