Jump to content

Aprhodite

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Aphrodite

 Plantilya:Infobox deity

Aprodite (/ˌæfrəˈdt/ (Manongod sa tanog na ini dangogon), AF-rə-DY-tee)

[1]sarong suanoy na diyosang Griego na asosyado sa pagkamoot,pagnanasa, kagayunan, kaogmahan,passion, procreation, asin ang syncretizedRomanong diosa kapareho ni Venus, kamawotan,pagsaro, prosperidad, asin kapangganahan. Kaiba sa mayor na mga simbolo ni Afrodite an garo dagat, mirto, buhat, salampati, dignos, asin iswan. An kulto ni Aphrodite sa kadaklan kinua hale sa diosang taga Fenicia na si Astrate, sarong kogtura kan dios nin Sirangan Semitiko na si Istar, na an pagsamba nakabasar sa rituwal na Sumeryano kan Inanna. An pangenot na mga sentro nin kulto ni Afrodite iyo si Cythera, Cyprus,Corinto, asin Atenas. An saiyang pangenot na kapiestahan iyo an <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Aphrodisia" rel="mw:ExtLink" title="Aphrodisia" class="cx-link" data-linkid="163">Aphrodisia</a>,, na sineselebrar taon - taon sa katahawan nin banggi. Sa <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Laconia" rel="mw:ExtLink" title="Laconia" class="cx-link" data-linkid="165">Laconia</a>, si Afrodite sinasamba bilang guerrerong diosa. Siya man an patron na diyosa nin Mga patotot, sarong kasararoan na iyo an nagdara sa enot na mga iskolar na magpromotir kan konsepto nin "sagradong prostitusyon" sa kulturang Greco-Romano, ideya na ngonyan hinihiling na sala.

Sa Theogy ni <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hesiod" rel="mw:ExtLink" title="Hesiod" class="cx-link" data-linkid="170">Hesiod</a>, si Afrodite namundag sa may baybayon kan Cythera hale sa foam(ἀφρός, aphrós) na ginibo paagi sa ikinabuhay ni Uranus na pinasasang asin iinapon sa dagat kan saiyang aki na si <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cronus" rel="mw:ExtLink" title="Cronus" class="cx-link" data-linkid="173">Cronus</a>. Minsan siring, sa Iliid ni Homer sia aki ni Zeus asin Dione. Si Plato, sa saiyang Symposium nagsasabi na an duwang ginikanan na ini totoo kabilang sa separadong mga entidad:Aphrodite Urania (na sarong transsenente, "Heavenly" Aphrodite) asin si Aphrodite Pandemos(Aprodate uso para sa "gabos na tawo").[2] Dakol pang ibang epithets an kaiba sa surat ni Afrodite, na kada saro idinodoon an sarong laen man na aspekto kan iyo man sanang diosa, o ginagamit nin manlaenlaen na lokal na kulto. Sa siring siya man nabistong Cy Sharia (Babai kan Cynthera) asin si Cypris (Babai kan Cyprus), nin huli ta pareho niyang lokasyon pigsasabi na iyo an lugar kan saiyang kamundagan.

Sa mitolohiyang Griego, si Afrodite ikinasal ki Hephaestusan dios nin kalayo, mga panday asin paggibo nin metal. Si Afrodite parateng Bakong maimbod sa saiya asin dakol an namomoot; sa Odysey, nadakop sia sa akto nin pagsambay ki Ares, an dios nin guerra. Sa Enot na Homeric Hymn to Aphrodite, inaakit nia an magagadanon na pastor na si Anchis. Si Afrodite iyo man an ina asin kagrogaring kan mortal na pastor na si Adonis, na ginadan nin sarong layas na boar. Kaiba ni Atena asin Herrera, si Afrodite saro sa tulong diyosa na an feud nagresulta sa pagpoon kan Gerang Trojan asin siya may mayor na papel sa bilog na Iliid. An Afrodite natampok sa arteng Solnopan bilang simbolo kan gayon nin babae asin nagluwas na sa kadakol na gibo kan literaturang Sulnopan. Siya sarong mayor na digrimo sa modernong Mga relihion na Neopagan, kabali an Simbahan nin Aprodite,Si Wicca, asin Hellenismos

