Karbohidrato

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Carbohydrate)
An simpleng asukar na glucose iyo an pinaka-abundanteng monosaccharide, na iyo sarong subkategorya kan carbohydrate

An karbohidrato (Ingles: carbohydrate) iyo sarong biyomolekyula na igwang karbon (C), idrohino (H) asin oksiheno (O) na mga atom, kun sain ngani kadaklan iyo may "hydrogen–oxygen atom ratio" na 2:1 (arug sa tubig), asin kaya ini may empirikal na pormulang Cm(H2O)n (kung saen an m iyo pupuwedeng lain hale sa n). Sagkod man, may mga pirang eksepsiyon digdi. An sarong ordinaryong halimbawa iyo an deoxyribose na sarong parte kan DNA na may empirikal na pormulang C5H10O4. An mga carbohydrate iyo pupuwedeng mahiling bilang mga "hidrato" kan karbon kaya ini ang pangaran kaini.

An katagang saccharide, gikan sa Griyegong σάκχαρον (sákkharon), na an boot-sabihon iyo an asukar. Maski ngani an siyentipikong nomenklatura kan mga karbohidrato iyo komplikado, an mga pangaran kan mga monosaccharide asin disaccharide iyo harus nagtatapos sa suffix na "-ose". Halimbawa, an asukar kan dugo na iyo an monosaccharide na glucose, an asukar sa pagkakan na iyo an disaccharide na sucrose, asin an asukar kan gatas an disaccharide na lactose .

Mga klase[baguhon | baguhon an source]

An terminong ini iyo pigtutukdo sa lado nin biyokimika kun saen ini iyo sinonimo kan saccharide. An mga carbohydrate o saccharide iyo nababanga sa apat na mga kimikal na paggugrupo: monosaccharide, disaccharide, oligosaccharide, asin polysaccharide. Sa pankagabsan, an mga monosaccharide asin disaccharide na mga mas sadit (may mas hababang gabat na molekular) na carbohydrate iyo harus an inaapud na mga asukar.[1]

Mga kagamitan[baguhon | baguhon an source]

An mga carbohydrate iyo nagsasagibo nin kadakol na mga responsibilidad sa mga buhay na bagay. An mga polysaccharide ay nagsisirbi para sa pag-iimbak nin enerhiya (halimbawan an starch asin glycogen) asin bilang istaktural na parte (halimbawa an mga cellulose sa mga tinanom asin chitin sa mga arthropod). An 5-karbon monosaccharide na ribose iyo sarong importanteng ingrediente nin mga coenzyme (halimbawa an ATP, FAD, asin NAD) sagkod likudang-tulang kan henetikong molekula na inaapod na RNA. An kasugpon na deoxyribose an ingrediente kan DNA. An mga saccharide asin an mga pighango digdi iyo binabalehan kan kadakol na mga ibang mahalagang biyomolekula na may dakulang importansya sa sistemang immuno, pertilisasyon, pagpugol kan patohenesis, pagbibilog nin dugo, asin pag-uswag.

Sa siyensyang pangkakanon, an terminong carbohydrate iyo harus may boot-sabihon na anumang mga kakanon na partikular na mayaman sa komplikadong almirol (starch) na carbohydrate arug kan cereal, tinapay at pasta o mga simpleng carbohydrate arug kan asukar na nahihiling sa mga jam, dolse asin mga panghimagas.

Mga halimbawang produkto[baguhon | baguhon an source]

Hilingon man[baguhon | baguhon an source]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Flitsch, SL & Ulijn, RV (2003). "Sugars tied to the spot." Nature 421: 219–220.