Jump to content

Araniko

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
stone statue of Araniko outside the Miaoying Temply in Beijinh
Statue of Araniko at the Miaoying Temple, Beijing
Native nameNepali: अरनिको
Chinese: 阿尼哥
Kamundagan1245 (1245)
Nepal Mandala (Plantilya:Present-day)
Kagadanan1306 (aged 60–61)
Yuan Dynasty
Midbid bilangNepalese artist in the court of Kublai Khan
Mga notableng giboWhite stupa at Miaoying Temple
Agom12
Memorial(s)Statue of Araniko at the Miaoying Temple, Beijing[1]

Si Aniko, Anige o Araniko (Nepali: अरनिको, Chinese: 阿尼哥; 1245–1306) saro sa mayor na pigura sa arte nin Nepal asin dinastiyang Yuan kan Tsina, asin an mga artistikong patiribayan sa mga lugar na ini. Siya namundag sa Kathmandu Valley durante kan pagreynar ni Abahaya Malla. Siya midbid sa pagpatogdok kan White Stupa duman sa Templo nin Miaoying sa Beijing. Durante kan pagreynar ni Jayabedva, sia isinugo sa sarong proyekto tanganing magtogdok nin bulawan na estppa sa Tibet, kun saen nagpoon man siang magin monghe. Gikan sa Tibet pinadara pa siya pasiring norteng Tsina na magtrabaho sa korte kan emperador na si Kublai Khan, an kagmukna kan dinastiyang Yuan, kun saen dinara niya an trans-Himalayanong artistang tradisyon sa China. Si Araniko namoon sa sarong grupo nin 80 artistang taga Tsina tama asin si Tibet tanganing makagibo nin magkapirang padad-style edipisyo. Sa saiyang huring buhay, tinalikdan niya an pagiging monghe asin nagpoon na siyang magpamilya.

Sa pirang karibongan sa pagsalin, an saiyang pangaran iba-iba man pigsusurat bilang Arniko o Araniko sa mga lumang teksto. Pig-aayog sa Bumram Achriya an saiyang pangaran na Sanskrit bilang Balabahu. Alagad, sa huri saiyang piglalaban na si Aniko pwedeng iyo an Tsinong pagbungsod kan pangaran na Sanskrit na Aneka.[2] Pantakyag man na an pangaran niya pwedeng boot sabihon AA Ni Ka, na nangangahulogan "taga tugang hale sa Nepal".

Enot na mga taon

[baguhon | baguhon an source]

Sa mga rekord kan Intsik, an pangaran kan saiyang lolo itinatao bilang "Mi-ti-rha" asin lolang arog kan "Kun-di-la-qi-mei", Tsinong pagsasayod para sa Sanskrit na nagngangaran Mitra asin Kundaxmi igdi. An pangaran kan saiyang ama iyo an "La-ke-na" (Lakshman) mantang an ngaran kan ina niya "Shu-ma-ke-tai".

Siring kan parati na sinasabi sa mga istorya manongod sa mga propesyonal na artista, si Aniko sarong artistikong prodyuser dawa kan siya aki pa. Sarong anekdota sa saiyang epetaph an nagsasaysay na kan sia tres anyos, dinara kan mga magurang nia an aki pasiring sa sarong templo tanganing magbayad nin onra ki Budha. Sa pagtingag sa sarong estapa, naghapot siya "na ginibo an kahoy na sstambha, bhumis, anda?" Grabeng pagkabigla, narealisar kan mga tawo sa palibot na siya namundag na pintor. Kan sia mga siete anyos na, an saiyang ugale nagin siring sa sarong adulto. Sa eskuelahan, pinaaram nia an saiyang mga librong pinag - aadalan asin nagin matibay na paraapod sa siring kahalipot na panahon kaya maski an iginagalang na kamagurangan rinekonoser an saindang pagigin mas hababa. Puede niang tuomon an mga tratado sa arte oras na madangog nia iyan na binabasa. Bago siya naghali sa Nepal para sa Tibet, saro na siyang eksperto sa pagpinta, pag-arog, asin paggibo nin mga imahen.[3]