Etymolohiya

[baguhon | baguhon an source]

Si Hesiod nagkua nin Aprodite sa mga aphrós(ἀφρός) "sea-foam",[5] kahulogan an pangaran bilang "mga aki hale sa fom",[3] alagad kadaklan sa modernong iskolar hinihiling ini na sarong malalasyosong etymiya.[7] An enot na mga iskolar sa modernong panahon nin klasikong mitolohiya nagprobar na ipangatanosan na an ngaran ni Aphrodite Griego o Indo-European naggikan, alagad kadaklan kan paghihingoang ini binayaan ngonyan.[7] An pangaran ni Afrodite sa pangkagabsan inaako na bakong Griego (sa literal Semitiko) an ginikanan, pero dai maaraman kun baga eksaktong pig - oolog - olog iyan.[7][8]

An mga iskolar sa huring parte kan ika-siyam asin amay na pulong siglo, inako an "foam" ni Hesiod o etymolohiya bilang tunay, pinagayon ang ikaduwang kabtang kan pangaran ni Aphrodite bilan *--dítē' "wanderer"[4] or *-ítē "bright".[1][5][6] Mas bago pa sana, inako man ni Michael Janda an etimolohiya ni Hesiod, nangatanosan apabor sa huring mga interpretasyon na ini asin hinihingako nia an estorya nin pagkamundag hale sa foam bilang sarong Indo-European Mytheme.[13][12] Kaagid kaiyan, si Krzysztof Tomasz Witczak nagpropcise nin sarong Indo-European nadagdagan an **abhor-- "very" asin *dhei- "magira", inaapod man na Eos,[14] asin Daniel Köln. Piginterpretar ni Daniel Krölligan an saiyang pangaran bilang "naghihinako gikan sa miski/foam".[7] An ibang iskolar nangatanosan na an mga teoriyang ini harayo sa posibilidad mantang an mga kualidad ni Afrodite laen nanggad kan ki Eos sagkod sa dios nin Venecia na si <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ushas" rel="mw:ExtLink" title="Ushas" class="cx-link" data-linkid="233">Ushas</a>.[16][17]

Iminungkahi man ang pira sa mga dai maaraman etimolohiya na bakong Griyego. Ikinumpara sa sarong Semitic na etimolohiya si Aphrodite sa Assyrian barīrītu, ang pangalan ng babaeng demonyo na lumilitaw sa Middle Babylonian at Late Babylonian na mga teksto. Tumitingin si Hammarström sa Etruscan, inihambing ang (e)prθni "panginoon", isang Etruscan na pinahiram sa Greek bilang πρύτανις. Ito ay gagawin ang theonym sa pinagmulan ng isang marangal, "ang babae". Karamihan sa mga iskolar ay tinatanggihan ang etimolohiya na ito bilang hindi kapani-paniwala, lalo na dahil ang Aphrodite ay aktwal na lumilitaw sa Etruscan sa hiram na anyong Apru (mula sa Griyegong Aphro, pinutol na anyo ng Aphrodite). Ang medieval na Etymologicum Magnum (c. 1150) ay nag-aalok ng lubos na pinag-isipang etimolohiya, na nagmula kay Aphrodite mula sa tambalang habrodíaitos (ἁβροδίαιτος), "siya na namumuhay nang maayos", mula sa habrós at díaita. Ang pagbabago mula b sa ph ay ipinaliwanag bilang isang "pamilyar" na katangian ng Greek na "halata mula sa mga Macedonian".

