Arlan Cuela

Biyo man nanggad an upak kan mga anghel kan saiyang buhay kan siya minundag sa sarong coastal na baranggay sa banwaan nin Calabanga, an Bonot Sta Rosa sa pangangataman kan saiyang magurang na si Erlinda Aguadera Cuela asin Jaime Castro Cuela na ngunyan doseng taon naman sa pagiging Santo kan saindang pamilya, kan sya dai na nawaran nin hinangos kan siya grade 5 pa sana.

Sa lugar kun sain buminulos an panubigan kan saiyang Ina, iyo man an lugar  kun sain siya nagdakula. Nagklase asin nag gradwar sa G. Dumalasa, Jose De Villa asin Calabanga Community College na ugwa man onrang nakua.

Aki pa sana ini aram n’ya na mas tood syang mag solo, nagrarayo sa maribok na hiro kan mga tawo lalo na kan mga mahihisdol nyang kaklase o kakawat. Mas suno nyang magmansay kun gurano ka wierdo ang hiro kan mga tawo, mag parong siring kan langsi kan badi na binalad sa seawall asin maghimati na sana kan mga nangyayari sa palibot siring kan garo mga burat na dahong binabayli kan duros. Maimot ini sa pagtaram, mas pabor pang kaulayon an saiyang sadiri.

  Tibaad ngani iyo man an nagin rason kun tano ini nakanood mag surat kan saiyang mga panambitan, kun pano kani kawatan an mga tataramon asin kun pano kani baligtadon an nakatudan.

   Halat ta halawig an istorya pero liputan ta sana ..................Hasta, naimbitaran man ini kan saro kaning pinsan na ngunyan saro naman maestra. Inaapod nya ining "Ate”, Ate Mary Rose Combate . Mala ngani ta tigpasurat sana man ini ning rawit kaya dagos na man ining kuminuang lapis asin papel. Nakahaman ning pagkalaba labang oda ki Mama. Dai ining ideya sa sistema. Itinao kani sana asin nag attendir sa inaapod na San Miguel Bay Area Writers Workshop na tig gibo pa kato sa Sentral na Bikolnon na Unibersidad nin Estado kan Agrikultura – Calabanga (CBSUA).

Inot pa sana kaning laog sa room nagsabat tulos an misteryusong lalawgon ni Sir Jerome Hipolito asin mga lalawgon kan iba na paghiling n’ya, siguradong mga hurado . Dai ko na magagabos masasambitan an nangyari o saiyang namati kan palihan na 'to basta ini lang an pirang dai n’ya malingawan -Iminuklat kani si Arlan Cuela sa mas riyalidad , tinukdoan na dai na mag arog sa ibang tawo sa luwas na dai nag iisip, nanodan na dai sana piniderasong linya an rawitdawit, na mayo na kita sa panahon ni Balagtas, sumurat sa panahon na ugwa ka, sumurat sa lugar kun sain ka nakatindog, an pagkamoot dai sinasabi kundi pinapamati, dai ka makakanood maglangoy kun dai ka mababasa, sumurat ka bako lang para sa sadiri mo sana , mayong gusto magdangog sa tawong anggot o nagmumuda  asin iba pa.

  Mas lalong nagrarom ini sa tataramong bikol lalo na sa mga pagrawit dawit, na nagin pundasyon ngani makaboo nin sarong organisasyon na iyo an Panitik ni Jose ma iyo man an naging tambobong ning paglaom, pag tuyaw , pag giya sa mga siring n’yang putot na manunurat sa High School.

  Bako man daa s’yang matibay sa pagsurat alagad sarong onra na mabisto nya an nagkapirang mga bistadong manunurat sa rona kan Bicol siring na ngani ni Sir Jerome Hipolito, Sir Boboy Aguay, Ma'am Nidea, Sir Edwin Breva, Sir Esting asin iba pa.

  An saro sa mga gibo n’yang dawa parapano nakataong ngirit o girok sa mga panelist kaidto iyo an "Huli ta Ika an sakong baroto" na an inspirasyon iyo an literal na pagkamoot kan saiyang kuya sa sadit na baroto, sa saiyang pag ataman igdiyo siring kan pagpintura, pagkakabit kan katig, paghiling kun may labot ta baad malamos, pag iwas nyang makaag sa pweding makakulog o makakugad sa saiyang baroto , sa lambang nyang pag lawod asin paghawas .

Siring kan arog n’yang bakong maarti asin mapili, iyo man an saiyang pagsurat na mayong pinipiling sarong istilo o tema depende sa kun ano an maagihan o mamatian, may mamondo , maogma , pagtuyaw , pag onra . Pweding masabing depende sa kung isay s’ya sa man iba ibang sitwasyon na ugwa, siring na lang kan maniba ibang piyesa na napublikar kani sa mga school publication kaidto asin mga kaniguang post sa Facebook na na appresar man kan mga parabasa buda mga kritiko na an iba ugwang tuyaw na nakakatabang man sa saiya, saro pa tubod man ini na sa oras na napublikar an saiyang gibo, gadan na ini.

Sa ngaran man kan Media, maririsa man sa mga post ni Arlan na kadaklan igdi puro mga tataramon tuyo man talagang bakong litrato ta baad sabihang makanos, maray pa kung tataramon ta kaya pa daang pagwapohon.

  Iyo man sana yan an halipot na istorya ni Arlan. Dakol pa kuta nang sinarabi ini kaso dai na sana muna ta sabi daa ngani kayan ni Sir Hipolito saiya, "An importante may kalinawan asin simple sana."