Hilingon an source kan Mga tataramon na Austronesyo

{{Infobox language family
|name=Austronesyo
|region=[[Kadagatan na Sur-Subangan na Asya]], [[Osyanya|Oseanya]], [[Madagaskar]], [[Taiwan]], [[Sri Lanka]], [[Mga isla nin Andaman|Lanka archipelago]]
|familycolor=Austronesyo
|family=saro sa mga pangenot na pamilya nin mga tataramon sa kinàban
|protoname=[[Tataramon na Proto-Austronesyo|Proto-Austronesyo]]
|child1 = [[Tataramon na Rukai|Rukai]] ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])
|child2 = [[Tataramon na Tsou|Tsou]] ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])
|child3 = [[Tataramon na Puyuma|Puyuma]] ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])
|child4 = Nukleyar Austronesyo<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;An iba pang [[Mga tataramon na Pormosano|mga tataramon na Pormosano]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;(higit pang mga pangenot na tangkay)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Mga tataramon na Malayo-Polinesyo|Malayo-polinesyo]]
|iso2=map
|iso5=map
|glotto=aust1307
|glottorefname=Austronesian
|map=Austroneske jazyky.jpg
|mapcaption=Distribusyon kan mga tataramon na Austronesyo
}}

An mga '''Tataramon na Austronesyo''' o ([[Tataramon na Espanyol]]: ''lenguas austronesias''; [[Ingles]]: ''Austronesian languages'') saro sa [[pamilya nin tataramon]] na talingkas na nakawarak sa mga kaiislahan nin [[Sur-subangan na Asya]] asin sa [[Pasipiko]], na igwang diit na kaayon na ginagamit sa mismong kontinente kan [[Asya]]. Ini pigtataram kan 386 milyon na katawo (4.9%), na naglaag saiya bilan pan-apat na pinakadakulang pamilya nin tataramon sa kada parataram, minasunod ini sa [[mga tataramon na Indo-Europeo]] (46.3%), [[mga tataramon na Sino-Tibetan]] (20.4%), asin sa [[mga tataramon na Niger-Congo]] (6.9%). Mayoriyad sa mga tataramon na Austronesyo, igwa nin pinakahalangkaw na numero nin mga parataram , iyo an minasunod: [[Tataramon na Malay|Malay]] ([[Tataramon na Indonesian|Indones]] asin [[Tataramon na Malayo|Malayo]]), [[Tataramon na Habanes|Habanes]], asin [[Tataramon na Filipino|Filipino]] ([[Tataramon na Tagalog|Tagalog]]). Igwa an pamilya nin Austronesyo nin 1,257 na mga tataramon, kun saen ini an panduwa sa dakol kan anumang pamilya nin tataramon.<ref>{{Cite book|title=History of the Austronesian Languages|last=Blust|first=Robert|publisher=University of Hawaii at Manoa|year=2016|isbn=|location=|pages=|quote=|via=}}</ref>

Arog kan mga kag-aki nin tataramon na [[Mga Tataramon na Indo-Europeo|Indo-Europeo]], [[Mga Tataramon na Apro-Asyatiko|Apro-Asyatiko]], asin [[Mga Tataramon na Uraliko|Uraliko]] bilang saro sa mga tanging establisadong mga sinaenot na pamilya nin tataramon. Gikan an pangaran na '''Austronesyo''' sa [[Tataramon na Latino|Latinong]] ''auster'' na boot sabihon (Duros na hale sa sur o habagatan), asin kan [[Tataramon na Griyego|Griyegong]] ''nêsos'' na boot sabihon (isla). Pinangaranan an naturang pamilya bilang sa pangmadlang mga tataramon na Austronesyo na piggagamit sa mga kaiislahan: alagad igwang mga tataramon na arog kan [[Tataramon na Malay|Malay]] asin [[mga tataramon na Tsamiko]], na katutubo sa mismong kontinente nin Asya. Kadaklan sa mga tataramon na Austronesyo, kadiit an katutubong parataram, alagad piggagamit an mga [[Lista nin mga tataramon na Austronesyo|pangenot nin tataramon na Austronesyo]] kan milyun-milyong katawo. Si [[Otto Dempwolff]], sarong Alemang iskolar, iyo an enot na parasaliksik na malayong nasasaliksik an Austronesyo ayon sa tradisyonal na [[paagi nin pagkukumparar]].

Manlaenlaen an pinaghalian kan mga tataramon an naiiba, alagad an Austronesyo asin an Niger-Congo an duwang pinakadakulang pamilya nin tataramon sa enterong kinàban sa bilang nin mga tataramon na laog kan mga ini, lambang saro igwang haros saro't-ikalima (1/5) sa enterong tataramon na binibilang sa kinàban. Saro sa mga pinakahalawig an heograpikong pagkakawarak kan mga dagâ kan mga tataramon, na nagpupuon sa [[Madagaskar]] hangan sa [[Isla nin Pagkabuhay-liwat]]. An hangganan nin heograpiko kan pamilya nin Austronesyo iyo an mga tataramon na [[Tataramon na Hawayano|Hawayano]], [[Tataramon na Rapanui|Rapanui]] asin [[Tataramon na Malgatse|Malgatse]] (piggagamit sa nacion na [[Madagaskar]].

Segun ki [[Robert Blust]] (1999), Igwang kadakol na panginot na tangkay an pamilya nin Austronesyo , apwera sa saro na madudugangan lang sa [[Taywan]]. Ipinangkat an [[mga tataramon na Pormosano]] kan Taiwan bilang kasindakol kan siyam na nagka-erinot na subgrupo kan Austronesyo. Nabibilang an gabos kan tataramon na Austronesyo na piggagamit sa luwas kan Taiwan (kaiba an [[Tataramon na Yami]]) sa tangkay kan [[Mga tataramon na Malayo-Polinesyo|Malayo-Polinesyo]], na minsan pig-apod man ining ''Ekstrapormosano''.

Kadakol sa mga tataramon na Austronesyo an kulang sa halabang kasaysayan nin nakasurat na atestasyon (patotoo kan pag-iral). An pinakasuanoy na inskripsyon sa [[tataramon na Tsam]], an [[Inskripsyong Đông Yên Châu]], na pigtatayang nagibo kadtong ika-6 na siglo sa pinakapurit kaini, na iyo man an nagpatotoo kan sarong tataramon na Austronesyo.

==Historiya==

=== Pinaghalian asin Pagkarap ===
Pigsasabi na an pinaghalian kan tataramon na Austronesyo, nagpuon sa [[Taiwan]] dangan luminakop sa mga kaiislahan sa sur na parte kan taiwan dangan nakalakop ini sa mga kaiislahan sa katahawan kan [[Kadagatang Pacifico]]. Mahihiling sa baba kun páno kuminarap an tataramon na Austronesyo hasta na makaabot sa ngunyan na estado kaini.
{{Clade
| label1='''[[Taiwan]]'''&nbsp;
| 1={{Clade
   | 1=&nbsp;[[Filipinas]] &nbsp;
     | 2={{Clade
       | 1=&nbsp;[[Borneo]]&nbsp;→&nbsp;[[Madagaskar]]
         | 2={{Clade           | label1=&nbsp;[[Sumatra]]&nbsp;
           | 1={{Clade
               | 1=&nbsp;[[Indotsina]]
               | 2=&nbsp;Gilid-baybayon nin [[Borneo]]
               | 3=&nbsp;[[Isla nin Haba|Java]]
               | 4=&nbsp;[[Sulnupan na Nusa tenggara]] }} 
           | label2=&nbsp;[[Selebes]]&nbsp;
           | 2={{Clade
               | 1=&nbsp;[[kaiislahan na Marianas|Marianas]]
               | 2={{Clade
                  | 1=[[Subangan na Nusa tenggara]]
                  | label2=&nbsp;[[Molucas]]→[[Melanesya]]&nbsp;
                  | 2={{Clade
                     | 1=&nbsp;[[Mikronesya]]
                     | 2=&nbsp;[[Polinesya]]}} }} }} }} }} }} }}

== Estraktura ==
Masakiton talaga an pagtaò nin
pangkagabsan na panundon manongod sa tataramon na ganap na diberso arog kan Austronesyo. Sa pangabusan, nababanga an Austronesyo sa tolong grupo nin mga tataramon: '''Filipino''' (''Philippine type''), '''Indones''' asin '''Post-Indones'''. 
:*Kaibanan sa enot na grupo, apuwera sa mga tataramon kan [[Filipinas]], an mga tataramon na Austronesyo kan Taiwan, Sabah, norteng Sulawesi asin Madagaskar. Igwa ining katangian na mamantinir an orihinal na sistema nin ''[[Austronesyong pagkakalinyada|Philippine-type voice alternations]]'' na kun saen ini pigtatawan-sigurdo kan mga tolo o apat na tanog kun aring semantiko an pigtatawan nin papel an "paksa" na pigtatawang-pahayag (pwede ining pigtatawang-pahayag an paragibo, an pigtatawang-gibo, an kinamumugtakan asin an benepisyaryo, o iba pang mga pangkalagayang ganap arog kan mga instrumento o kaugnay).
:* Sa kabaligtadan, an mas makaba'gong mga tipo nin lengguwahe kan Indonesyano, na partikular na nagkakapot sa Malaysia asin sa subangan na Indonesya, an sistema nin boses an binabawasan an pagkakaiba sa paagi lang kan duwang boses (boses nin aktor asin "undergoer" na boses), alagad an mga ini suplementado nin [[pang-aplikadong boses|aplikatibo]] na mga morpolohiya na aparato (orihinal na duwa: mas direktang * '' - i '' asin mas pahilig * '' - sarong / - [a] kən ''), na nagsisilbi tanganing baguhon an semantiko na papel kan "undergoer". Ini man an nailaladawan sa pamamagitan kan pagkakaigwa nin mga nahahalinang clitic pronouns. Bakong arog kan uri nin Filipino, kadaklan sa mga tataramon na ini, igwang posibilidad na magin verb-second word-order. An pirang mga tataramon, arog kan [[mga tataramon na Batak]], [[Lumang Habanes]], [[tataramon na Balines|Balines]], [[Tataramon na Sasak|Sasak]] asin pirang mga tataramon kan Sulawesi, mukhang nagkakatawan sa sarong intermediyante na yugto sa paagi kan duwang uri na ini.<ref>Adelaar, K. Alexander and Nikolaus Limmelmann. 2005. The Austronesian Languages of Asia and Madagascar. P.6-7</ref><ref>Croft, William. 2012 Verbs: Aspect and Causal Structure. P.261
</ref> 
:* Panpurít, sa pirang mga tataramon kun saen pig'aapod ni Ross an '''"post-Indones"''', an orihinal na sistema kan boses an iyong ganap na nararaot asin dae na minamantinir an mga function kan saindang affixes kan voice-mark.