Sa Cypriot syllabary, sarong iskriturang silaba na ginamit sa isla nin Cyprus poon ika-pitong siglo BC, an saiyang pangaran bistado sa mga porma (a-po-ta-o-i, basa kadtong tamang-wala),[8] (sarong-polo-ti-ta-ni, parehong kasalon", asin ultimo (sa-ipo-ro-si-jo, "Apheroandiriano", "taga -tote kan konteksto[9]𐠀𐠡𐠦𐠭𐠃𐠂𐠀𐠡𐠦𐠯𐠭𐠂𐠀𐠡𐠦𐠯𐠪𐠈

Mga Ginikanan

[baguhon | baguhon an source]

Harani sa Sirangan na pagkamoot an diosa

[baguhon | baguhon an source]

 

Late second-millennium BC nude figurine of Ishtar from Susa, showing her wearing a crown and clutching her breasts
Early fifth-century BC statue of Aphrodite from Cyprus, showing her wearing a cylinder crown and holding a dove


Ang kulto ni Aphrodite sa Greece dayo hali sa, o naiimpluwensyahan kan kulto na Astarte sa Phoenicia, na, sa turno, na naiimpluwensyahan kan kulto sa Mesopotamia na diyosa na bistado bilang "Ishtar" sa East Semitic na mga tawo bilang " Inanna" sa mga Sumerian. Sinabi ni Pausanias na ang inot na nagmukna kan sarong kulto ni Aphrodite na mga Assyrian, sinundan kan mga Paphian kan Cyprus saka pagkatapos kan mga Phoenician sa Ascalon. Ang mga Phoenician nagtukdo sa saindang magbasa sa mga tawo kan Cythera.

An inaapod na "Venus in a biki", naglaladawan kan saiyang katumbas sa Griego na Aphrodite bilang pagpuputol niya kan saiyang sandalyas, na may sadit na Eros na nakasaklob sa irarom kan walang takyag kaini, 1st-century AD[lower-alfa 1][lower-alpha 1]

Kun minsan an mga poeta asin dramatista nagsasaysay nin suanoy na mga tradisyon, kun arin na laen - laen, asin kun beses iyan nag - imbento nin bagong mga detalye; sa huri tibaad may makuang magsalang o simpleng tuodon.[10][11] Kaya mantang an Ateneo de Naga asin Fobos regular na sinasabing mga aki ni Afrodite, an iba man nakalista digdi arog kan Priapus asin Eros kun minsan pigsasabing kaakian ni Aphrodita alagad may magkaibang ama asin kun beses tinawan nin ibang ina o mayo lamang.

Pagsuway Ama
Ateneo de Naga, Lurus/Lyrnus[12] Aniya
Fobos,[231][231][231][231] cx-link" data-linkid="1832" href="./Deimos_(mythology)" id="mwBnE" rel="mw:WikiLink" title="Deimos (mythology)">Deimos, [[31 ⁇ Harmonia, [135] the Erotos (Eros,[13] Kinua 23-01-17] Anteros, [ˈlower-alpha 2] Hereros, H126]] Potho) munhisto) Sarong tamboan an artikulong ini.[126] Mga Lugar[106][231]
Hymenaios, Iacchus, Priapus,[136] the Charites (Graces: Aglaea, Euphorsyne, Tilia) Dionysus
Hermaphroditos,[14] Priapus[136] Sarong tamboan an artikulong ini. Hermes
Rhodos[15] Poseidon
Beroe, Golgos,[16] Priapus (sa literal) [136]. Mga Adoni[156][158]
Eryx, [17] Melilounis asin nagkapira pang aking babae na dai nginaranan[18] Alagad ta siya[19][20]
Kaherakan[21] Poethon[22]
Si Prieto[23] Zeus
Peitho[242] Dai aram

Iconograpiya

[baguhon | baguhon an source]

Mga Simboles

[baguhon | baguhon an source]
An estatuwa ni Fréjus nakaeksibir. An atperodite may kapot na mansanas sa saiyang walang kamot

 

Heneral asin sitadong mga reperensia

[baguhon | baguhon an source]

 

