Amu Darya

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Amu Darya
Lua error in Module:Native_name at line 109: attempt to call field '_lang' (a nil value).

Oxus, Wehrōd, də Āmu Sind, Amu River
Tanawon kan Amu Darya gikan Turkmenistan
Map of area around the Aral Sea. Aral Sea boundaries are c. 2008. The Amu Darya drainage basin is in orange, and the Syr Darya basin in yellow.
Katahawan na Asya
PinagkukuananSalog Pamir/Salog Panj
 - kinamumugtakanDanaw Zorkul, Mga bukid nin Pamir, Afghanistan
 - tagboan37°27′04″N 73°34′21″E / 37.45111°N 73.57250°E / 37.45111; 73.57250
 - kalangkawan4,130 m (13,550 ft)
Sarong pinagkukuanang agosKerki
 - kinamumugtakanTajikistan
 - tagboan37°06′35″N 68°18′44″E / 37.10972°N 68.31222°E / 37.10972; 68.31222
 - kalangkawan326 m (1,070 ft)
BungangaAral Sea
 - kinamumugtakan
Amudarya Delta, Uzbekistan
 - tagboan
44°06′30″N 59°40′52″E / 44.10833°N 59.68111°E / 44.10833; 59.68111Tagboan: 44°06′30″N 59°40′52″E / 44.10833°N 59.68111°E / 44.10833; 59.68111
 - Kalangkawan
28 m (92 ft)
Laba2,400 km (1,500 mi)
Sukol kan basin534,739 km2 (206,464 sq mi)
Diskarga 
 - katampatan2,525 m3/s (89,200 cu ft/s)[1]
 - pinakasagad-baba420 m3/s (15,000 cu ft/s)
 - pinakasagad-taas5,900 m3/s (210,000 cu ft/s)
Mga pigpapahiling kan basin
Mga sanga nin salog 
 - walaSalog Panj
 - tuoSalog Vakhsh, Surkhan Darya, Salog Sherabad, Salog Zeravshan

An Amu Darya (pig-aapod man na Amu, Salog Amo, asin sa kasaysayan midbid sa ngaran na Latin na Oxus o Griyego na Ὦξος)[2] iyo an sarong mayor na salog sa Central Asia asin Afghanistan. Nagsasakat sa Kabukidan kan Pamir, amihanan kan Hindu Kush, nabilog an Amu Darya huli sa confluence kan mga salog na Vakhsh asin Panj, sa Tigrovaya Balka Nature Reserve sa hangganan sa pag-udo kan Afghanistan asin Tajikistan, asin nagbubulos hale diyan gikan sa amihanan-solnopan pasiring sa southern remnants kan Dagat Aral. Sa saiyang upper course, an salog minaporma nin kabtang kan amihanan na hangganan kan Afghanistan sa Tajikistan, Uzbekistan, asin Turkmenistan. Sa suanoy na kasaysayan, an salog pighihiling bilang hangganan kan Greater Iran kaiba an "Turan", na mina-correspond sa presenteng panahon na Central Asia.[3] An Amu Darya igwa nin bulos na haros 70 cubic kilometres kada taon sa promedyo.[4]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Daene C. McKinney (18 November 2003). "Cooperative management of transboundary water resources in Central Asia" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2022-10-09. Retrieved 2014-10-03.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  2. "Strabo, Geography, Book 11, chapter 7, section 4". www.perseus.tufts.edu. 
  3. B. Spuler, Āmū Daryā, in Encyclopædia Iranica, online ed., 2009
  4. Glantz, Michael H. (2005-01-01). "Water, Climate, and Development Issues in the Amu Darya Basin" (in en). Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change 10 (1): 23–50. doi:10.1007/s11027-005-7829-8. ISSN 1573-1596.