Misyon ki Yuan-China

[baguhon | baguhon an source]
  • Drogön Chrögyal Pyagpa, saro sa limang kagmukna kan eskwelahan nin Sakaya kan Budismong Tibetano, nanombrahan bilang hade kan Tibet kan namamahalang Mongol na si Kublai Khan (r. 1260-1294).
    Drogön Chrögyal Pyagpa, saro sa limang kagmukna kan eskwelahan nin Sakaya kan Budismong Tibetano, nanombrahan bilang hade kan Tibet kan namamahalang Mongol na si Kublai Khan (r. 1260-1294).
  • An Portrait kan hoben na si Kublai Khan ni Anige (1266), sarong Nepali artist sa korte ni Kibali
    An Portrait kan hoben na si Kublai Khan ni Anige (1266), sarong Nepali artist sa korte ni Kibali

, saro sa limang kagmukna kan eskwelahan nin Sakaya kan Budismong Tibetano, nanombrahan bilang hade kan Tibet kan namamahalang Mongol na si Kublai Khan (r. 1260-1294).

Drogön Chrögyal Pyagpa, saro sa limang kagmukna kan eskwelahan nin Sakaya kan Budismong Tibetano, nanombrahan bilang hade kan Tibet kan namamahalang Mongol na si Kublai Khan (r. 1260-1294).
An Portrait kan hoben na si Kublai Khan ni Anige (1266), sarong Nepali artist sa korte ni Kibali

Pagkagadan

[baguhon | baguhon an source]

Si Arniko nagkaigwa nin anom na aking lalaki, na an duwa kaini, si Asengge (阿僧哥) asin Ashula (阿述腊) suminunod sa saiyang karera bilang mga artista na nagtatrabaho para sa dinastiyang Yuan.[4][5][6][7][8][9][10][11][12][13] Nag-istar siya sa Tsina sagkod na nagadan kan Marso 1306 sa edad na anomty-two. Sa pagkagadan niya si Cheng Jufu nagsurat:

Kan ikawalong Marso nin 1306, hiniling niya an mga tawo sa palibot asin nagsabi, "Kun ako maduman, dapat magpatindog ka nin kurtina sa tiripon asin sarong sopa, tanganing makaagi ako sa matoninong na pangiturog." kan sunod na aldaw, nagkua siya nin byahe asin nagpa'ilusyon. Pagbalik, siya nagluwas na may helang.Nagbisita an Palasyo envoys asin mga doktor, alagad nag'agi siya sa pangiturogan kan ika-pitong taon. Nagmondo an emperador sa pagkagadan nia pakatapos na madangog an bareta asin napondo an sesyon kan korte. Pinagboot niya na an mga opisyales sa palasyo iyo an mag'ataman kan pamilya, asin balosan an pamilyang duwang polo may ribong tael na pirak. Pinagbotan kan Emperador an mga autoridad na may pagmakolog na gumibo nin mga areglo para sa lobong. Kan bangging idto sarong bitoon an naholog sa patyo. Kan sunod na aldaw nakaheling nin mga siko sa kahoy. Pitong aldaw pakalihis, kan ika-pitong Marso, an saiyang bangkay natukdot susog sa kostumbre kan Nepali. Kan ika-limang taon nin Hulyo, piglubong an saiyang abo sa estapa sa Gangziyuan, Xiangshan, Wananping County (na agar na kapitolyo).

An inskripsion sa stele na ginibo sa saiyang memorya nagsasabi:

