Danaw nin Biwa

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Manunungod an artikulong ini sa danaw sa Hapon. Para sa album ni Wadada Leo Smith, hilingon an Lake Biwa (album).
Danaw nin Biwa
琵琶湖
An danaw nin Biwa sa kalawakan
Madudugangan an Danaw nin Biwa sa Hapon
Danaw nin Biwa
Danaw nin Biwa
Madudugangan an Danaw nin Biwa sa Prepekturang Shiga
Danaw nin Biwa
Danaw nin Biwa
LokasyonPrepekturang Shiga, Hapon
Tagboan35°15′18″N 136°04′48″E / 35.25500°N 136.08000°E / 35.25500; 136.08000Tagboan: 35°15′18″N 136°04′48″E / 35.25500°N 136.08000°E / 35.25500; 136.08000
TipoSuanoy na danaw, tektoniko, tubig-tabang
Panginot na palaogan nin sulog118 na mga salog
Panginot na mga papaluwas nin sulogSalog nin Seta
Lugar kan saluhan3,174 km2 (1,225 sq mi)
Basin kan mga nacionHapon
Sagad na Laba63.49 km (39.45 mi)
Sagad na Lakwat22.8 km (14.2 mi)
670.3 km2 (258.8 sq mi)[1]
Kabuuhang rarom41 m (135 ft)
Gabat kan Tubig27.5 km3 (6.6 cu mi)[1]
Oras nin   Residensya5.5 na taon
Laba kan baybayon1235.2 km (146.1 mi)
Pan'ibabaw na taas85.6 m (281 ft)
Mga islaChikubu, Takeshima, Okishima (nairukan)
Mga pig-iistaranHigashiōmi, Hikone, Kusatsu, Maibara, Moriyama, Nagahama, Ōmihachiman, Ōtsu, Takashima, Yasu
Opisyalmenteng PangaranBiwa-ko
PigdisignarJune 10, 1993
nu. nin tagboan617[2]
1 Shore length is not a well-defined measure.
pang-ereng tanawon kan Danaw nin Biwa

An Danaw nin Biwa (琵琶湖, Biwa-ko) iyo an pinakadakulang tubig-tabang na danaw sa Hapon. Interong mahihiling ini sa Prepekturang Shiga (sulnopan-katahawan na Honshu), amihanan-subangan kan dating kapitolyo syudad na Kyoto.[3] Sarong suanoy na danaw an Danaw nin Biwa, lapas sa 4 na milyong taong gulang.[1] Pigtatanya ining ika-13 pinakagurang na danaw sa kinaban.[4] Huli ta sa karanihan kaini sa Kyoto, parating nabutwa an mga pagtukdo sa Danaw nin Biwa sa literaturang Hapones, partikular sa mga rawit asin sa mga makasaysayan na salaysay kan mga labanan.

Pangaran[baguhon | baguhon an source]

Naitugdas an pangaran na Biwako kan panahon nin Edo. Igwang manlainlain na mga teorya manungod sa ginikanan kan pangaran na Biwako, alagad sa pangkagabasan, tinutubudan na pinagaranan ini ta sa pagkakahawig kan korte kaini sa instrumentong may kuwerdas na inaapod na biwa. Nagtao si Kōsō na sarong nakanuod na monghe kan Enryaku-ji kan ika-14 na siglo nin senyales sa pinaghalian kan pangaran na Biwako sa saiyang pagsurat: "An danaw iyo an Purong kadagaan kan diyosang si Benzaiten huli ta nag-iirok siya sa Isla nin Chikubu asin kaarog sa biwa an korte kan danaw, na saiyang paboritong instrumento."[5]

Midbid kaidto an danaw sa Awaumi (淡海, Dagat nin tubig-tabang) o an Chikatsu Awaumi (近淡海, Dagat nin tubig-tabang na harani [sa Kapitolyo]). Kan dai naghaloy, nabago an pagsayod kan Awaumi sa makabagong Ōmi arog kan sa pangaran nin Probinsya nin Ōmi. Inaapod man an danaw na Nio no Umi (鳰の海, Danaw nin "Sadit na Grebe") sa literatura.