Nagagamit man sa mga tataramon na Austronesyo an pig'aapod na "reduplikasyon" (pag'utro kan gabos o parte kan sarong taramon, arog kan ''wiki-wiki'', ''[[Agar|agar-agar]]'', o luway-luway), asin, arog man kan kadaklan sa mga tataramon kan [[Subangan na Asya|Sirangan]] asin [[Sur-Subangan na Asya]], kadaklan igwa ining mahigpit na mataas na [[ponotaktiko]], na kalimitang igwa nin kadiit na bilang nin mga [[ponema]] asin nakakadakol nin mga pantig na katinig-patinig. Pusog o estable naman an pira sa mga kognado.

==Pagtitipo==
Masikot asin mapagal intindihon an panlaog na kapormahan kan mga tataramon na Austronesyo. Pigbubuo an pamilyang ini nin para-parehas asin magkaharanihan na magkakaugnay na mga tataramon na igwang mga darakulang bilang nin inaapod sa ingles na ''[[dialect continuum]]'', na nagpapasakit sa hangganan kan natatangâng mga tangkay nin pamilya. Ganon pa man, malinaw na an pinakadakulang dibersidad na pang-akan (henealohiko) an mahihiling sa [[mga tataramon na Pormosano]] kan Taiwan, asin an pinakasimpleng dibersidad naman sa mga kaiislahan sa Pasipiko, na nagtataong-batid nin pagkaka-warak kan pamilya na hale sa Tsina o Taiwan.

===Blust (1999)===
[[File:Formosan languages.png|thumb|300px|An mga pamilya nin mga tataramon na Pormosano bagô pa an kolonyalisasyong Minnanese kan Taiwan, per Blust (1999).]]
[[File:Austronesian family.png|thumb|Distribusyon kan mga tataramon na Austronesyo, per Blust (1999).]]
:<big>'''Austronesyo'''</big>
(Ikot-relo hali sa sur-sulnupan)
{{legend|#FFF9A5|<big>'''[[Mga tataramon na Tsouiko|Tsouiko]]'''</big> ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])}}
* [[Tataramon na Tsou]].
* [[Tataramon na Saaroa]].
* [[Tataramon na Kanakanabu]].
{{legend|#FECCA0|<big>'''Sulnupang Kapatagan'''</big> ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])}}
* [[Tataramon na Thao]], <small>AKA</small> Sao. Brawbaw asin mga diyalektong Shtafari.
* Sentral Sulnupang Kapatagan
** [[Tataramon na Babuza]]: Taokas, Mga diyalektong Poavosa; suanoy na [[tataramon na Favorlang]].
** [[Tataramon na Papora-Hoanya]]: Mga diyalektos nin Papora, Hoanya.
{{legend|#FEA4A4|<big>'''Norte-Sulnupan na Pormosano'''</big>}}
* [[Tataramon na Saisiyat]]: Mga diyalektong Taai asin Tungho.
* [[Tataramon na Pazeh]] <small>AKA</small> Kulun.
{{legend|#9FD8B3|<big>'''[[Mga tataramon na Atayaliko|Atayaliko]]'''</big> ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])}}
* [[Tataramon na Atayal]].
* [[Tataramon na Seediq]]: <small>AKA</small> Truku/Taroko.
{{legend|#CBA6CB|<big>'''[[Mga tataramon na Subangan na Pormosano|Subangan na Pormosano]]'''</big>}}
* Norteng (mga tataramon na Kavalaniko).
** [[Tataramon na Basay]]: Mga diyalektong Trobiawa asin Linaw–Qauqaut.
** [[Tataramon na Kavalan]].
** [[Tataramon na Ketagalan]], o Ketangalan.
* Sentral ([[Tataramon na Amis|Ami]]).
** [[Tataramon na Amis|Amis proper]].
** [[Tataramon na Sakizaya|Sakizaya]].
* [[Tataramon na Siraya]].
{{legend|#B7DF86|<big>'''[[Tataramon na Bunun]]'''</big> ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])}}
{{legend|#E2E17F|<big>'''[[Tataramon na Rukai]]'''</big> ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])}}
* ''Divergent'' an mga diyalektong Mantauran, Tona, asin Maga kan [[Tataramon na Rukai|Rukai]].
{{legend|#D3FE00|<big>'''[[Tataramon na Puyuma]]'''</big> ([[Mga tataramon na Pormosano|Pormosano]])}}
{{legend|#E1FEEB|<big>'''[[Tataramon na Paiwan]]'''</big> (purong habagatan kan Pormosa)}}
{{legend|#DF7575|<big>'''[[Mga tataramon na Malayo-Polinesyo|Malayo-Polinesyo]]'''</big>}}

===Li (2008)===

An klasipikasyon na ini, pinanatili an Subangan na Pormosano ni Blust, asin pinagsararô an iba pang mga tataramon na norte. Pighaín ni [[Paul Jen-kuei Li|Li]] an ginikanan na Proto-Pormosano (F0) asin pigpantay ini sa [[Proto-Austronesyo]] (PAN), alinsunod sa modelo sa Starosta (1995).<ref name="Li">Li, Paul Jen-kuei. 2008. "Time perspective of Formosan Aborigines." In Sanchez-Mazas, Alicia ed. ''Past human migrations in East Asia: matching archaeology, linguistics and genetics''. Taylor & Francis US.</ref><ref name="Starosta">Starosta, S. 1995. "A grammatical subgrouping of Formosan languages." In P. Li, Cheng-hwa Tsang, Ying-kuei Huang, Dah-an Ho, and Chiu-yu Tseng eds. ''Austronesian Studies Relating to Taiwan'', pp. 683–726, Taipei: Institute of History and Philology, Academia Sinica.</ref> Nahihiling an Rukai asin Tsouiko bilang napakakakaiba,<ref name="Li"/> miski na napakakontrobersyal an posisyon kan Rukai.<ref>"Pinakakontrobersiya an posisyon kan Rukai: Tsuchida... Binabantaan bilang pinakaharani sa mga tataramon na Tsouiko, base sa leksikostatistikong ebidensya, samantala pinaniniwalaan an Ho... na saro sa mga tataramon na Paiwaniko, i.e. parte kan sakong Habagatang grupo, bilang base sa komparasyon kan kag'apat na pinapahiling na gramatikal. Sa totoo lang, an mga antropolohistang Hapon, dae na''distinguish'' sa pagitan kan Rukai, Paiwan asin Puyuma sa amay na yugto kan saindang pag'aadal" (Li 2008: 216).</ref>

* F0: <big>'''Pormosano''' = '''Austronesyo'''</big>
** {{legend|#FEA4A4|<big>'''[[Tataramon na Rukai|Rukai]]'''</big>}}
*** Mantauran
*** Maga–Tona, Budai–Labuan–Taromak
** F1
*** {{legend|#FFF9A5|<big>'''Sentral ([[mga tataramon na Tsouiko|Tsouiko]])'''</big>}}
**** [[Tataramon na Tsou|Tsou]]
**** Habagatang Tsouiko
***** [[Tataramon na Saaroa|Saaroa]]
***** [[Tataramon na Kanakanabu|Kanakanabu]]
*** F2
**** {{legend|#FECCA0|<big>'''[[Mga tataramon na Norteng Pormosano|Norteng Pormosano]]'''</big>}}
***** Norte-Sulnupan (kapatagan)
****** [[Tataramon na Saisiyat|Saisiyat]]–Kulon–[[Tataramon na Pazeh|Pazeh]]
****** Sulnupan
******* [[Tataramon na Thao|Thao]]
******* Sulnupang Gilid-baybayon  ([[Tataramon na Papora|Papora]]–[[Tataramon na Hoanya|Hoanya]]–[[Tataramon na Babuza|Babuza]]–Taokas)
***** [[Mga tataramon na Atayaliko|Atayaliko]]
****** [[Tataramon na Atayal|Squliq Atayal]]
****** [[Tataramon na Atayal|Ts'ole' Atayal]] (= C'uli')
****** [[Tataramon na Seediq|Seediq]]
**** {{legend|#CBA6CB|<big>'''[[Mga tataramon na Subangan na Pormosano|Subangan na Pormosano]]'''</big>}}
***** [[Tataramon na Kavalan|Kavalan]]–[[Tataramon na Basay|Basay]]
***** [[Tataramon na Siraya|Siraya]]–[[Tataramon na Amis|Amis]]
**** ? '''<big>Habagatan</big>''' [uncertain]
***** {{legend|#B7DF86|[[Tataramon na Bunun|Bunun]]}}
****** Isbukun
****** Norte asin Sentral (Takitudu asin Takbanuaz)
***** {{legend|#9FD8B3|[[Tataramon na Paiwan|Paiwan]]–[[Tataramon na Puyuma|Puyuma]] [uncertain]}}

===Austronesian Basic Vocabulary Database (2008)===
[[File:Formosan languages 2008.png|thumb|300px|Mga pamilya nin mga tataramon na Pormosano bagó pa an kolonyalisasyong Minnanese, per the ''Austronesian Basic Vocabulary Database'' {{Harvcol|Greenhill|Blust|Gray|2008}}.]]

