RNA
An RNA o ribonucleic acid (Filipino: ribonukleyikong asido) iyo saro sa tolong pangenot na mga makromolekula (kaiba nin DNA asin mga protina) na importante para sa gabos nin aram na mga porma nin buhay.[1] Arug kan DNA, an RNA iyo pigbibilog nin halabang kadena (chain) nin mga parteng inaapod na mga nucleotide. An lambang nucleotide iyo pigbibilog nin "nucleobase" na sarong ribosong asukar asin sarong grupong phospate.[1]
An sekwensiya kan mga nucleotide iyo nagtutugot sa RNA na magkodigo nin henetikong impormasyon. An gabos nin mga selular na organismo iyo naggagamit nin mensaherong RNA (messenger RNA o mRNA) tangarig magdara nin henetikong impormasyon na nagdidirekta nin sintesis kan mga protina. Sa kadunganan, dakol na mga virus an naggagamit nin RNA imbis na DNA bilang mga henetikong materyal kaini.[1]
Istraktura
[baguhon | baguhon an source]An istrakturang kimikal kan RNA iyo harus kapareho kan sa DNA na may duwang mga pagkakaiba:
- An RNA iyo igwang asukar na riboso, mantang an DNA iyo naglalaog nin medyo ibang asukar na deoxyribose na iyo sarong klase nin riboso na nagkukulang nin sarong atomong oksiheno.[2]
- An RNA iyo may nucleobase na uracil, mantang an DNA iyo naglalaog nin thymine.[3]
Dae arug kan DNA, an kadaklan kan mga molekulang RNA iyo may sarong-strando (single-stranded) asin puwedeng magkua nin napakakomplikadong tolong dimensiyonal na mga istraktura.[4]
Kagibohan
[baguhon | baguhon an source]An pirang mga molekulang RNA iyo minaganap nin aktibong papel sa mga selula sa paagi nin pagkakatalisa kan mga biolohikal na reaksyon (arug kan mga ensima), pagkontrol kan mga ekspresyon nin gene, o pagsesenso asin pakikipagkomunika nin mga mensahe sa mga aksyong selular.[5]
An saro sa mga aktibong prosesong ini iyo an sintesis kan protina na sarong pankagabsang responsibilidad kun sain an mRNA na mga molekula iyo nagdidirekta nin pagbilog kan mga protina sa ribosoma. An prosesong ini iyo naggagamit nin balyong RNA (transfer RNA o tRNA) na mga molekula tangaring maghatod nin mga asidong amino sa ribosoma kun saen an ribosomal na RNA (rSNA) iyo nagsusugpon nin mga asidong amino tangarig magbilog nin mga protina.[6]
Hilingon man
[baguhon | baguhon an source]- Nukleyikong asido (Ingles: Nucleic acid)
- DNA (Deoxyribonucleic acid)
- Protina
- Carbohydrate
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "RNA: The Versatile Molecule" Archived 2016-07-20 at the Wayback Machine.. University of Utah. 2015.
- ↑ Shukla RN (2014). Analysis of Chromosomes[permanent dead link]. ISBN 978-93-84568-17-7.
- ↑ Berg JM, Tymoczko JL, Stryer L (2002). Biochemistry (5th ed.). WH Freeman and Company. pp. 118–19, 781–808. ISBN 978-0-7167-4684-3. OCLC 179705944.
- ↑ Tinoco I, Bustamante C (October 1999). "How RNA folds". Journal of Molecular Biology. 293 (2): 271–81. doi:10.1006/jmbi.1999.3001. PMID 10550208.
- ↑ Higgs PG (August 2000). "RNA secondary structure: physical and computational aspects". Quarterly Reviews of Biophysics. 33 (3): 199–253. doi:10.1017/S0033583500003620. PMID 11191843.
- ↑ Cooper GC, Hausman RE (2004). The Cell: A Molecular Approach (3rd ed.). Sinauer. pp. 261–76, 297, 339–44. ISBN 978-0-87893-214-6. OCLC 174924833.
 |
An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa RNA. |
Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.