Hiwas asin paggamit[baguhon | baguhon an source]

Maabot sa 670 km2 (260 sq mi) an hiwas kan danaw.[6] An sararadit na salog, minasulog hali sa nakapalibot na mga bukid pasiring sa Danaw nin Biwa, asin an panginot na luwasan kaini iyo an Salog nin Seta, na dai nahaloy, naging Salog Uji, na pinagsaro sa Katsura asin Kizu tanganing maging Salog nin Yodo asin minasulog sa Dagat Panlaog nin Seta sa Suba nin Osaka.

Ini an nagsisirbing reservoir para sa mga syudad kan Kyoto asin Ōtsu asin sarong importanteng mapagkukuanan para sa mga karani na industriya nin tela. Nagtatao ini nin inumon na tubig para sa mga 15 milyong tawo sa rehiyon nin Kansai. Sarong lugar an Danaw nin Biwa nin pangakian kan mga sirang tubig-tabang, kabali na an trout, asin para sa industriya nin kulturang hiyas .

Itinindog an Kanal kan Danaw nin Biwa kan huring parte kan 1890s asin dai nahaloy, pinalawig sa panahon kan panahon nin Taishō na may dakulaon na papel na ginampanan sa pagpapasigla giraray kan industriyal na buhay kan Kyoto, pagkatapos kan matarik na pagbaba kasunod sa paglipat kan kabisera sa Tokyo.

An Danaw nin Biwa, irukan kan kadakol na sikat na baybayon sa kalabaan kan amihanan-sulnopan na baybayon, urog na an halimbawa, Baybayon nin Shiga asin Omi-Maiko. Interesado man an Mizunomori Water Botanical Garden asin an Museo kan Danaw nin Biwa sa Kusatsu.

Nangyayari an Daralaganan sa Danaw nin Biwa sa Ōtsu, an syudad sa kahabagatan na puro kan danaw, taun-taon poon pa kan 1962.

Natural na kasaysayan[baguhon | baguhon an source]

An higanteng hito sa Danaw nin Biwa iyo an pinakadakulang mandaragit na sira sa danaw asin dai mahahanap sainman.

An Lake Biwa sarong tektoniko an pinaghaliam asin saro sa gurangon na marhay na danaw sa kinaban, napetsahan ini haros 4 milyon taon na an nakakaagi.[1] An halabang daing patod na edad na ini an nagtaong dalan para sa sarong kamangnomangno na magkakalain na ekosistema na nag-uswag sa danaw. Nakadokumento an mga naturalista nin lagpas sa 1000 espesye asin pang-irarom na espesye sa danaw, kabali an haros 60 na mga endemiko.[1] Importanteng lugar an Danaw nin Biwa sa mga gamgam na pantubig. Haros 5,000 na mga gamgam na pantubig an nadayo sa Biwa kada taon.

Igwang 46 na subong nin espesye asin pang-irarom na espesye nin sira sa danaw,[7] kabali an 11 na espesye asin 5 pang-irarom na espesye na endemiko o haraning-endemiko.[1] An mga endemiko na espesye iyo an limang cyprinids (Carassius cuvieri, Gnathopogon caerulescens, Ischikauia steenackeri, Opsariichthys uncirostris asin Sarcocheilichthys biwaensis), sarong true loach (Cobitis magnostriata), duwang gobies (Gymnogobius isaza asin Rhinogobius biwaensis), duwang silurid catfish (Silurus biwaensis asin S. lithophilus) asin sarong cottid (Cottus reinii).[1][7] Endemiko man an Biwa trout sa danaw, alagad pinaninindugan kan pipira na ini sarong pang-irarom na espesye nin laganap na masu salmon imbes na sarong suway na espesye.[1][7] An natatadang endemiko na sira iyo an mga pang-irarom na espesye kan Carassius auratus, Cobitis minamorii, Sarcocheilichthys variegatus asin Squalidus (chankaensis) biwae.[lower-alpha 1][1][7]