Pigmamantinir kan imbestigasyon na ini an [[Mga tataramon na Norteng Pormosano|Norteng Pormosano]] ni [[Paul Jen-kuei Li|Li]], alagad salungat ini sa Subangan na Pormosano ni Blust, asin pigsuggest na an Paiwan pwedeng harani sa Malayo-Polinesyo. Nagkakasararô man ini sa [[Mga tataramon na Tsouiko|Tsouiko]] asin sa [[Tataramon na Rukai|Rukai]], na an duwa an pinakakakaibang mga tataramon kay Li.
:<big>'''Austronesyo'''</big>
{{legend|#9FD8B3|<big>'''Kavalaniko'''</big>}}
Halatá man ining, low-level grouping
* [[Tataramon na Basay|Basay]] (Trobiawano, mga diyalektos na Linaw–Qauqaut)
* [[Tataramon na Kavalan|Kavalan]]
* [[Tataramon na Ketagalan|Ketagalan]]
{{legend|#FECCA0|<big>'''[[Mga tataramon na Norteng Pormosano|Norteng Pormosano]]'''</big>}}
Nakatakod an mga grupong ini sa pigtatantyang 97% na probabilidad.
* [[Tataramon na Thao|Thao]] (a.k.a. Sao. Brawbaw, mga diyalektos na Shtafari)
* Sulnupang Kapatagan
** [[Tataramon na Babuza|Babuza]] (a.k.a. [[Tataramon na Favorlang|Favorlang]]. Taokas, mga diyalektos na Poavosa)
** [[Tataramon na Papora-Hoanya|Papora-Hoanya]] ([[Tataramon na Papora|Papora]], mga diyalektos na [[Tataramon na Hoanya|Hoanya]])
* [[Tataramon na Saisiyat|Saisiyat]] (Taai, mga diyalektos na Tungho)
* [[Tataramon na Pazeh|Pazeh]] (a.k.a. Kulun)
* [[Mga tataramon na Atayaliko|Atayaliko]]
** [[Tataramon na Atayal|Atayal]] (Squliq, C’uli’)
** [[Tataramon na Seediq|Seediq]] (a.k.a. Truku, Taroko)
{{legend|#CBA6CB|<big>'''Ami'''</big>}}
Iba pang paggugrupong nin low-level
* [[Tataramon na Sakizaya|Sakizaya]]
* [[Tataramon na Amis|Amis]]
{{legend|#B7DF86|<big>'''Bunun'''</big>}}
* [[Tataramon na Bunun|Bunun]]
{{legend|#FFF9A5|<big>'''Tsou–Rukai'''</big>}}
Konektado an Tsou asin Rukai sa moderatong confidence, pigtatantyang mga 85% na probabilidad.
* [[Mga tataramon na Tsouiko|Tsouiko]]
** [[Tataramon na Tsou|Tsou]]
** [[Tataramon na Saaroa|Saaroa]]
** [[Tataramon na Kanakanabu|Kanakanabu]]
* [[Tataramon na Rukai|Rukai]] (Mantauran, Tona, and Maga dialects are divergent)
{{legend|#FEA4A4|<big>'''Siraya'''</big>}}
* [[Tataramon na Siraya|Siraya]] (Taivoano, mga diyalektos nin Makatao)
{{legend|#D3FE00|<big>'''Puyuma'''</big>}}
* [[Tataramon na Puyuma|Puyuma]]
{{legend|#DF7575|<big>'''Paiwaniko'''</big>}}
Nakatakod an Malayo-Polinesyo asin Paiwan sa low level of confidence (74%).
* [[Tataramon na Paiwan|Paiwan]] (purong habagatan kan Pormosan)
* [[Mga tataramon na Malayo-Polinesyo|Malayo-Polinesyo]]

===Ross (2009)===
[[File:Formosan languages 2009.png|thumb|300px|An pamilya nin mga tataramon na Pormosano bagô an Kolonyalisasyong Minnanes, per Ross (2009).]]

Kan 2009, Nag-haín si [[Malcolm Ross (linguist)|Malcolm Ross]] nin bâgong klasipikasyon kan pamilya nin tataramon na Austronesyo base sa ebidensiyang morpolohikal hale sa manlaen-laen na klase nin mga tataramon na Pormosano.<ref name="Ross2009">Ross, Malcolm. 2009. "Proto Austronesian verbal morphology: A reappraisal." In Alexander Adelaar and Andrew Pawley (eds.). ''Austronesian historical linguistics and culture history: a festschrift for Robert Blust''. Canberra: Pacific Linguistics.</ref> hinaín niya na an ngunyang rekonstruksyon para sa Proto-Austronesyo na sa totoo lang minatukoy ini sa yugtong intermediyamente, kun saen pigtawan boot sabihon niya an "Proto-Nukleyar Austronesyo". Sa balyong kampo, an klasipikasyon ni Ross, dae nagsusuporta sa pagkakasararô kan [[mga tataramon na Tsouiko]], imbis pigkonsiderar niya an mga tataramon na Habagatang Tsouiko kan Kanakanavu asin Saaroa na magkasuwayan na sangá. Pigsusuportahan kainin an ''claims'' ni Chang (2006) na dae balido an grupo nin Tsouiko.<ref name="Chang2006">Chang, Henry Yungli. 2006. "Rethinking the Tsouic Subgroup Hypothesis: A Morphosyntactic Perspective." In Chang, H., Huang, L. M., Ho, D. (eds.). ''Streams converging into an ocean: Festschrift in honor of Professor Paul Jen-Kuei Li on his 70th birthday.'' Taipei: Institute of Linguistics, Academia Sinica.</ref>

:<big>'''Austronesyo'''</big>
{{legend|#9FD8B3|<big>'''[[Tataramon na Rukai|Rukai]]'''</big>}}
* (Naiiba an mga diyalektos nin Mantauran asin Tona–Maga)
{{legend|#DF7575|<big>'''[[Tataramon na Puyuma|Puyuma]]'''</big>}}
{{legend|#FFF9A5|<big>'''[[Tataramon na Tsou|Tsou]]'''</big>}}
{{legend|#FECCA0|<big>'''Nukleyar Austronesyo'''</big>}}
* An Subdibisyon dae addresibo, Suway sa [[mga tataramon na Habagatan na Tsouiko|Saaroa–Kanakanabu]] na magin suway sa Tsou.

==Leksiko==
Naitugdas an pamilya nin tataramon na Austronesyo kan mga pa'aging pagkukumpara na lingguwistiko batay sa mga kognado, grupo nin mga taramon na magkakawangis sa tanog asin kahulugan na nagpapahiwatig na gikan an mga inibhale sa parehong taramon na ansestral sa [[Tataramon na Proto-Austronesyo|Proto-Austronesyo]] ayon sa pangabusan na alituntunin. An taramon para sa ''mata'' sa mga tataramon na Austronesyo, '''mata''' man (kadaklan sa mga tataramon na Austronesyo sa parteng norte, mga [[Mga tataramon na Pormosano|tataramon na Pormosano]] arog kan [[tataramon na Bunun|Bunun]] asin [[tataramon na Amis|Amis]] dangan paduman sa sur na [[Tataramon na Maori|Maori]]). Masakit man ining isagibo an rekonstruksyon (pag'aayos-utro) kan ibang mga sa taramon. Estable man an taramon para sa ''duwa'', na siyang naglataw sa haros kabuuan kan pamilya nin Austronesyo, alagad nangangaipuhan an pira sa mga porma (hal. [[Tataramon na Bunun|Bunun]] '''rusya''', '''lusha'''; [[Tataramon na Amis|Amis]] '''tusa'''; [[Tataramon na Māori|Maori]] '''tahi''', '''rua''') nin kadalubhasaang pang-aghamwika tanganing matáwan nin kilanlan.
Nagtaô an  [http://language.psy.auckland.ac.nz/austronesian Austronesian Basic Vocabulary Database] nin mga listahan nin mga taramom (coded for cognateness) para sa dae makulang na 1000 na mga tataramon na Austronesyo.

