Hilingon an source kan Naga City Science High School

{{Infobox school|district=Naga North District IV|motto=Service For God and Man|other_names=Sayans, City Sci|zipcode=4400|address=Leon SA Aureus St., Gimenez Park Subdivision, Balatas, Syudad nin Naga, Camarines Sur, Rehiyon kan Bikol, Filipinas|coordinates=13°37′42″N 123°12′19″E|schooltype=Halangkaw na Eskwelahang Pang-Siyensiya|logo=|logo_alt=Naga_City_Science_High_School_New_Logo|image=|caption=Dating logo kan Naga City Science High School|established=1994|superintendent=Susan S. Collano|principal=Mary Ann A. Papica|principal_label=Public Schools District Supervisor|grades=7 sagkod 12|enrolment_as_of=Taong Panukduan 2022-2023|students_as_of=1000|area=1.8 ektarya|colors=Asul, Puti|song=NCSHS March|publication='The Naguenian' (English), 'Ang Naguenian' (Filipino)|principal1=Erwin V. de los Reyes|principal_label1=Prinsipal|principal_label2=School ID|principal2=302268}}
An '''Naga City Science High School''' o an '''Halangkaw na Eskwelahang Pang-Siyensya kan Syudad nin Naga''' saro sa mga pampublikong hayskul sa irarom kan [[Departamento kan Edukasyon]] sa [[DepEd Naga City|Dibisyon kan Syudad nin Naga]]. Namumugtak ini sa Leon SA Aureus St., Gimenez Park Subdivision, Balatas, [[Syudad nin Naga]], [[Camarines Sur]], [[Filipinas]]<ref>[https://www.depednaga.ph/?page_id=1110 "Naga City Science HS"]. DepEd Naga.</ref>.

== Uusipon ==
An Naga City Science High School naitugdas huli sa pagsunod kan [[Syudad nin Naga]] sa kasuguan kan ''Department of Education, Culture and Sports'' ([[Departamento kan Edukasyon]] ngonian), partikularmente an DECS Order Nos. 5, s. 1989, 19-a, s.1994 asin 69, s.1993, manungod sa pagpatindog nin mga pang-siyensyang [[eskwelahan]] sa [[nasyon]]. An [[Departamento kan Edukasyon|departamento]] nagkaigwa nin inisyatibo na magmukna nin halangkaw na [[Eskwelahan|eskwelahang]] pang-siyensya, sa pakikipagtabangan sa [[Departamento kan Siyensya asin Teknolohiya (Filipinas)|Departmento kan Siyensya asin Teknolohiya]] (DOST) bilang simbag sa pangapudan na maipadagos an paggiya asin pagmolde nin mga jovenes para sa futuro kan komunidad<ref name=":0">Naguenian (20 Agosto 2020). "[https://web.facebook.com/watch/?ref=search&v=333508824668724&external_log_id=7eed5350-db1f-4a3b-a1ce-6dad6f7b635f&q=naga%20city%20science%20high%20school THROWBACK TO HISTORY: NCSHS through the years"]. Facebook.</ref>. Sa kusog kan Resolusyon Num. 94-030, an mga miyembro kan Ikaapat na Sangguniang Panlunsod nagtugot kan Pebrero 2, 1994 na an [[Alkalde kan Syudad nin Naga|alkalde]] kan syudad na si [[Jesse Robredo|Jesse M. Robredo]] (dating secretario kan DILG), matawan nin awtoridad na makipagnegosyar sa DECS para sa pagtugdas kan halangkaw na [[Eskwelahan|eskwelahang]] pang-siyensya sa [[Syudad nin Naga]], sa paagi ni Dr. Elena C. Tino, Superintendente kan [[DepEd Naga City|Departamento kan Edukasyon - Dibisyon kan Syudad nin Naga]] durante kan nasambit na taon. Sa bisa man kaini, nagtagama an [[Syudad nin Naga|syudad]] nin dos milyones pesos (Php 2,000.000.00)<ref>[https://ncshs.wordpress.com/about/ "About: Naga City Science High School"]. Wordpress.</ref>. Dugang pa digdi, nagpasar an Sangguniang Panlungsod nin Resolusyon Num. 94-124 kun sain ninda ipinahayag an dakulang suporta sa eskwelahan<ref name=":0" />. 

Nagpuon an operasyon kan [[eskwelahan]] kan Taong Panukduan 1994-1995, na may 68 na estudyante asin duwang (2) seksyon, an I-Mars na igwang 35 estudyante asin I-Pluto na kompwesto nin 33 na estudyante. An mga inot na maestra kan eskwelahan iyo sina Alicia C. Naag, na may kapot kan Science I asin PEHM I; Sonia D. Teran, na nagtukdo nin ''English'' asin ''Speech''; Victoria C. Israel, na kapot an [[Matematika]] asin ''THE''; asin Anita V. Ombao, paratukdo kan [[Tataramon na Filipino|Filipino]], ''Social Studies'', asin ''Values Education''.  