Harong man an Danaw nin Biwa kan dakulang bilang nin molluscs, kaiba an 38 na mga susong tubig-tabang (19 endemiko) asin 16 na mga bivalve (9 endemiko).[8]

Dai pa man nahaloy, sobrang nagdusa an biodibersidad kan danaw nin huli ta sa pagsakyada kan mga wakang na sira, an itom na bass asin an bluegill. Prinisentar an Bluegill sa Imperador dangan pinabutas sa danaw bilang pinagkukuanan nin pagkakan kan lain pang sira. Pinamidbid man an itom na bass na sarong sirang isport. Kan Hulyo 2009, sarong largemouth bass na may gabat na 10.12 kg (22 lb 5 oz) an nadakop sa danaw ni Manabu Kurita. Ini opisyal na nasertipika kan International Game Fish Association (IGFA) tanganing ibugkos an largemouth bass world record na kaso sana ni George Perry sa laog kan ako 77 taon.[9][10]

Arkeolohiya[baguhon | baguhon an source]

An lugar nin Awazu na sarong nakalubog na Shell midden, sarong importante na lugar nin arkeolohikal kan panahon nin Jōmon. Nagbalik ini sa kapinunan kan Initial na panahon nin Jōmon]] (ca. 9300 BP). Mahihiling ini harani sa kahabagatan na puro kan danaw nin Biwa, harnai sa Kahokoman nin Otsu, sa irarom na 2 sagkod 3 metro hali sa ibaba.[11]

Ipinapahiling kan lugar an paggamit kan mga mapagkukuanan nin pagkakan nin tinanom asin hayop kan Mga tawong Jōmon. Ipinapahiling man na inio an importante kan pagkonsumo nin nut sa panahon na ini.

An Shell Midden No. 3, napetsahan sa panahon nin katahawan na Jōmon. Sarong kasaganaan nin mga horse chestnut an nadiskubre digdi (mga 40% kan saindang kabilugan na pigtatanyang diyeta). Ipinahihiwatig kaini na, sa huring yugtong kaini, pinagkaekpertuhan an sarong sopistikadong teknolohiya sa pagproseso tanganing mahali an mapanraot na asidong taniko, asin gibuhon ining ligtas para sa pagkakan.[12]

An Ishiyama, saro pang arog kaitong lugar kan panahon nin amay na Jōmon sa Danaw nin Biwa.[11]

Batas sa kapalibutan[baguhon | baguhon an source]

Minasakop sa Danaw nin Biwa an manlainlain na batas:

Pag-iwas sa yutropikasyon[baguhon | baguhon an source]

Sa nibel nin prepektural, pinagpusog an Eutrophication Control Ordinance kadtong 1979. Tinutulod kaining kontrolon an paggamit kan mga sintetikong deterhento kan mga kumpanya asin residente asin masunod sa matagumpay na kampanya kan mga namamanwaan na midbid sa Soap Movement, na nagbutwa hali sa mga pugro nin mga parabakal nin kababayehan kadtong 1970s.[13]

Pinapusog an batas tanganing malikayan an yutropikasyon kadtong 1981 asin inot na inimplenta kadtong Hulyo 1, 1982; Kun baga, inaapod an aldaw na ini na "Aldaw kan Danaw nin Biwa (びわ湖の日, Biwako no Hi)". Nagtugdas an batas nin mga panuytuyan para sa mga nibel nin nitroheno asin posporus para sa agrikultura, pang-industriya, asin mga pinaghahalian nin tubig sa bahay na minahali sa danaw. Pinangaladan man ninda an mga tawo na maggamit asin magpabakal nin mga sintetikong detergent na naglalaog nin posporus.

Proteksyon sa basang daga[baguhon | baguhon an source]

Ipigdisegnar an danaw bilang UNESCO Ramsar Wetland (1993) susog sa Konbensyon nin Ramsar. An mawuton kan tretato na ini iyo an protektahan asin makahustong gamiton an importasyon nin internasyonal na basang daga. Sa ngunyan, yaon sa irarom kan tretato na ini an Kushiro marsh ( Kushiro Marsh, Kushiro Shitsugen) kan Hapon.