==Mayoridad na mga tataramon==
{{Main article|Listahan kan mayoridad asin opisyal na mga tataramon na Austronesyo}}

==Pagkukumparar==
Nasa parteng ibaba an tsart nin komparasyon kan mga tataramon na Austronesyo

<div style="overflow:auto;">

===Tsart nin Komparasyon-Mga Numéro===
<div style="overflow:auto;">
{| class="wikitable"
! [[Mga tataramon na Austronesyo|Austronesyo]] Lista kan mga bilang 1-10 !! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
| [[Mga tataramon na Proto-Austronesyo|Proto-Austronesyo]]
| || *əsa<br />*isa || *duSa || *təlu || *Səpat || *lima || *ənəm || *pitu || *walu || *Siwa || *(sa-)puluq 
|- style="text-align: center;"
! ''[[Mga tataramon na Pormosano]]''
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Amis|Amis]]
| || cecay|| tosa || tolo || spat || lima || enem || pito || falo || siwa || mo^tep 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Atayal|Atayal]]
| || qutux|| sazing || cyugal || payat || magal || mtzyu || mpitu || mspat || mqeru || mopuw 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Paiwan|Paiwan]]
| || ita|| drusa || tjelu || sepatj || lima || enem || pitju || alu || siva || tapuluq 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Bunun|Bunun]]
| || tasʔa|| dusa || tau || paat || hima || nuum || pitu || vau || siva || masʔan 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Puyuma|Puyuma]]
| || isa|| zuwa || telu || pat || lima || unem || pitu || walu || iwa || pulu' 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Rukai|Rukai]]
| || itha|| drusa || tulru || supate || lrima || eneme || pitu || valru || bangate || pulruku 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tsou|Tsou]]
| || coni|| yuso || tuyu || sʉptʉ || eimo || nomʉ || pitu || voyu || sio || maskʉ 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Saisiyat|Saisiyat]]
| || 'aeihae' || roSa' || to:lo' || Sopat || haseb || SayboSi: || {{nowrap|SayboSi: 'aeihae'}} || maykaSpat || hae'hae' || lampez 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Yami|Yami]]
| || asa|| dora || atlo || apat || lima || anem || pito || wao || siyam || poo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Thao|Thao]]
| || taha|| tusha || turu || shpat || tarima || katuru || pitu || kashpat || tanathu || makthin 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Kavalan|Kavalan]]
| || usiq|| uzusa || utulu || uspat || ulima || unem || upitu || uwalu || usiwa || rabtin 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Truku|Truku]]
| || kingal|| dha || tru || spat || rima || mataru || empitu || maspat || mngari || maxal 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Sakizaya|Sakizaya]]
| || cacay|| tosa || tolo || sepat || lima || enem || pito || walo || siwa || {{nowrap|cacay a bataan}} 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Seediq|Seediq]]
| || kingal|| daha || teru || sepac || rima || mmteru || mpitu || mmsepac || mngari || maxal 
|- style="text-align: center;"
! ''[[Mga tataramon na Malayo-Polinesyo]]''
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
| [[Proto-Malayo-Polinesyo]]
| || *əsa<br />*isa || *duha || *təlu || *əpat || *lima || *ənəm || *pitu || *walu || *siwa || *puluq
|- style="text-align: center;"
|- style="text-align: center;"
! style="font-size: small;" | ''[[Mga tataramon na Nukleyar Malayo-Polinesyo|Mga tataramon na Nukleyar Malayo-Polinesyo (MP)]]''
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
! style="font-size: x-small;" | ''[[Mga tataramon na Sunda–Sulawesi]]''
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Acehnes|Acehnes]]
| sifar <br /> soh|| sa || duwa || lhee || peuet || limong || nam || tujoh || lapan || sikureueng || siploh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Balines|Balines]]{{ref|a|a}}
| [[File:Bali 0.png|center|20px]] <br /> nul || [[File:Bali 1.png|center|20px]] <br /> besik<br />siki || [[File:Bali 2-vowel La lenga.png|center|20px]] <br /> dua || [[File:Bali 3-vowel O.png|center|20px]] <br /> telu || [[File:Bali 4.png|center|20px]] <br /> papat || [[File:Bali 5.png|center|20px]] <br /> lime || [[File:Bali_6-vowel_E_kara.png|center|20px]] <br /> nenem || [[File:Bali 7.png|center|20px]] <br /> pitu || [[File:Bali 8, Pha.png|center|20px]] <br /> kutus || [[File:Bali 9.png|center|20px]] <br /> sia || dasa 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Banjar|Banjar]]
| || asa || dua || talu || ampat || lima || anam || pitu || walu || tangkay || sapuluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Toba Batak|Batak, Toba]]
| || sada || dua || tolu || opat || lima || onom || pitu || ualu || sia || sampulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Bugines|Bugines]]
| || ceddi || dua || tellu || empa || lima || enneng || pitu || arua || asera || seppulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Cia-Cia|Cia-Cia]]
| || 디세 <br /> dise <br /> ise || 루아 <br /> rua <br /> ghua || 똘루 <br /> tolu || 빠아 <br /> pa'a || 을리마 <br /> lima || 노오 <br /> no'o || 삐쭈 <br /> picu || 활루 <br /> walu <br /> oalu || 시우아 <br /> siua || 옴뿔루 <br /> ompulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tsam|Tsam]]
| || sa || dua || klau || pak || lima || nam || tujuh || dalapan || salapan || sapluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Kawi|Habanes (Kawi)]]{{ref|b|b}}<ref>Siman Widyatmanta, Adiparwa. Vol. I dan II. Cetakan Ketiga. Yogyakarta: U.P. "Spring", 1968.</ref>
| sunya || [[File:Angka 1.png|20px]] <br /> eka || [[File:Angka 2.png|20px]] <br /> dwi || [[File:Angka 3.png|20px]] <br /> tri || [[File:Angka 4.png|20px]] <br /> catur || [[File:Angka 5.png|20px]] <br /> panca || [[File:Angka 6.png|20px]] <br /> sad || [[File:Angka 7.png|20px]] <br /> sapta || [[File:Angka 8.png|20px]] <br /> asta || [[File:Angka 9.png|20px]] <br /> nawa || dasa 
|- style="text-align: center;"
| [[Suanoy na Habanes]]<ref>Zoetmulder, P.J., Kamus Jawa Kuno-Indonesia. Vol. I-II. Terjemahan Darusuprapto-Sumarti Suprayitno. Jakarta: PT. Gramedia Pustaka Utama, 1995.</ref>
| das || sa <br /> (sa' / sak) || rwa || tĕlu || pāt || lima || nĕm || pitu || walu || tangkay || sapuluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Habanes|Habanes (Krama)]]
| nol || setunggal || kalih || tiga || sekawan || gangsal || enem || pitu || wolu || tangkay || sedasa 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Habanes|Habanes (Ngoko)]]<ref>''[http://www.omniglot.com/writing/javanese.htm] Alpabetong Habanes, pagsayod, asin tataramon (Aksara Jawa), http://www.omniglot.com/writing/javanese.htm''</ref>
| nol || siji || loro || telu || papat || lima || enem || pitu || wolu || tangkay || sepuluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Kelantan-Pattani Malay|Kelantan-Pattani]]
| kosong || so || duwo || tigo || pak || limo || ne || tujoh || lape || smile || spuloh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Madures|Madures]]
| nol || settong || dhuwa' || tello' || empa' || lema' || ennem || petto' || ballu' || tangkay' || sapolo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Makassares|Makassares]]
| ᨒᨚᨅ <br /> lobbang <br /> ᨊᨚᨒᨚ <br /> nolo'|| ᨙᨔᨙᨑ <br /> se're || ᨑᨘᨕ <br /> rua || ᨈᨒᨘ <br /> tallu || ᨕᨄ <br /> appa' || ᨒᨗᨆ <br /> lima || ᨕᨊ <br /> annang || ᨈᨘᨍ <br /> tuju ||  ᨔᨂᨈᨘᨍ <br /> tangkayntuju || ᨔᨒᨄ <br /> salapang || ᨔᨄᨘᨒᨚ <br /> sampulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Malay|Standard Malay]]<br />(both [[Tataramon na Indones|Indones]] asin [[Tataramon na Malayo|Malayo]])
| kosong <br />sifar<ref>gikan sa [[Arabe]] na صِفْر ''ṣifr''</ref> <br /> nol<ref>Predominante sa Indones ya, hale sa [[Latin]] na ''nullus''</ref> 
| satu <br /> suatu<ref>An subli-taramon nin [[Sanskrit]] na "Ekasila" : "Eka" boot sabihon 1, "Sila" boot sabihon "pillar", nagluwas an "principle" sa pataratara ni [[Sukarno]]</ref> || dua || tiga<ref name="wordsense.eu">sa [[Inskripsyong Kedukan Bukit]] luminuwas an numerong tlu ratus bilang tolóng gatos, tlu bilan toló, sa http://www.wordsense.eu/telu/ sa malay minatukoy an telu bilan toló, alagad bihiráng gamiton an telu.</ref><ref>sa subli-taramon nin [[Sanskrit]] na "Trisila" : "Tri" boot sabihon 3, "Sila" boot sabihon "pillar", luminuwas an "principle" sa pataratara ni [[Sukarno]]</ref> || empat || lima<ref>subli-taramon gikan sa [[Sanskrit]] na पञ्चन्  ''páñcan'' -  hilingun an [[Sukarno]]'s [[Pancasila (politics)|Pancasila]]: "five principles",  ''[[Pancawarna]]'': "five colours, colourful".</ref> || enam || tujuh || delapan<br />lapan<ref>''lapan'' bistado sa konstraksyon kan ''delapan''; predominante sa Malaysia, Singapore asin Brunei.</ref> || sembilan || sepuluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Minangkabau|Minangkabau]]
