Bagyong Angela (1989)
| Bagyo (JMA scale) | |
|---|---|
| Category 4 super typhoon (SSHWS) | |
 Typhoon Angela on October 2, 1989 | |
| Nabuo | September 28, 1989 |
| Nawara | October 10, 1989 |
| Duros | 10-minute sustained: 175 km/h (110 mph) 1-minute sustained: 240 km/h (150 mph) |
| Pressure | 925 hPa (mbar); 27.32 inHg |
| Mga gadan | 119 |
| Mga danyos | $8 million (1989 USD) |
| Apektadong lugar | Philippines and Vietnam |
| Parte kan 1989 Pacific typhoon season | |
An Super Bagyong Angela, na midbid sa Pilipinas bilang bagyong Rubing, sarong makusugon na buhawi na nabilog kan huring kabtang kan Setyembre 1989. An bagyo sa katapustapusi uminabot sa pinakahalangkaw na bilang sarong supertyphoon asin tuminama sa amihanan na Luzon sa Pilipinas. Pakapaluya asin pakaagi sa Dagat nin Timog na Tsina, linihisan ni Angela si Hain pasiring sa timog asin hinampak an Vietnam. An bagyo nagin rason nin grabeng danyos asin 119 pakagadan sa Pilipinas. Rinibong harong an naraot, asin ginatos na ribong residente an naapektaran kan bagyo. An danyos sa kwarta uminabot sa $8 milyones.
Kasaysayan nin meteorolohiya
[baguhon | baguhon an source]
Nagkaigwa nin disturbance sa sulnopan na Caroline Islands, asin nagpadagos sa laog nin duwang aldaw sagkud na iyan manutaran sa Significant Tropical Weather Advisory na pinaluwas kan Joint Typhoon Warning Center (JTWC). Marikas sana ining nagdakula asin nagin Tropical Cyclone Formation Alert. An enhanced upper-level outflow nakatabang na magparakusog pa ini. Kan Setyembre 28, minidbid kan Japan Meteorological Agent (JMA) an bagyo bilang tropikal na depresyon.Ilinuwas kan JTWC an saindang enot na abiso sa depresyon, na inapod na 34W, kan Setyembre 29 600 UTC. Minsan siring, kadungan kaiyan,pigmidbid ini kan JMA na sarong bagyo sa tropiko.
Sa 1800 UTC kan Setyembre 29, an JTWC pigklasipikar an depresyon bilang Tropikal na bagyong Angela. An sistema inot na pigsusog pasiring sa amihanan. Si Angela nagpasiring pasulnopan sa timog. An tropikal na bagyo nagpoon na marikas asin dumakula, pigtaas ini kan JMA sa malala nang tropikal na bagyo 1800 UTC kan Setyembre 30, mantang kinarkulo kan JTWC na naabot kaiyan an kosog nin bagyo.[1][2]
Luminuya an bagyo pakatapos na magkaigwa nin interaksyon sa daga, asin pigbaba iyan kan JTWC sa sarong bagyo kan Oktubre 6 kan iyan lumuwas sa Dagat na Timog Tsina. Nagluya an duros pag abot sa lugar na idto asin ini kuminusog man sana giraray.Alagad, kan ini uminagi naman sa timog kan Hainan, nagparaluya an buhawi huli sa paghugpa kaini sa daga. Sa 0600 UTC kan Oktubre 10, rinapado ni Angela an baybayon nin Vietnam asin nagbalyo sa pampang. Ilinuwas kan JTWC an saindang pangultimong abiso sa sistema kan 1200 UTC, na kan panahon na idto binaba iyan kan JMA sa sarong makusog na bagyo sa tropiko, sa sarong tropikong bagyo pakalihis nin anom na oras, asin sa sarong tropikong depresyon kan Oktubre 11.[1][2]
Mga pag-andam asin epekto
[baguhon | baguhon an source]Kan Oktubre 6, binago an inot na Stand By Signal No. 1 sa Hong Kong. Iyan sinalidahan nin sarong Strong Wind Signal Num. 3 kan sunod na aldaw, asin pakatapos kan pinakaharaning pagdulok kan bagyo sa rehiyon kan Oktubre 8, sarong Strong Mosoon Signal na ini. [3] An sarong-oras sustinidong duros nakaabot sa 39 mph (63 kilometros/h), hali sa sirangan, sa isla kan Waglan. An Gust asin Tate's Cairn nag-abot sa 51 metros (82 kilometros/h) hali sa norte-norteng sirangan.
Si Angela nagkawsa nin grabeng danyos sa Pilipinas.[1] Kinakarkulo na 119 katawo an nagadan, asin 192 pa an nalugadan. Dugang pa, 28 an nawara pagkatapos kan bagyo. Sa kabilogan, 219,178 katawo, o 39,095 pamilya, an naapektaran kan buhawi. Mga 33,309 harong an nakasustenir dawa papano sa danyos.[4] An makusogon na duros asin makusog na uran kan bagyo nagpoon nin baha asin naraot na mga pananom. An pinakatinamaan na mga lugar yaon sa probinsya Cagayan.[5] Sa kabilogan, an bagyo nagwalat nin mga $8 milyones (1989 USD) na danyos sa bilog na rehiyon. An lugar man na iyan naapektaran ni Typhoon Sara kan Setyembre.[6] Huli ki Angela napwersa an mga residente na maghanap nin madadagusan temporalmente.[7]
An JTWC nagtao nin 46 na patanid sa bagyo sa laog nin 12 aldaw, an pinakahalawig sa ano man na bagyo durante kan kapanahonan.[1] Si Angela kabilang sa limang bagyo na nakaabot sa superpot na bagyo kan 1989, asin ibinilang na pinakagrabeng bagyo kan taon, kan panahon sa Pilipinas.[8]
Panluwas na link
[baguhon | baguhon an source]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Joint Typhoon Warning Center (1990). "1989 Annual Tropical Cyclone Report for the Western Pacific" (PDF). United States Navy. Archived from the original (PDF) on 2011-06-07. Retrieved 2021-01-29.
- ↑ 2.0 2.1 "JMA Best Tracks 1980-1989". Japan Meteorological Agency. 1991. Archived from the original on 2014-12-05. Retrieved 2021-01-29.
- ↑ "Tropical Cyclones in 1989" (PDF). Royal Observatory Hong Kong. October 1990.
- ↑ "Destructive Typhoons 1970-2003". November 9, 2004.
- ↑ Staff Writer (October 10, 1989). "Weekend Typhoon Kills 116". The Philadelphia Daily News. Archived from the original on February 8, 2021. https://web.archive.org/web/20210208123535/http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=DN&s_site=philly&p_multi=PI%7CDN&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB29CC1B34F240A&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date%3AD&s_trackval=GooglePM. Retrieved on January 29, 2021.
- ↑ United Nations Department of Humanitarian Affairs (October 9, 1989). "Philippines Typhoon Oct 1989 UNDRO Information Reports 1 - 3". Archived from the original on July 7, 2011. Retrieved January 29, 2021.
- ↑ Staff Writer (October 7, 1989). "Typhoon Injures Four, Damages Homes, Crops".
- ↑ Staff Writer. "Typhoon Angela kills 61 in Philippines". United Press International.