Mga Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. Plantilya:Lang-grc-gre; grc-x-attic, grc-x-koine, el
  2. This claim is made at Symposium 180e. It is hard to interpret the role of the various speeches in the dialogue and their relationship to what Plato actually thought; therefore, it is controversial whether Plato, in fact, believed this claim about Aphrodite. See Frisbee Sheffield, "The Role of the Earlier Speeches in the "Symposium": Plato's Endoxic Method?" in J. H. Lesher, Debra Nails & Frisbee C. C. Sheffield (eds.), Plato's Symposium: Issues in Interpretation and Reception. Harvard University Press (2006).
  3. Hesiod, Theogony, 190–97.
  4. Paul Kretschmer, "Zum pamphylischen Dialekt", Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiet der Indogermanischen Sprachen 33 (1895): 267.
  5. Ernst Maaß, "Aphrodite und die hl. Pelagia", Neue Jahrbücher für das klassische Altertum 27 (1911): 457–68.
  6. Vittore Pisani, "Akmon e Dieus", Archivio glottologico italiano 24 (1930): 65–73.
  7. Kölligan, Daniel (2007). "Aphrodite of the Dawn: Indo-European Heritage in Greek Divine Epithets and Theonyms". Letras Clássicas 11 (11): 105–34. doi:10.11606/issn.2358-3150.v0i11p105-134. https://www.academia.edu/8880560. 
  8. O'Bryhim, Shawn David (June 22, 2021). A Student's Commentary on Ovid's Metamorphoses Book 10. United States: Wiley-Blackwell. p. 80. ISBN 9781119770503. 
  9. Pestarino, Beatrice (August 8, 2022). Kypriōn Politeia, the Political and Administrative Systems of the Classical Cypriot City-Kingdoms. Leiden, the Netherlands: Brill Publications. pp. 135-136. ISBN 9789004520332. 
  10. Bremmer, Jan N. (1996). "mythology". In Hornblower & Spawforth. The Oxford Classical Dictionary (Third ed.). Oxford: Oxford University Press. pp. 1018–1020. ISBN 019866172X. 
  11. Reeve, Michael D. (1996). "scholia". In Hornblower & Spawforth. The Oxford Classical Dictionary (Third ed.). Oxford: Oxford University Press. p. 1368. ISBN 019866172X. 
  12. Smith, William (1861). Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. Walton and Maberly. p. 168. 
  13. Eros is usually mentioned as the son of Aphrodite but in other versions he is a parentless primordial.
  14. Diodorus Siculus, 4.6.5: "... Hermaphroditus, as he has been called, who was born of Hermes and Aphrodite and received a name which is a combination of those of both his parents."
  15. Pindar, Olympian 7.14 makes her the daughter of Aphrodite, but does not mention any father. Herodorus, fr. 62 Fowler (Fowler 2001, p. 253), apud schol. Pindar Olympian 7.24–5; Fowler 2013, p. 591 make her the daughter of Aphrodite and Poseidon.
  16. Graves, Robert (1960). The Greek MythsFree registration required. London: Penguin Books. pp. 70. ISBN 9780140171990. 
  17. Diodorus Siculus, 4.23.2
  18. Hesychius of Alexandria s. v. Μελιγουνίς: "Meligounis: this is what the island Lipara was called. Also one of the daughters of Aphrodite."
  19. Apollodorus, 1.9.25.
  20. Servius on Aeneid, 1.574, 5.24
  21. Apollodorus, 3.14.3.
  22. Hesiod, Theogony 986–90; Pausanias, Description of Greece, 1.3.1 (using the name "Hemera" for Eos)
  23. "Priapus." Suda On Line. Tr. Ross Scaife. 10 August 2014. Entry.


Error sa pag-cite: <ref> mga tatak na eksistido para sa sarong grupo na pinagngaranan na "lower-alpha", alagad mayong kinasungkoan na <mga pinapanungdanan na grupo="lower-alpha"/>na tatak an nanagboan, o sarong panarado </ref> an nawawara