| || ciek || duo || tigo || ampek || limo || anam || tujuah || salapan || sambilan || sapuluah 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Moken|Moken]]
| || c<sup>h</sup>a:<sub>?</sub> || t<sup>h</sup>uwa:<sub>?</sub> || teloj <br /> (təlɔy) || pa:t || lema:<sub>?</sub> || nam || luɟuːk || waloj <br /> (walɔy) || ch''e''waj <br /> (cʰɛwaːy / sɛwaːy) || c<sup>e</sup>p'''o'''h 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Sasak|Sasak]]
| || sekek || due || telo || empat || lime || enam || pituk || baluk || siwak || sepulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Sundanes|Sundanes]]
| ᮔᮧᮜ᮪ <br /> nol || ᮠᮤᮏᮤ <br /> hiji || ᮓᮥᮃ <br /> dua || ᮒᮤᮜᮥ <br /> tilu || ᮇᮕᮒ᮪ <br /> opat || ᮜᮤᮙ <br /> lima || ᮌᮨᮔᮨᮕ᮪ <br /> genep || ᮒᮥᮏᮥᮂ <br /> tujuh || ᮓᮜᮕᮔ᮪ <br /> dalapan || ᮞᮜᮕᮔ᮪ <br /> salapan || ᮞᮕᮥᮜᮥᮂ <br /> sapuluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Terengganu Malay]]
| kosong || se || duwe || tige || pak || lime || nang || tujoh || lapang || smilang || spuloh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tetum|Tetun]]
| nol || ida || rua || tolu || hat || lima || nen || hitu || ualu || sia || sanulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tsat|Tsat (HuiHui)]]{{ref|c|c}}
| || sa³³ {{ref|sa³³|*}}, <br />ta¹¹ {{ref|ta¹¹|**}} || tʰua¹¹ || kiə³³ || pa²⁴ || ma³³ || naːn³² || su⁵⁵ || paːn³² || tʰu¹ paːn³² || piu⁵⁵ 
|-
|colspan=22|
: May duwang porma nin Numéro '[[saró]]' sa [[Tataramon na Tsat|Tsat (Hui Hui; Hainan Cham)]] :
: {{note|sa³³|*}} Piggagamit an taramon na ''sa³³'' para sa serial counting.
: {{note|ta¹¹|**}} Piggagamit an ''ta¹¹'' kaiba kan mga gatos asin mga ribo asin bagō an qualifiers.
|- style="text-align: center;"
! style="font-size: x-small;" | [[''Mga tataramon na Borneo–Filipinas]]''
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Ilokano|Iluko]]
| ibbong <br /> awan || maysa || dua || tallo || uppat || lima || innem || pito || walo || siam || tangkaypulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Ibanag|Ibanag]]
| awan || tadday || duwa || tallu || appa' || lima || annam || pitu || walu || siyam || mafulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Pangasinan|Pangasinan]]
| || sakey || duwa || talo || apat || lima || anem || pito || walo || siyam || samplo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Kapampangan|Kapampangan]]
|ala||metung/ isa'||adua|| atlu || apat || lima || anam || pitu || walu || siyam || apulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tagalog|Tagalog]]
| {{Script|Tglg|ᜏᜎ}} <br/> walâ || {{Script|Tglg|ᜁᜐ}} <br/> isá || {{Script|Tglg|ᜇᜎᜏ}} <br/> dalawá || {{Script|Tglg|ᜆᜆ᜔ᜎᜓ}} <br/> tatló || {{Script|Tglg|ᜀᜉᜆ᜔}} <br/> apat || {{Script|Tglg|ᜎᜒᜋ}} <br/> limá || {{Script|Tglg|ᜀᜈᜒᜋ᜔}} <br/> anim || {{Script|Tglg|ᜉᜒᜆᜓ}} <br/> pitó || {{Script|Tglg|ᜏᜎᜓ}} <br/> waló || {{Script|Tglg|ᜐᜒᜌᜋ᜔}} <br/> siyám || {{Script|Tglg|ᜐᜋ᜔ᜉᜓ}} <br/> sampû 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Bikol|Bikol]]
| wara || sarô || duwá || tuló || apat || limá || anom || pitó || waló || siyám || sampulû 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Aklanon|Aklanon]]
| uwa  || isaea <br /> sambilog || daywa || tatlo || ap-at || lima || an-om || pito || waeo || siyam || napueo
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Karay-a|Kinaray-a]]
| wara || (i)sara || darwa || tatlo || apat || lima || anəm || pito || walo || siyam || napulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Onhan|Onhan]]
| || isya || darwa || tatlo || upat || lima || an-om || pito || walo || siyam || sampulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Romblomanon|Romblomanon]]
| || isa || duha || tuyo || upat || lima || onum || pito || wayo || siyam || napuyo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Masbatenyo|Masbatenyo]]
| || isad <br /> usad || duwa <br /> duha || tulo || upat || lima || unom || pito || walo || siyam || napulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Hiligaynon|Hiligaynon]]
| wala|| isa || duha || tatlo || apat || lima || anom || pito || walo || siyam || napulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Cebuano|Cebuano]]
| wala || usa || duha || tulo || upat || lima || unom || pito || walo || siyam || napulo <br /> pulo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Waray-Waray|Waray]]
| waray  || usa || duha || tulo || upat || lima || unom || pito || walo || siyam || napulò 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tausug|Tausug]]
| || isa || duwa || tū || upat || lima || unum || pitu || walu || siyam || hangpu'
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Maranao|Maranao]]
| || isa || dua || telu || pat || lima || nem || pitu || ualu || siau || sapulu'
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Lawangan|Benuaq (Dayak Benuaq)]]
| || eray || duaq || toluu || opaat || limaq || jawatn || turu || walo || sie || sepuluh 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Lun Bawang|Lun Bawang/ Lundayeh]]
| na luk dih || eceh || dueh || teluh || epat || limeh || enem || tudu' || waluh || liwa' || pulu'
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Dusun|Dusun]]
| aiso || iso || duo || tolu || apat || limo || onom || turu || walu || siam || hopod 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Malgatse|Malagasy]]
| aotra || isa <br /> iray || roa || telo || efatra || dimy || enina || fito || valo || sivy || folo 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Sangir|Sangirese (Sangir-Minahasan)]]
| || sembau || darua || tatelu || epa || lima || eneng || pitu || walu || sio || mapulo 
|- style="text-align: center;"
! style="font-size: small;" | ''[[Mga tataramon na Osyaniko]]''{{ref|d|d}}
! 0 !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Fijiano|Fijiano]]
| saiva || dua || rua || tolu || vaa || lima || ono || vitu || walu || ciwa || tini 
|- style="text-align: center;"
| [[tataramon na Hawayano|Hawayano]]
| 'ole || 'e-kahi || 'e-lua || 'e-kolu || 'e-hā || 'e-lima || 'e-ono || 'e-hiku || 'e-walu || 'e-iwa || 'umi 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Gilbertes|Kiribati]]
| akea || teuana || uoua || tenua || aua || nimaua || onoua || itua || wanua || ruaiwa || tebwina 
|- style="text-align: center;"
| [[tataramon na Māori|Māori]]
| kore || tahi || rua || toru || whā || rima || ono || whitu || waru || iwa || tekau <br />ngahuru 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Marshalles|Marshallese]]<ref>Cook, Richard (1992). ''[http://linguistics.berkeley.edu/~rscook/pdf/PCMLT-JejeinM.pdf Peace Corps Marshall Islands: Marshallese Language Training Manual]'' ([[PDF]]), pg. 22. Accessed August 27, 2007</ref>
| o̧o || juon || ruo || jilu || emān || ļalem || jiljino || jimjuon || ralitōk || ratimjuon || jon̄oul 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Motu|Motu]]{{ref|e|e}}<ref>Percy Chatterton, (1975). [http://www.exkiap.net/other/tok_pisin/Say_It_In_Motu.pdf Say It In Motu: An instant introduction to the common language of Papua]. Pacific Publications. {{ISBN|978-0-85807-025-7}}</ref>
| || ta || rua || toi || hani || ima || tauratoi || hitu  || taurahani  || taurahani-ta || gwauta 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Niueano|Niueano]]
| nakai || taha || ua || tolu || fa || lima || ono || fitu || valu || hiva || hogofulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Rapanui|Rapanui]]
| || tahi || rua || toru || hā || rima || ono || hitu || va'u || iva || angahuru 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Rarotongan Māori|Rarotongan Māori]]
| kare || ta'i || rua || toru || 'ā || rima || ono || 'itu || varu || iva || nga'uru 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Rotumano|Rotuman]]
| || ta || rua || folu || hake || lima || ono || hifu || vạlu || siva || saghulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Samoano|Sāmoano]]
| o || tasi || lua || tolu || fa || lima || ono || fitu || valu || iva || sefulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Samoano|Sāmoano]]<br />(K-type)
| o || kasi || lua || kolu || fa || lima || ogo || fiku || valu || iva || sefulu 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tahitiano|Tahitiano]]
| || hō'ē <br /> tahi || piti || toru || maha || pae || ōno || hitu || va'u || iva || hō'ē 'ahuru 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tongano|Tongano]]
| noa || taha || ua || tolu || fa || nima || ono || fitu || valu || hiva || hongofulu <br /> taha noa 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tsuukes|Trukes]]
| || eet || érúúw || één || fáán || niim || woon || fúús || waan || ttiw || engoon 
|- style="text-align: center;"
| [[Tataramon na Tuvaluano|Tuvaluano]]
| || tahi <br /> tasi || lua || tolu || fa || lima || ono || fitu || valu || iva || sefulu 
|- style="text-align: center;"