Nagserbi komo ''administrator'' kan eslwelahan si Rosa B. Perez, Principal IV kan Camarines Sur National High School, hasta sa magretiro ini kan Agusto 1994. Sinanlian siya ni Dr. Lydia A. Templonuevo, Education Supervisor I, hanggang Disyembre 1994.  

Kan panahon na ini, dai pa naipapatugdok an [[eskwelahan]] asin inokopar sana ninda an duwang kuwarto sa sarong edipisio sa Camarines Sur National High School<ref name=":1">Naguenian (21 Agosto 2022). [https://web.facebook.com/NaguenianSSG/videos/734349587828212/ "NCSHS Campus Tour and Introduction of Staffs"]. Facebook.</ref>. Narisibi kan eskwelahan an pormal na pag-aprobrar kan DECS sa operasyon kaini kan Disyembre 27, 1994<ref name=":0" />. Kan nagsunod na Taong Panukduan 1995–1996, nagdagdag nin 133 estudyante, alagad dai pa nahahaman an eskwelahan kaya kinaipuhan liwat na magsubli nin duwang (2) kuwarto sa Naga Central School II. Makalihis nin tolong (3) taon na mayong sadiring mga klasrum, kan 1997 binuksan an kampus kan eskwelahan na nakatugdok sa 1.8 ektaryang lote sa Brgy. Balatas, [[Syudad nin Naga]]<ref name=":0" />. 

Kan 1998, sarong kongresista an nagpasar nin propwestong ley na nagtutulod na gibuhong pangnasyunal na [[eskwelahan]] an NCSHS asin kan taong 2000 nagin ganap na pangnasyunal na sekondaryang eskwelahan an '''Halangkaw na Eskwelahang pang-Siyensya kan Syudad nin Naga'''<ref name=":0" />.

Inot na pinamayuhan an eskwelahan ni Leonor Fresnido, ''officer-in-charge''; sinalidahan siya ni Dr. Sonia Teran, ''officer-in-charge''; sunod ki Dr. Teran si Marcelino Relayo; sinanlian siya ni Sulficio Alferez III; asin nagbalik liwat si Dr. Sonia Teran. Puon kan 2020 hasta sa presente, an prinsipal kan eskwelahan iyo si Erwin de los Reyes<ref name=":0" /><ref name=":1" />.

== Kurikulum ==
'''Junior High School''' 

An [[Naga City Science High School]] igwang kurikulum na nakatutok sa [[Siyensya]], [[Matematika]] asin [[Tataramon na Ingles|Ingles]], dugang sa rekisito kan ''New Secondary Education Curriculum'' (NSEC). Kun an NSEC igwa nin sampulong (10) periodo (400 minuto o 6<sup>2</sup>⁄<sub>3</sub> oras) sa kada saro kan apat na taon sa sekondarya, an [[eskwelahan]] igwang onseng (11) periodo (448 minuto o 7<sup>1</sup>⁄<sub>3</sub> oras) sa primero asin ikaduwang taon mantang doseng (12) periodo (488 minuto o 8 oras) sa ikatolo asin ikaapat na taon, siring sa oras kan mga pansiyensyang eskwelahan sa nasyon. An eksaminasyon tangani na makalaog sa [[eskwelahan]] itinatao sa mga estudyante sa ikaanom na grado na igwang magayon na akademikong rekord. Ipinapaotob man sa eskwelahan an inaapod na "'''retention policy'''," kun sain an mga estudyante na nagkaklase sa [[eskwelahan]] kinakaipuhan na magmantinir nin grado na dai mababa sa 85%<ref name=":2">Ang Naguenian (12 Abril 2023). [https://web.facebook.com/permalink.php?story_fbid=717119126875562&id=100057324443586 "ANNOUNCEMENT: ONSITE REGISTRATION FOR INCOMING GRADE 7 LEARNERS SY 2023-2024"]. Facebook. </ref>.

'''Senior High School'''  

Kan taong 2016, kasabay kan pag-introdusir kan repormang ''Kindergarten to Grade 12'' (K to 12), nagkaigwa nin duwang dagdag na lebel sa eskwelahan — an ikakagsarong (11) grado asin ikakagduwang (12) grado o an ''Senior High School''. Duwang (2) ''strand'' sa irarom kan ''Academic Track'' an ipig-oopresir igdi, ini iyo an ''Science, Technology, Engineering and Mathematics'' (STEM) asin ''Accountancy, Business and Management'' (ABM)<ref name=":1" />. An mga estudyante kan ''Junior High School'' na naggraduwar sa eskwelahan, pwedeng digdi man giraray magpadagos kan saindang ''Senior High School,'' alagad nag-aako man an eskwelahan nin mga estudyanteng nasa ikasampulong (10) grado gikan sa ibang eskwelahan na mawot magklase nin ''Senior High School'' sa NCSHS, kinakaipuhan sana nindang makapasar sa eksaminasyon kan eskwelahan<ref name=":3">Naguenian (6 Abril 2023). [https://web.facebook.com/Naguenian/posts/643916114411987 "Naga City Science High School announces its online registration to incoming Grade 11 learners for School Year 2023-2024"]. Facebook.</ref>. 