When the sage (Kublai) arose,
All could behold.
He knew he should come,
As if to parent's home,
Like all the spokes
that merge in the hub,
Like all the brooks
that flow to the ocean.
With sincere minds
and open arms,
Each of them finds
the other man's heart.
Emperor Kublai
has a natural flair.
Nothing he cannot perceive,
nothing he cannot achieve.
The graceful Duke of Liang
is the essence of the West.
Having joined the Sangha,
He traveled to the East.
Enlightening was the teaching,
Like the shining sun.
His words to the Emperor
were modest and excellent.
"Why have you come?"
"For the people of the West."
Extend your virtue,
and expand your kindness.
In the dialogue emerges
a mutual understanding.
The Emperor is virtuous,
and the subject dutiful.
Their words are clement,
their deeds are beneficent.
To his superb skill
all lands pay tribute.
For every thing it is appropriate
to begin and continue,
So that it can last
for thousands of years.
The artists in the past
were by no means stupid.
(But) some had no chance,
Others were not appreciated.
Only the Duke of Liang
twisted gold and cut jade.
The splendid temples he built,
Are towering and majestic.
Who says he was a guest?
He wore royal robes.
Returned to the laity,
He achieved fame and fortune.
His birth was glorious,
his death was grievous.
His began with care,
he ended with grace.
His sons continue his offices,
Good news never ends.
The plain of Wanping
is the place for the Minister.
Luxuriant trees grow
on the undulating hills;
Limpid ripples flow,
In the meandering brooks.
The glory assembled here,
Will last forever.
Why eulogizing in a poem?
The historian completes the order.[3]

Legasiya

[baguhon | baguhon an source]

An mga nasyunal na pintura ni Arniko representado an pinansya sa pag'oltan kan Sorsogon, Yuan asin huri mga pintang imperyal. An katuyohan kan mga retrato sa huri bako nang nagsusuherir nin marahay na gawe - gawe, kundi pisyolohiognomo. An paaging ini sinunod bako sana sa mga huring retrato kan imperyo nin Yuan kundi pati man sa mga ritrato kani nin Ming asin Qing na lalong nagigin direkta saka matagas, asin pag - abot nin panahon mas paorog na realistiko sa irarom kan bagong impluwensia nin pagkapi portratura sa Europa.[14]

Iba pang babasahon

[baguhon | baguhon an source]

Mga toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ "Great Artist Arniko". Arniko Society (in English and Nepali). Retrieved 23 April 2023. 
  2. ↑ Acharya, Baburam (1960).
  3. ↑ 3.0 3.1 Cheng Jufu (1316).
  4. ↑ 中国大百科全书: 美术. 42, Part 1 of Zhongguo da bai ke quan shu, Zhongguo da bai ke quan shu chu ban she. Bian ji bu. Zhongguo da bai ke quan shu chu ban she. Bian ji bu, 中国大百科全书出版社. 编辑部, 中国大百科全书总编辑委员会. 《美术》编辑委员会. 中国大百科全书出版社. 1992. p. 11. 
  5. ↑ 古今圖書集成: 10000卷, 目錄40卷, Volumes 777-785 (reprint ed.). Zhonghua shu ju. 1934. 
  6. ↑ 杜, 斗城 (2006). 正史佛教资料类编. 甘肃文化出版社. p. 162. ISBN 780714226X. 
  7. ↑ 宋, 濂 (2004). 元史, Volume 23, Part 6. 李修生. 漢語大詞典出版社. p. 3678. ISBN 7543208946. 
  8. ↑ 文白对照二十六史人物全传: 干部读本, Volume 3. 九洲图书出版社. 1998. p. 3107. ISBN 7801142225. 
  9. ↑ 熊, 文彬 (2003). 元代藏汉艺术交流. 河北敎育出版社. p. 69. ISBN 7543450836. 
  10. ↑ 魏, 连科 (1994). 艺术家传. 海南出版社. p. 268. ISBN 7805907455. 
  11. ↑ 中国营造学社汇刋, Volume 9. 中國營造學社 (Beijing, China). 国际文化出版公司. 1997. ISBN 780105573X. 
  12. ↑ 四庫未收書輯刊. 3, Part 16 of 四庫 未收書 輯刊, 四庫 未收書 輯刊 編纂 委員會. 四庫未收書輯刊編纂委員會. 北京出版社. 1997. p. 785. ISBN 7200034711. 
  13. ↑ Jiuyue quanshu, Volume 1. ÖNB-Tomierung: Sin-yo tsiuen shu 1.2. ZALT. 1855. 
  14. ↑ Jing, Anning (1994).
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Araniko&oldid=272299"