|}

===Tsart nin Komparasyon-Kagtolóng mga tataramon===
{|class="wikitable"
|-
! style="background:#efefef;" | Bikol Sentral
! style="background:#efefef;" | saro
! style="background:#efefef;" | duwa
! style="background:#efefef;" | tulo
! style="background:#efefef;" | apat
! style="background:#efefef;" | tawo
! style="background:#efefef;" | harong
! style="background:#efefef;" | ayam
! style="background:#efefef;" | dalan
! style="background:#efefef;" | aldaw
! style="background:#efefef;" | bago
! style="background:#efefef;" | kita (kata)
! style="background:#efefef;" | ano
! style="background:#efefef;" | kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | [[Tataramon na Tagalog]] (Filipino)
! style="background:#efefef;" | isa
! style="background:#efefef;" | dalawa
! style="background:#efefef;" | tatlo
! style="background:#efefef;" | apat
! style="background:#efefef;" | tao
! style="background:#efefef;" | bahay
! style="background:#efefef;" | aso
! style="background:#efefef;" | daan
! style="background:#efefef;" | araw
! style="background:#efefef;" | bago
! style="background:#efefef;" | tayo (kata)
! style="background:#efefef;" | ano
! style="background:#efefef;" | apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Tetum|Tetum]]'''
|ida
|rua
|tolu
|haat
|ema
|uma
|asu
|dalan
|loron
|foun
|ita
|saida
|ahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Amis|Amis]]'''
|cecay
|tosa
|tolo
|sepat
|tamdaw
|luma
|wacu
|lalan
|cidal
|faroh
|kita
|uman
|namal
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Puyuma|Puyuma]]'''
|sa
|dua
|telu
|pat
|taw
|rumah
|soan
|dalan
|wari
|vekar
|mi
|amanai
|apue,<br />asi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Rinconada Bikol|Rinconada Bikol]]'''
|əsad
|darwā
|tolō
|əpat
|tawō
|baləy
|ayam
|raran
|aldəw
|bāgo
|kitā
|onō
|kalayō
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Cebuano|Sinugbuanon]]'''
|usa,<br />isa
|duha
|tulo
|upat
|tawo
|balay
|iro
|dalan
|adlaw
|bag-o
|kita
|unsa
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Waray-Waray|Waray]]'''
|usa
|duha
|tulo
|upat
|tawo
|balay
|ayam,<br />ido
|dalan
|adlaw
|bag-o
|kita
|anu
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Hiligaynon|Hiligaynon]]'''
|isa
|duha
|tatlo
|apat
|tawo
|balay
|ido
|dalan
|adlaw
|bag-o
|kita
|ano
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Aklanon|Aklanon]]'''
|isaea,<br />sambilog
|daywa
|tatlo
|ap-at
|tawo
|baeay
|ayam
|dayan
|adlaw
|bag-o
|kita
|ano
|kaeayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Kinaray-a|Kinaray-a]]'''
|sara
|darwa
|tatlo
|apat
|tawo
|balay
|ayam
|aragyan
|adlaw
|bag-o
|kita
|ano
|kalayo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Tausug|Tausug]]'''
|hambuuk
|duwa
|tu
|upat
|tau
|bay
|iru'
|dan
|adlaw
|ba-gu
|kitaniyu
|unu
|kayu
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Maranao|Maranao]]'''
|isa
|dowa
|t'lo
|phat
|taw
|walay
|aso
|lalan
|gawi'e
|bago
|tano
|tonaa
|apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Pampango|Kapampangan]]'''
|metung
|adwa
|atlu
|apat
|tau
|bale
|asu
|dalan
|aldo
|bayu
|ikatamu
|nanu
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Pangasinense|Pangasinense]]'''
|sakey
|dua,<br />duara
|talo,<br />talora
|apat,<br />apatira
|too
|abong
|aso
|dalan
|ageo
|balo
|sikatayo
|anto
|pool
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Ilokano|Ilokano]]'''
|maysa
|dua
|tallo
|uppat
|tao
|balay
|aso
|dalan
|aldaw
|baro
|datayo
|ania
|apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Ibatan|Ivatan]]'''
|asa
|dadowa
|tatdo
|apat
|tao
|vahay
|chito
|rarahan
|araw
|va-yo
|yaten
|ango
|apoy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Ibanag|Ibanag]]'''
|tadday
|dua
|tallu
|appa'
|tolay
|balay
|kitu
|dalan
|aggaw
|bagu
|sittam
|anni
|afi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Yogad|Yogad]]'''
|tata
|addu
|tallu
|appat
|tolay
|binalay
|atu
|daddaman
|agaw
|bagu
|sikitam
|gani
|afuy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Gaddang|Gaddang]]'''
|antet
|addwa
|tallo
|appat
|tolay
|balay
|atu
|dallan
|aw
|bawu
|ikkanetam
|sanenay
|afuy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Tboli|Tboli]]'''
|sotu
|lewu
|tlu
|fat
|tau
|gunu
|ohu
|lan
|kdaw
|lomi
|tekuy
|tedu
|ofih
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Malay|Malay]]'''
|satu
|dua
|tiga<ref>Sa Inskriturang Kedukan Bukit luminuwas an Tlu ratus bilang Tulung gatos, An Tlu bilang Tolo, digdi sa http://www.wordsense.eu/telu/ an taramon na Telu tumutukoy sa tolo sa tataramon na Malay asin Indonesya miski na napakabihira an paggamit kan Telu.</ref>
|empat
|orang
|rumah,<br />balai
|anjing
|jalan
|hari
|baru
|kita
|apa,<br />anu
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Lumang Habanes|Lumang Habanes]]'''
|esa,<br />tunggal
|rwa,<br />kalih
|tĕlu,<br />tiga
|pat,<br />sakawan<ref>s.v. kawan, ''Old Javanese-English Dictionary'', P.J. Zoetmulder and Stuart Robson, 1982</ref>
|wwang
|umah 
|asu
|dalan
|dina
|hañar, añar<ref>s.v. hañar, ''Old Javanese-English Dictionary'', P.J. Zoetmulder and Stuart Robson, 1982</ref>
|kami<ref>s.v. kami, this could mean both first person singular and plural, ''Old Javanese-English Dictionary'', P.J. Zoetmulder and Stuart Robson, 1982</ref>
|apa,<br />aparan
|apuy,<br />agni
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Habanes|Habanes]]'''
|siji,<br />setunggal
|loro,<br />kalih
|tĕlu,<br />tiga<ref name="ReferenceA">''Javanese English Dictionary'', Stuart Robson and Singgih Wibisono, 2002</ref>
|papat,<br />sekawan
|uwong,<br />tiyang,<br />priyantun<ref name="ReferenceA"/>
|omah,<br />griya,<br />dalem<ref name="ReferenceA"/> 
|asu,<br />sĕgawon
|dalan,<br />gili<ref name="ReferenceA"/>
|dina,<br />dinten<ref name="ReferenceA"/>
|anyar,<br />énggal<ref name="ReferenceA"/>
|awaké dhéwé,<br />kula panjenengan<ref name="ReferenceA"/>
|apa,<br />punapa<ref name="ReferenceA"/>
|gĕni,<br />latu,<br />brama<ref name="ReferenceA"/>
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Sundanes|Sundanes]]'''
|hiji
|dua
|tilu
|opat
|urang
|imah
|anjing
|jalan
|poe
|anyar,<br />enggal
|arurang
|naon
|seuneu
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Acehnes|Acehnes]]'''
|sa
|duwa
|lhèë
|peuët
|ureuëng
|rumoh,<br />balèë
|asèë
|ret
|uroë
|barô
|(geu)tanyoë
|peuë
|apuy
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Minangkabau|Minangkabau]]'''
|ciek
|duo
|tigo
|ampek
|urang
|rumah
|anjiang
|labuah,<br />jalan
|hari
|baru
|awak
|apo
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Lampung|Lampung]]'''
|sai
|khua
|telu
|pak
|jelema
|lamban
|kaci
|ranlaya
|khani
|baru
|kham
|api
|apui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Bugines|Bugines]]'''
|sedi
|dua
|tellu
|eppa
|tau
|bola
|asu
|lalen
|esso
|baru
|idi
|aga
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Temuano|Temuano]]'''
|satuk
|duak
|tigak
|empat
|uwang,<br />eang
|gumah,<br />umah
|anying,<br />koyok
|jalan
|aik,<br />haik
|bahauk
|kitak
|apak
|apik
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Toba Batak]]'''
|sada
|dua
|tolu
|opat
|halak
|jabu
|biang
|dalan
|ari
|baru
|hita
|aha
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Kelantan-Pattani Malay|Kelantan-Pattani]]'''
|so
|duwo
|tigo
|pak
|oghe
|ghumoh,<br />dumoh
|anjing
|jale
|aghi
|baghu
|kito
|gapo
|api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Chamorro|Chamorro]]'''
|håcha,<br />maisa
|hugua
|tulu
|fatfat
|taotao
|guma
|ga'lågu<ref>Hale sa [[Tataramon na Espanyol|Espanyol]] "[[:es:Galgo|galgo]]"</ref>
|chålan
|ha'åni
|nuebu<ref>Hale sa [[Tataramon na Espanyol|Espanyol]] "[[:es:Nuevo|nuevo]]"</ref>
|hita
|håfa
|guafi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Motu|Motu]]'''
|ta,<br />tamona
|rua
|toi
|hani
|tau
|ruma
|sisia
|dala
|dina
|matamata
|ita,<br />ai
|dahaka
|lahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Maori|Maori]]'''
|tahi
|rua
|toru
|wha
|tangata
|whare
|kuri
|ara
|ra
|hou
|taua
|aha
|ahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Tubaluano|Tubaluano]]'''
|tasi
|lua
|tolu
|fá
|toko
|fale
|kuli
|ala,<br />tuu
|aso
|fou
|tāua 
|a
|afi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Hawayano|Hawayano]]'''
|kahi
|lua
|kolu
|hā
|kanaka
|hale
|'īlio
|ala
|ao
|hou
|kākou
|aha
|ahi
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Banjar|Banjar]]'''
| asa
| duwa
| talu
| ampat
| urang
| rūmah
| hadupan
| heko
| hǎri
| hanyar
| kami
| apa
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Malagasy|Malagasy]]'''
|isa
|roa
|telo
|efatra
|olona
|trano
|alika
|lalana
|andro
|vaovao
|isika
|inona
|afo
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Sentral Dusun|Dusun]]'''
| iso
| duo
| tolu
| apat
| tulun
| walai,<br />lamin
| tasu
| ralan
| tadau
| wagu
| tokou
| onu/nu
| tapui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Kadazan|Kadazan]]'''
| iso
| duvo
| tohu
| apat
| tuhun
| hamin
| tasu
| lahan
| tadau
| vagu
| tokou
| onu,<br />nunu
| tapui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Rungus|Rungus]]'''
| iso
| duvo
| tolu,<br />tolzu
| apat
| tulun,<br />tulzun
| valai,<br />valzai
| tasu
| dalan
| tadau
| vagu
| tokou
| nunu
| tapui,<br />apui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Tambanuo|Sungai/Tambanuo]]'''
| ido
| duo
| tolu
| opat
| lobuw
| waloi
| asu
| ralan
| runat
| wagu
| toko
| onu
| apui
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Iban|Iban]]'''
| satu, sa,<br />siti, sigi
| dua
| tiga
| empat
| orang,<br />urang
| rumah
| ukui,<br />uduk
| jalai
| hari
| baru
| kitai
| nama
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Sarawak Malay]]'''
| satu,<br />sigek
| dua
| tiga
| empat
| orang
| rumah
| asuk
| jalan
| ari
| baru
| kita
| apa
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Terengganu Malay|Terengganu]]
| se
| duwe
| tige 
| pak 
| oghang
| ghumoh,<br />dumoh
| anjing 
| jalang
| aghi
| baghu 
| kite 
| mende, ape,<br />gape, nape
| api
|-
! style="background:#efefef;" | '''[[Tataramon na Kanayatn|Kanayatn]]'''
| sa
| dua
| talu 
| ampat 
| urakng
| rumah
| asu' 
| jalatn
| ari
| baru 
| kami',<br />diri'
| ahe
| api
|-
|}</div>

