Jump to content

Asbestos

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Asbestos kasalak an muscovite

An Asbestos (/æsˈbɛstəs, æz-, -tɒs/ ass-BES-təs, az-, -⁠toss)[1] sarong natural nakakalot asin ini sinasabing, carcinogenic, magunot/maawat na silicate mineral. Igwa ining anomm na tipo asin ini gabos komponido nin mga haralaba asin pirinohon na gunotan na kristal, lambang awat (particulate may laba mas halakbang sa saiyang kalakbangan[2] na an mga dakul miskropikong mga inapod na "fibrils" na pwedeng mag'alimbukad sa atmospera. Pag nasa'ngab an mga asbestos na mga awat pwedeng magresulta sa maraot na bugtak kan baga' arog kan mesothelioma, asbestosis, asin lung cancer. Bunga kaining mga epekto, an asbestos konsideradong sarong peligro sa salud asin kaligtasan nin tawo.[3]

Mga adal sa arkeolohiya, nadukayan na an asbestos haloy nang ginagamit poon pa kan Stone Age sa pagpakusog kan mga produktong seramiko arog kan dulay,[4] alagad an lakopan na pagmimina kaini nagpoon sana kan pahinapos kan ika-19ng siglo kan an mga paratugdok natanto maray an asbestos sa konstruksyon. An asbestos marhay na gayong thermal asin elektrikal na insulation asin nakaka-ulang sa pagmakot nin kalayo alagad nareparo kan mga taon 1970 na an asbestos igwang malaen na epekto sa salud kan tawo.[5][6] Dakul na mga edipisyo tinugdok bago mga 1980, igwang salak na asbestos.[7]

An pag'usar nin asbestos sa konstruksyon asin fireproofing ibinawal sa dakul na mga nasyon.[3] Apesar kaini, mga 255,000 katawo an mga nagagadan sa mga helang konektado sa paggamit nin asbestos asin pagkatambara igdi..[8] Ini sa parte huli ta haloy mahiling an maraot na epekto kan asbestos sa hawak, minsan 20 anyos bago naririsa an malaen na epekto sa hawak.[7][9] An mga kahelangan may direktang koneksyon sa natnat na pagkatambara sa asbestos iyo an asbestosis (pagkalugad kan baga huli sa pagsangab asbestos) asin mesothelioma (sarong tipo nin kanser).[10]

Dakul pangmmga nasyon suportado an pag'usar nin asbestos bilang materyal sa konstruksyon asin an pagmina kaini pasige, na an pinamakusog magpamina kaini iyo an Rusya na kan 2020, nagprodyusir ini nin 790,000 na tonelada.[11]

  1. "asbestos". Dictionary.com Unabridged (Online). n.d. 
  2. "Exposure and Disposition". Exposure and Disposition – Asbestos – NCBI Bookshelf. National Academies Press (US). 2006. 
  3. 3.0 3.1 "What is asbestos?". British Lung Foundation. 28 September 2015. Archived from the original on 16 April 2020. Retrieved 26 May 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  4. Yildirim Dilek; Sally Newcomb (2003). Ophiolite Concept and the Evolution of Geological Thought. Geological Society of America. p. 449. ISBN 978-0-8137-2373-0. 
  5. Bureau of Naval Personnel, Basic Electricity. 1969: US Navy.
  6. Kazan-Allen, Laurie (15 July 2019). "Chronology of Asbestos Bans and Restrictions". International Ban Asbestos Secretariat. 
  7. 7.0 7.1 Kazan-Allen, Laurie (2 May 2002). "Asbestos: Properties, Uses and Problems". International Ban Asbestos Secretariat. 
  8. Furuya, Sugio; Chimed-Ochir, Odgerel; Takahashi, Ken; David, Annette; Takala, Jukka (May 2018). "Global Asbestos Disaster". International Journal of Environmental Research and Public Health 15 (5): 1000. doi:10.3390/ijerph15051000. ISSN 1661-7827. PMID 29772681. 
  9. King, Anthony (25 June 2017). "Asbestos, explained". Royal Society of Chemistry. 
  10. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na :1
  11. Flanagan, Daniel M. (29 January 2021). "Mineral Commodity Summaries 2021". Mineral Commodity Summaries. U.S. Geological Survey. pp. 26–27. doi:10.3133/mcs2021.  Unknown parameter |s2cid= ignored (help)

Plantilya:Tambosn Ktegorya:Mga Mineral sa mga industriya