Batalay

An batalay nakakaptan

Ladawan:Needlefish.gif

An batalay

An batalay (Ingles, needlefish, Strongylura gigantea) sarong klaseng sira sa dagat na matilaba pero medyo kilpi' an nangingilyab na hawak, may parikpik sa poro, saka an ungos halaba asin matarigwis; an nguso niya pidpid nin mapapanas na ngipon. An ibang genera, kabali an ibang species, nag'eerok sa dagat o sa tabang na tubig o sa mga laboyan na kamugtakan, arog kan hlbw., "Strongylura"; an iba man na species makukua sana nanggad sa mga salog asin mga sapa, kabali diyan an Belonion, Potamorrhaphis asin Xenentodon.

An batalay nakaagid sa Norte Amerikanong sirang labas na inaapod gars (pamilya Lepisosteidae) huli sa pagka'matilaba' asin igwang ungos na an nguso dusok sa matatarom na ngipon.

Hitsura

An batalay piglilinigan kan Rainbow cleaner Wrasses,Labroides phthirophagus

An batalay matilaba' na medyo kilpi' an kahawakan, na an laba napoon 3 sentimetro(1.2 pul.) abot 95 sentimetro (37 pul.) . May parikpik ini na harani na sa poro. An bagay na nakakaapod atensyon saiya iyo an ungos niyang matarigwis na dusok sa pirino pero mapapanas na ngipon. Sa saiyang pagtalubo, an itaas na salang huri nalaba asin kun hubin pa, mas halaba ngane an ibabang salang. Naabotan sana an laba kan duwang salang kun gurang na. Pag hubin pa, an kinakakan mga plankton o pinong lumot; pagdakula na, an inaakab mga saradit nang sira.

Ekolohiya

Gabos na batalay nagbabahog sana man sa saradit na sira, na saindang tinata'kab sa pakabig na pagbirik kan payo. An ibang species totoo bako sanang sira an bahog kundi pati mga pinong lumot, mga saradit na aniit o kasag. An sa tabang na batalay hanap hanap an mga ogama asin tabagwang.

Dakul kan batalay nakukua sa klimang tropikal pero magkapira man an sa medyo malipot na lugar orog na kun tig-init, arog kan sa Norte-Atlantiko.

Peligro sa tawo

An batalay nakakalampaw sa tubig sa rikas na 38 milya por hora. Huli ta sinda naglalangoy sa harani sa kababawan tubig, imbes na magliko sa sasakyan, may ugale na maglampaw. Orog na nababale' sinda sa paglukso kun may masilyab na ilaw nahihiling kun banggi; bakong bihira na an mga parasira asin mga pararorip sa Dagat Pasipiko "inatake" na kan gipaw huli sa darodarang ilaw ta an mga ini nalusob na sana bigla sa pighahalean kan ilaw. An saindang matatarigwis asin matatagas na tuka' kayang makatugsok nin hararom sa kublit. Sa mga komunidad sa kadagatan Pasipiko na primeramente nagsisira harani sa mga bahora sa mga hababaw na baroto, mas pa an peligrong malugadan sa batalay kisa sa mga pating.

Duwa nang kagadanan an natala sa historya. An enot nangyari kan 1977 sa sarong 10-taon na aki sa Hawaii na natusok kan batalay sa mata na luminagbas sa hutok; nangyari ini kan nagsisira an ama niya kaiba siya sa Kaua'i sarong banggi asin an sarong batalay, nagsusukol maapat na pye biglang naglampaw saka tuminama sa lalawgon niya. An ikaduwa nangyari kan 2007 sa sarong Biyetnamo, 16 an gurang, kan ini matogsok lagbas sa saiyang puso nin sarong batalay manta na siya nagrororip sa Halong Bay sa pagdakop nin sira.

Mga panluwas na takod

• FishBase entry on Belonidae
• World Sea Fishing article on the North Atlantic gar, Belone belone. (link is broken)
• Annotated Checklist of Fishes: Belonidae Archived 2006-06-20 at the Wayback Machine.