==Sistema nin Panurát==
{{Hilngon man|Mga sistema nin panurát kan Sur-subangan na Asya}}
{{multiple image|direction=vertical|image1=Pura Puseh 05153.jpg|caption1=an Sign nin Iskriptong [[Iskriturang Balines|Balines]] asin [[Iskriturang Latin|Latin]] sa templong [[Hindu]] sa [[Bali]]|image2=Manuscript in Toba-Batak language, central Sumatra, early 1800s - Robert C. Williams Paper Museum - DSC00360.JPG|caption2=An manuskripto gikan sa amay na 1800s gamit an alpabetong [[Batak]]}}

Kadaklan sa mga tataramon na Austronesyo ngunyan, igwa nin sistema nin panurát base sa [[Iskriturang Latin|Latin]]. Nakalistá sa babâ an piráng bakong sistema nin panurát na base sa Latin.

* [[Iskriturang Brahmi]]
** [[Iskriturang Kawi]]
*** [[Alpabetong Balines]] - piggagamit para sa pagsurat nin [[Tataramon na Balines|Balines]] asin [[Tataramon na Sasak|Sasak]].
*** [[Alpabetong Batak]] - piggagamit para sa pagsurat nin pirang [[mga tataramon na Batak]].
*** [[Baybayin]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[Tataramon na Tagalog|Tagalog]] asin sa mga pirang [[Mga tataramon kan Filipinas|mga tataramon sa Filipinas]].
*** [[Alpabetong Bima]] - sarong beses na piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Bima]].
*** [[Alpabetong Buhid]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Buhid]].
*** [[Alpabetong Hanunó'o]] -piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Hanuno'o]].
*** [[Alpabetong Habanes]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Habanes]] asin mga kataraid na mga tataramon arog kan [[Tataramon na Madures|Madures]].
*** [[Alpabetong Kerinci]] (''Kaganga'') - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Kerinci]].
*** [[Alpabetong Kulitan]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Kapampangan]].
*** [[Alpabetong Lampung]] - Piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Lampung|Lampung]] asin [[tataramon na Komering|Komering]].
*** [[Alpabetong Lontara]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Bugines|Bugines]], [[tataramon na Makassares|Makassares]] asin mga kadaklan na mga tataramon kan [[Sulawesi]].
*** [[Alpabetong Sundanes]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Sundanes]].
*** [[Alpabetong Rejang]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramo na Rejanges|tataramon na Rejang]]. 
*** [[Alpabetong Rencong]] - minsan piggamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Malay]].
*** [[Alpabetong Tagbanwa]] - minsan piggamit tanganing makasurat nin iba-ibang klase nin [[mga tataramon na Palawan]].
*** [[Alpabetong Lota]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Ende-Li'o]].
** [[Alpabetong Tsam]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Tsam]].
* [[Alpabetong Arabe|Iskriturang Arabe]]
** [[Alpabetong Pegon]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[Tataramon na Habanes|Habanes]], [[Tataramon na Sundanes|Sundanes]] asin [[Tataramon na Madures|Madures]] na iyo man sa mga kadaklan na sararadit na mga kataraid na tataramon.
** [[Alpabetong Jawi]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[Tataranmon na Malay|Malay]], [[Tataramon na Acehnes|Acehnes]], [[Tataramon na Banjar|Banjar]], [[Tataramon na Minangkabau|Minangkabau]], [[Tataramon na Tausug|Tausug]], [[tataramon na Tsam|Sulnupang Tsam]] asin iba pa.
** [[Alpabetong Sorabe]] - minsan piggamit sa mga kadaklan na mga diyalektos kan [[tataramon na Malgatse]].
* [[Hangul]] - Minsan piggamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Cia-Cia]] alagad an proyekto dae na masyadong aktibô.
* [[Alpabetong Dunging|Dunging]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Iban]] alagad dae na ini masyadóng piggagamit
* [[Avoiuli]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Raga]]. 
* [[Iskriturang Eskayan|Eskayan]] - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Eskayan]], sarong sekretong tataramon na pigbasé sa [[tataramon na Boholano|Boholano]].
* [[Iskriturang Woleai]] (Caroline Island script) - piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Carolinya]] (Refaluwasch).
* [[Rongorongo]] - possibleng piggagamit tanganing makasurat nin [[tataramon na Rapa Nui]].
* [[Braille]] - piggagamit sa [[tataramon na Filipino|Filipino]], [[tataramon na Malayo|Malayo]], [[Tataramon na Indones|Indones]], [[Tataramon na Tolai|Tolai]], [[Tataramon na Motu|Motu]], [[Tataramon na Māori|Māori]], [[Tataramon na Samoano|Samoano]], Malgatse, asin kadaklan sa mga iba pang mga tataramon na Austronesyo.

