Baga

Uring na nagbabaga

Loon sa sarong pwera sa Australia, dakul na manok-manok nag'aalimbukad

nagbabagang kahoy

An mga baga mga naglalaad, mapula asin mainiton na mga oring nin nagsulo na kahoy o anoman na materyal na basado sa karbon asin iyo ini an nawawalat sa pagkasulo o sa pagkatomtom. An mga baga nainit na marhay asin kun minsan ngane mas orog pa kainit sa kalayo na kawsa kaini. An mga ini naalintoto nin grabeng init dawa nasigbo o nawara na an kalayo, asin kun dai maasikaso, pwede gikanan giraray nin kalayo maski pighuna mayo naman naglalaad. Kaya an dapat sinisigbo asin linalamos sa tubig an mga nagbabaga ngane siguradong naubos an saiyang tagong laad.

An mga baga parati ginagamit sa pagluto siring sa oring sa pagbarbekyu. Ini nin huli ta mas sarama an saiyang init na inaaalintoto bakong arog kan kalayo na pahira-hira an init depende sa kusog kan kalayo.

An manok-manok sarong halimbawa nin baga na naglalayog huli ta pinapadpad nin duros asin pwede gikanan naman nin dakulang kalayo harayo sa pino'nan kan kasulo.

An baga nangyayari pag an kalayo sinusulo an sarong kahoy o anoman na ginagatongan asin igwa pang enerhiyang termal natatada sa laog o kairaroman kaini asin daing ayre nasaromsom mala ta dai nakurab na magresulta sa kalayo, pero an init kan baga yaon asin sinusulo kaini an kahoy sagkod na ini "matomtom". Pag'arog na kani, an kahoy purong karbon o oring na, asin narunot sana kun hiroon. Sa arog na kamugtakan sinasabing ini "abo" na lang.

An mga baga dakula an papel sa mga karaba sa kadlagan huli ta an dakul na baga igdi mga dahon asin saradit na sanga (mga giring) y madaling ipadpad kan duros asin magluyap kun saensaen. An mga bagang ini inaapod nang "manok-manok"; kun saen-saen ini nakakaabot depende sa direksyon kan paros. An nangyayari bigla igwang mga purakputak na kalayo nabutwa harayo sa pinu'nan kan kasulo.