Paglangkaw kan tubig dagat
An paglangkaw kan tubig dagat sa bilog na kinaban nagpoon sa pagpoon kan ika-20 siglo. Sa pag-ultanan nin 1900 asin 2016, an lebel kan dagat sa bilog na kinaban luminangkaw nin 16-21 sentimetro (6.3-8.8 pulgada).[3] Ihinahayag kan mas eksaktong impormasyon hali sa pagsukol kan mga satelayt radar an pagrikas sa paglangkaw nin 7.5 sentimetros (3.0 pulgada) puon 1993 sagkod 2017, haros 30 sentimetro (12 pulgada) kada siglo.[4] An pagrikas na ini epekto kan pag-init kan kinaban na dara kan kagibuhan kan tawo, an nagin kawsa kan termal na paghiwas kan tubig dagat asin pagtunaw kan mga yelo sa daga.[5] Sa pag-oltanan nin 1993 asin 2018, an termal na paghiwas kan kadagatan nagdugang nin 42% sa paglangkaw kan tubig dagat; pagtunaw nin yelo, 21%; Greenland, 15%; asin Antarctica, 8%.:1576 Inaasahan kan mga sientista sa klima na an bilang orog pang marikas sa laog kan ika-21 siglo.
Masakit an pagkarkulo kan lebel kan dagat, huli sa pagkakomplikado kan dakol na aspeto kan sistema nin klima. Mantang an pagsiyasat sa klima sa nakaagi asin sa presenteng mga lebel kan dagat minagiya sa pinakarhay na mga modelo nin komputer, an mga pagkarkulo daing pagbabagong naglalangkaw. Kan 2007, an Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) nagprodusir nin halangkaw na pagkarkulo na maabot 60 sentimetro (2 piye) hanggang 2099, alagad an saindang pagkarkulo kan 2014 nagpahiling nin mas halangkaw pang kalkulasyon na maabot sa 90 sentimetro (3 piye).[6] An mga huring pag-adal nagtao nin konklusyon na an paglangkaw nin 200 sagkod 270 sentimetros (6.6 sagkod 8.9 piye) sa lebel kan tubig dagat sa kinaban sa siglong ini saro man na posibilidad.[7][4] An sarong konserbatibong pagkarkulo kan haralawig na pradyeksyon iyo na an kada grado nin temperatura sa Celsio nagpapalangkaw sa sukol kan dagat nin mga 2.2 na metro (4.2 ft/degree Fahrenheit) sa laog nin duwang milenyo (2,000 na taon): sarong halimbawa nin inersia sa klima.[3]
An lebel kan dagat dai sarabay na malangkaw sa gabos na lugar sa kinaban, asin iyan mababa pa ngani nin kadikit sa nagkapirang lugar, arog baga kan Arctic.[8] Kabali sa lokal na mga dahilan an mga epektong tektonik asin pagbaba kan daga, alon, sulog asin bagyo. An paglangkaw kan dagat pwedeng makaapektar na marhay sa mga populasyon nin tawo sa mga rehiyon sa baybayon asin isla. An lakop na pagbaha sa baybayon linalaoman mantang sustenido an nagkapirang grado nin pag-init sa laog kan milenyo.[9] An dugang pang epekto iyo an mas haralangkaw na pagbaha sa baybayon pag may bagyo asin mas peligrosong tsunami, paglipat kan mga populasyon, pagkawara asin pagkaraot sa agrikultural na daga asin danyos sa mga syudad.[10][11][12] An natural na mga kamugtakan arog nin mga sistema nin ekolohiya sa dagat apektado man, na may mga sira, gamgam asin tinanom na nawawaran nin mga parte kan saindang istaran.[13]
An mga sosyudad pwedeng magresponde sa paglangkaw kan tubig dagat sa tolong lain-lain na paagi: implementasyon kan pagpaatras kan baybayon, pag-andam sa pagbabago kan baybayon, o protektaran an kadagaan laban sa paglangkaw kan tubig dagat sa paagi kan pagtugdok nin mga seawall o sa paagi kan rehabilitasyon kan baybayon. An mga estratehiyang ini konektadong marhay sa kada saro, alagad sa ibang panahon kaipuhan na gibuhon an mga pagpili sa lain-lain na estratehiya.[14] An mga sistema nin ekolohiya na nakikibagay sa paglangkaw kan tubig dagat sa paagi kan pag-atras sa daga tibaad dai pirmeng posible, huli sa natural o artipisyal na mga kaulangan.[15]
Hilingon man[baguhon | baguhon an source]
- Emerhensia sa klima
- Pag-inhenyeriya sa klima
- Mga peligro sa pag-asenso sa dagat
- Baybayon na suplay
- Mga epekto nin panglobong pag - init sa kadagatan
- Mga epekto nin pagbabago sa klima sa islang mga nasyon
- Hydrospero
- Inot na mga Isla
- Listahan nin mga nasyon paagi sa promedyong paglangkaw
- Marine transgression
- ↑ "January 2017 analysis from NOAA: Global and Regional Sea Level Rise Scenarios for the United States" (PDF).
- ↑ 27-year Sea Level Rise - TOPEX/JASON NASA Visualization Studio, 5 November 2020. Plantilya:PD-notice
- ↑ 3.0 3.1 USGCRP (2017). "Climate Science Special Report. Chapter 12: Sea Level Rise".
- ↑ 4.0 4.1 WCRP Global Sea Level Budget Group (2018). Global sea-level budget 1993–present.
- ↑ Mengel. Future sea level rise constrained by observations and long-term commitment.
- ↑ Mooney. "Scientists keep upping their projections for how much the oceans will rise this century". https://www.washingtonpost.com/news/energy-environment/wp/2017/04/26/scientists-keep-increasing-their-projections-for-how-much-the-oceans-will-rise-this-century.
- ↑ Bamber. Ice sheet contributions to future sea-level rise from structured expert judgment. https://www.pnas.org/content/116/23/11195.
- ↑ "The strange science of melting ice sheets: three things you didn't know".
- ↑ Box SYN-1: Sustained warming could lead to severe impacts, p. 5, in: Synopsis, in National Research Council 2011
- ↑ IPCC TAR WG1 2001.
- ↑ "Sea level to increase risk of deadly tsunamis". 2018.
- ↑ Holder, Josh; Kommenda, Niko; Watts, Jonathan; Holder, Josh; Kommenda, Niko; Watts, Jonathan. "The three-degree world: cities that will be drowned by global warming". The Guardian.
- ↑ "Sea Level Rise".
- ↑ Adaptation or Manipulation? Unpacking Climate Change Response Strategies. 2012.
- ↑ "Sea level rise poses a major threat to coastal ecosystems and the biota they support". Birdlife International. 2015.