==Sagunson==

{{refbegin}}
* {{cite journal    | title = The Austronesian Dispersal and the Origin of Languages
                    | last = Bellwood | first = Peter
                    |date=July 1991
                    | journal = Scientific American | volume = 265 | pages = 88–93
                    | doi = 10.1038/scientificamerican0791-88
                    | ref = harv | issue=1
}}
* {{cite book       | title = Prehistory of the Indo-Malaysian archipelago
                    | last = Bellwood | first = Peter
                    | year = 1997
                    | publisher = University of Hawai'i Press | place=Honolulu
                    | ref = harv
}}
* {{cite journal    | title = Taiwan and the Prehistory of the Austronesians-speaking Peoples
                    | last = Bellwood | first=Peter
                    | year = 1998
                    | journal = Review of Archaeology | volume = 18 | pages = 39–48
                    | ref=harv
}}
* {{cite book       | title = The Austronesians: Historical and comparative perspectives
                    | last = Bellwood | first=Peter| last2 = Fox | first2 = James | last3 = Tryon | first3 = Darrell
                    | publisher=Department of Anthropology, Australian National University
                    | year=1995
                    | isbn=0-7315-2132-3
                    | ref=harv
}}
* {{cite journal    | title=Human Migrations in Continental East Asia and Taiwan: Genetic, Linguistic, and Archaeological Evidence
                    | author=Bellwood, Peter & Alicia Sanchez-Mazas
                    | journal=Current Anthropology |date=June 2005 | volume=46 | pages=480–484
                    | ref=harv | issue=3    | doi=10.1086/430018
}}
* {{cite conference
 |title      = Stratification in the peopling of China: how far does the linguistic evidence match genetics and archaeology?
 |last       = Blench
 |first      = Roger
 |year       = 2004
 |url        = http://www.rogerblench.info/Language/China/Geneva%20paper%202004%20submit.pdf
 |format     = PDF
 |accessdate = 
 |conference = Human migrations in continental East Asia and Taiwan: genetic, linguistic and archaeological evidence
 |place      = Geneva
 |date       = June 10–13, 2004
 |ref        = harv
}}
* {{cite journal
 |title   = A Long Lost Sister of Proto-Austronesian? Proto-Ongan, Mother of Jarawa and Onge of the Andaman Islands
 |last    = Blevins
 |first   = Juliette
 |year    = 2007
 |journal = Oceanic Linguistics
 |volume  = 46
 |issue   = 1
 |pages   = 154–198
 |url     = http://email.eva.mpg.de/~blevins/pdf/webpub2007a.pdf
 |doi     = 10.1353/ol.2007.0015
 |ref     = harv
}}
* {{cite journal    | title=Austronesian Dispersal
                    | author=Blundell, David
                    | journal=Newsletter of Chinese Ethnology | year= | volume=35 | pages=1–26
                    | ref=harv
}}
* {{cite journal    | title = The Austronesian Homeland: A Linguistic Perspective
                    | last = Blust | first = Robert
                    | journal=Asian Perspectives | year=1985 | volume=26 | pages=46–67
                    | ref=harv
}}
* {{cite book       | chapter = Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative                     | last=Blust|first=Robert                     | year = 1999                     | editor1-first=E.|editor1-last=Zeitoun |editor2-first=P.J.K |editor2-last=Li                     | title=Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics | pages=31–94                     | publisher=Academia Sinica | place=Taipei                     | ref=harv }}
* {{cite book       | contribution=Languages of the world
                    | last = Comrie | first=Bernard
                    | year = 2001
                    | title = The Handbook of LinguisticsLanguages of the world | pages = 19–42
                    | editor1-first = Mark | editor1-last = Aronoff | editor2-first = Janie |editor2-last = Rees-Miller,
                    | publisher = Blackwell | place = Oxford
                    | ref = harv
}}
* {{cite journal
 |title       = Taiwan's gift to the world
 |last        = Diamond
 |first       = Jared M
 |authorlink  = Jared Diamond
 |year        = 2000
 |url         = http://faculty.washington.edu/plape/pacificarchwin06/readings/Diamond%20nature%202000.pdf
 |format      = PDF
 |journal     = Nature
 |volume      = 403
 |pages       = 709–10
 |ref         = harv
 |doi         = 10.1038/35001685
 |pmid        = 10693781
 |issue       = 6771
 |access-date = 2018-04-18
 |archivedate = 2006-09-16
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20060916193454/http://faculty.washington.edu/plape/pacificarchwin06/readings/Diamond%20nature%202000.pdf
}}
* {{cite journal    | title=A Lexicostatistical classification of the Austronesian languages
                    | last=Dyen | first=Isidore | author-link=Isidore Dyen
                    | year=1965
                    | journal=International Journal of American Linguistics | issue=Memoir 19
                    | ref=harv
}}
* {{cite conference | title = Current Developments in Comparative Austronesian Studies | last = Fox | first = James J. | url = http://dspace.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/1/Comparative_Austronesian_Studies.pdf | format = PDF | conference = Symposium Austronesia Pascasarjana Linguististik dan Kajian Budaya | place = Universitas Udayana, Bali | date = 19–20 August 2004 | ref = harv | access-date = 18 April 2018 | archive-date = 12 October 2006 | archive-url = https://web.archive.org/web/20061012145718/http://dspace.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/1/Comparative_Austronesian_Studies.pdf | dead-url = yes }}
* {{cite web
                    | title=Reading the Full Picture
                    | author=Fuller, Peter
                    | publisher=Canberra, Australia: Research School of Pacific and Asian Studies
                    | year=2002
                    | work=Asia Pacific Research
                    | url=http://rspas.anu.edu.au/qb/articleFile.php?searchterm=3-4-3
                    | accessdate=July 28, 2005
                    | archive-date=September 27, 2011
                    | archive-url=https://web.archive.org/web/20110927085103/http://rspas.anu.edu.au/qb/articleFile.php?searchterm=3-4-3
                    | dead-url=yes
                    }}
* {{cite journal | title = The Austronesian Basic Vocabulary Database: From Bioinformatics to Lexomics | last1 = Greenhill | first = S.J. | last2 = Blust | first2 = R. | last3 = Gray | first3 = R.D | year = 2008 | url = http://language.psy.auckland.ac.nz/publications/index.php?pub=Greenhill_et_al2008 | journal = Evolutionary Bioinformatics | volume = 4 | pages = 271&ndash;283 | ref = harv }}.
* {{cite web
                    | title=Homepage of linguist Dr. Lawrence Reid
                    | url=http://www2.hawaii.edu/~reid/
                    | accessdate=July 28, 2005
                    | ref=harv
                    }}
* {{cite journal    | title = Origins of the East Formosans:Basay, Kavalan, Amis, and Siraya
                    | year = 2004
                    | last1 = Li | first = Paul Jen-kuei
                    | journal=Language and Linguistics | volume=5 | pages=363&ndash;376
                    | ref=harv | issue=2
}}
* {{cite conference | title=The Internal Relationships of Formosan Languages | last=Li | first=Paul Jen-kuei | url=http://www.sil.org/asia/philippines/ical/papers/Li-internal%20relationships%20formosan | format=PDF | accessdate= | conference=Tenth International Conference on Austronesian Linguistics (ICAL) | date=17–20 January 2006 | place=Puerto Princesa City, Palawan, Philippines | ref=harv }}
* {{cite book       | title = The Oceanic languages
                    | place = Richmond, Surrey | publisher = Curzon Press
                    | year = 2002
                    | author = [[John Lynch (linguist)|Lynch, John]], [[Malcolm Ross (linguist)|Malcolm Ross]] and [[Terry Crowley (linguist)|Terry Crowley]]
}}
* {{cite journal    | title=Genetic evidence for the proto-Austronesian homeland in Asia: mtDNA and nuclear DNA variation in Taiwanese aboriginal tribes
                    | year = 1998
                    | accessdate=
                    | journal = American Journal of Human Genetics | volume=63 | pages=1807–23
                    | ref = {{harvid|Melton et al.|1998}} | pmc=1377653 | pmid=9837834
                    | author=Melton T., Clifford S., Martinson J., Batzer M., & Stoneking M.    | doi=10.1086/302131    | issue=6
}}
* {{cite book       | contribution = Kra–Dai and Austronesian: Notes on phonological correspondences and vocabulary distribution
                    | last = Ostapirat | first = Weera
                    | year = 2005
                    | editors = Laurent Sagart, Roger Blench & Alicia Sanchez-Mazas
                    | title = The Peopling of East Asia: Putting Together Archaeology, Linguistics and Genetics | pages = 107–131
                    | place = London | publisher = Routledge Curzon
                    | ref = harv
}}
* {{cite conference | title= Austronesian: What linguists know and what they believe they know
                    | last=Peiros| first=Ilia
                    | year = 2004
                    | conference = the workshop on Human migrations in continental East Asia and Taiwan
                    | place= Geneva | date = June 10–13, 2004
                    | ref=harv
}}
* {{cite book | chapter= Proto Austronesian verbal morphology: a reappraisal
                    | year= 2009
                    | last= Ross | first= Malcolm
                    | title= Austronesian Historical Linguistics and Culture History: A Festschrift for Robert Blust
                    | editor1-last= Adelaar | editor1-first= K. Alexander 
                    | editor2-last= Pawley | editor2-first= Andrew
                    | location= Canberra
                    | publisher= Pacific Linguistics
                    | pp= 295–326
                    | ref= harv
}}
* {{cite journal    | title=Austronesian historical linguistics and culture history
                    | author=[[Malcolm Ross (linguist)|Ross, Malcolm]] & Andrew Pawley
                    | journal=Annual Review of Anthropology | year=1993 | volume=22 | pages= 425–459| doi=10.1146/annurev.an.22.100193.002233
                    | ref=harv    | oclc=1783647
}}
* {{cite book       | chapter=Final words: research themes in the history and typology of western Austronesian languages
                    | last=Ross | first=John
                    | editor1-last=Wouk|editor1-first=Fay|editor2-first=Malcolm|editor2-last=Ross|year=2002
                    | title=The history and typology of Western Austronesian voice systems | pages=451–474
                    | place=Canberra | publisher=Pacific Linguistics
                    | ref=harv
}}
* {{cite conference
                    | title = Sino-Tibeto-Austronesian: An updated and improved argument
                    | last = Sagart
                    | first = Laurent
                    | date = 8–11 January 2002
                    | url = http://halshs.ccsd.cnrs.fr/docs/00/08/50/59/PDF/canberra.pdf
                    | format = PDF
                    | accessdate = 
                    | conference = Ninth International  Conference on Austronesian Linguistics (ICAL9)
                    | place = Canberra, Australia
                    | ref = harv
                    }}
* {{cite journal    | title = The higher phylogeny of Austronesian and the position of Tai–Kadai
                    | last = Sagart | first = Laurent
                    | year = 2004
                    | journal = Oceanic Linguistics | volume=43 | pages = 411–440
                    | ref = harv | doi=10.1353/ol.2005.0012 
}}
* {{cite book       | contribution = Sino-Tibeto-Austronesian: An updated and improved argument
                    | last = Sagart | first = Laurent
                    | year = 2005
                    | editor-first = Roger | editor-last = Blench | editor2-first = Alicia | editor2-last=Sanchez-Mazas
                    | title = The Peopling of East Asia: Putting Together Archaeology, Linguistics and Genetics | pages = 161–176
                    | publisher = Routledge Curzon | place = London
                    | ref = harv
}}
* {{cite book       | contribution = Time perspective in aboriginal American culture: a study in method
                    | last = Sapir | first = Edward
                    | year = 1968
                    | title = Selected writings of Edward Sapir in language, culture and personality | pages = 389–467
                    | editor-first = D.G. | editor-last = Mandelbaum
                    | place = Berkeley | publisher = University of California Press
                    | ref = harv
}}
* {{cite journal    | title=A ramble through southern Formosa
                    | last1=Taylor | first=G.
                    | year=1888
                    | journal=The China Review | volume=16 | pages=137&ndash;161
                    | ref=harv
}}
* {{cite journal    | title=Introduction: 'Austronesia' and the great Austronesian migration
                    | last=Terrell | first=John Edward
                    | journal=World Archaeology |date=December 2004 | volume=36 | pages=586–590
                    | ref=harv | issue =4    | doi=10.1080/0043824042000303764
}}
* {{Cite journal    | title=From Ancient Cham to Modern Dialects. Two Thousand Years of Language Contact and Change. Oceanic Linguistics Special Publications No. 28
                    | last1=Thurgood | first=Graham
                    | publisher=University of Hawai'i Press| place=Honolulu
                    | year=1999  | ref=harv
}}
* {{cite journal | title = Traces of archaic mitochondrial lineages persist in Austronesian-speaking Formosan populations | year = 2005 | url = http://biology.plosjournals.org/perlserv?request=get-pdf&file=10.1371_journal.pbio.0030247-p-S.pdf | format = PDF | accessdate =  | journal = PLoS Biol | volume = 3 | page = e247 | ref = {{harvid|Trejaut et al.|2005}} | author2 = Kivisild T | author3 = Loo JH | author4 = Lee CL | author5 = He CL | author = Trejaut JA | issue = 8 | doi = 10.1371/journal.pbio.0030247 | pmid = 15984912 | pmc = 1166350 }}
* Wouk, Fay and [[Malcolm Ross (linguist)|Malcolm Ross]], eds. (2002), ''The history and typology of western Austronesian voice systems.'' Pacific Linguistics. Canberra: Australian National University.
{{refend}}

==Toltolan==
{{Reflist|3}}

{{rambong}}
[[Kategorya:Tataramon na Austronesyo|Austronesyo]]