== Kuwalipikasyon ==
An eksaminasyon kan mga buot na magklase sa Naga City Science High School, ginigibo tuyong ikaapat na kwarter kan Taong Panukduan. An mga rekisito para sa pagparehistro, inaanunsyar kan '''Naguenian''' (Opisyal na Publikasyon kan NCSHS) sa [https://web.facebook.com/Naguenian ''Facebook'']. An minasunod iyo an mga kuwalidad na dapat igwa an sarong estudyante na gustong makalaog sa institusyon.

=== Ikakagsarong (11) Grado (Senior High School) ===

* Sarong estudyante sa ikasampulong (10) grado hali sa ano man na pampubliko asin pribadong eskwelahan na akreditado kan DepEd.
* Igwa nin ''General Average'' na 85% o mas halangkaw pa sagkod sa Ikaduwang Kuwarter kan presenteng Taong Panukduan.
* Mga marka na 85% o mas halangkaw pa sa [[Tataramon na Ingles|Ingles]], [[Matematika]] asin [[Siyensya|Siyensiya]].
* Mga marka na 83%  o mas halangkaw pa sa ibang asignatura.
* Mayo nin marka na hababa sa 80% sa ano man na asignatura.

Para sa mga mapili nin ''strand'' na STEM: ''Research Portfolio'' (nagpapahiling nin ''research'' o siyentipikong imbestigasyon)

=== Ikapitong (7) Grado (Junior High School) ===

* Mga marka na 85% o mas halangkaw pa sa [[Tataramon na Ingles|Ingles]], [[Matematika]] asin [[Siyensya|Siyensiya]].
* Igwa nin ''General Average'' na 85% o mas halangkaw pa.
* Mga marka na 83%  o mas halangkaw pa sa ibang asignatura.
* Mayo nin marka na hababa sa 80% sa ano man na asignatura.

== Kataytayan nin mga Ladawan ==
<gallery>
Ladawan:Lumang ladawan kan hampangan kan Main Building kan NCSHS.jpg|link=|alt=
Ladawan:Lumang ladawan kan atubangan kan Main Building kan NCSHS.jpg|link=|alt=
Ladawan:Lumang ladawan kan dating entrada kan NCSHS.jpg|link=|alt=
Ladawan:Lumang ladawan kan Naga City Science High School.jpg|link=|alt=
</gallery>

== '''''Mission-Vision Statement''''' ==
''Naga City Science High School is a public school which adopts an enriched science and mathematics curriculum especially designed for intellectually promising students.'' 

''The school envision itself as an institution where every student has access to science-oriented education anchored on a core of time-honored values and principles that will enable him the chance to render quality service for God and man as he lives his life to the fullest in harmony with the development, social, and moral expectations of his community and country.'' 

''The school is committed to promote the integral development of its members-students, faculty and administrative and support personnel-as men and women who will live by the norms of intellectual discipline in the quest of service for God and man and as leaders and dynamic members of the Filipino society.'' 

''Naga City Science High School aims to use science as a vehicle to develop among its academic members — respect for human dignity, commitment to social and moral responsibility, and perpetuation of reverence for God's creation.''
{| class="wikitable"
|+
!NCSHS ''March''
|-
|Sinurat ni William F. Del Rosario


''A radiant star in the heart of Bicol''

''Your splendor we do behold''

''You shine with everlasting grandeur''

''Beckoning us with eminence untold''


''Oh matrix of scientific minds''

''To your guidance we will relent''

''Exalting God and all of His creation''

''Service to man''

''A task that's heaven-sent''


''All hail Naga City Science High School''

''Fountain of truth''

''Eternal source of strength''

''With you we'll brave the veiled and nameless tracks''

''Earth's abysses, her zeniths, breadths, and lengths''


''All hail Naga City Science High School''

''Fountain of truth''

''Eternal source of strength''

''With you we'll brave the veiled and nameless tracks''

''Earth's abysses, her zeniths, breadths, and lengths''


''All hail''

''With you we'll brave the veiled and nameless tracks''

''Earth's abysses, her zeniths, breadths, and lengths''

''All hail Naga City Science High School''
|}

== Panluwas na takod ==
* [https://medium.com/naguenian?fbclid=IwAR2tQ86YP9OHnHblpaDYzORb2sY9Mldtj6vTF_8vt4J1DABmbKgBhAwJ-mg Webistyo kan Naguenian (Opisyal na Publikasyon kan NCSHS sa Ingles)]
* [https://web.facebook.com/Naguenian Panindog sa Facebook]

==Toltolan==
{{reflist}}

{{saringsing}}
[[Kategorya:Mga paadalan sa Kabikolan]]