Konserbasyon kan Reed Vegetation Zone[baguhon | baguhon an source]

An mga kolonya nin Tambo sa baybayon an nagtatao sa Danaw nin Biwa nin katangian kaining tanawon. Igwang importanteng papel an mga tambo sa paglilinig kan tubig iyo man an pagtatao nin istaran para sa mga gamgam asin sira. Kadtong inot na panahon, may darakulang lugar nin mga tambo sa baybayon kan Danaw nin Biwa, na nadayag, dai pa man nahaloy kan mga survey nin lokal na gobyerno na nagpundo sa kabanga an pagdakula ta sa paglaog kan pag-uswag. Igwang bisa poon pa kan 1992 an Shiga Ordinance na ini para sa Konserbasyon kan Reed Vegetation Zones tanganing protektahan, palaguon, asin gamiton an mga katre nin tambo.

Galerya[baguhon | baguhon an source]

  • An danaw nin Biwa sa Chomeiji-cho, Ōmihachiman
    An danaw nin Biwa sa Chomeiji-cho, Ōmihachiman
  • Lake Biwa Canal
    Lake Biwa Canal
  • An templo nin Mangetsu-ji, saro sa walong mga tanawon kan Omi
    An templo nin Mangetsu-ji, saro sa walong mga tanawon kan Omi
  • Sarong baroto nin kaugmahan gikan sa daungan nin Ōtsu
    Sarong baroto nin kaugmahan gikan sa daungan nin Ōtsu
  • Isla nin Chikubu
    Isla nin Chikubu
  • Pagsirang kan saldang sa Danaw nin Biwa
    Pagsirang kan saldang sa Danaw nin Biwa
  • An daungan nin Imazu, Takashima
    An daungan nin Imazu, Takashima
  • Daungan nin Nagahama
    Daungan nin Nagahama
  • Sarong maniyebe na Danaw nin Biwa na mahihiling gikan sa bintana kan eroplano asin sarong bakong maniyebe na Danaw nin Biwa na mahihiling hali sa sarong lantsa, 2022
  • Hiroshige
    Hiroshige
  • An Danaw nin Biwa gikan sa Kitahira-Tōge Pass
    An Danaw nin Biwa gikan sa Kitahira-Tōge Pass

Hilingon man[baguhon | baguhon an source]

Mga tala nin pagpapaliwanag[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ Maninigo na dai mamidbidan an pagkakalain kan mga pang-irarom na espesye, halimbawa kan sa ngunyan na FishBase.

Mga toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 Tabata, R.; Kakioka, R.; Tominaga, K.; Komiya, T.; Watanabe, K. (2016). Phylogeny and historical demography of endemic fishes in Lake Biwa: the ancient lake as a promoter of evolution and diversification of freshwater fishes in western Japan. Ecology and Evolution 6(8): 2601–2623.
  2. ↑ "Biwa-ko". Ramsar Sites Information Service. Retrieved 25 April 2018. 
  3. ↑ "Biwa, Lake". Academic Dictionaries and Encyclopedias. 
  4. ↑ "Ancient lakes of the world". Christopher M. Free. Archived from the original (website) on February 9, 2020. Retrieved 20 January 2020. 
  5. ↑ Yoshihiro Kimura (2001). Biwako -sono koshō no yurai- [Lake Biwa, the origin of its name]. Hikone: Sunrise Publishing. ISBN 4-88325-129-2
  6. ↑ Kunimune, Yoshio; Mitsunaga, Yasushi; Komeyama, Kazuyoshi; Matsuda, Masanari; Kobayashi, Toru; Takagi, Tsutomu; Yamane, Takeshi (2011). "Seasonal distribution of adult crucian carp nigorobuna Carassius auratus grandoculis and gengoroubuna Carassius cuvieri in Lake Biwa, Japan". Fisheries Science 77 (4): 521–532. doi:10.1007/s12562-011-0354-7. 
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 Kawanabe, H.; Nishino, M.; and Maehata, M., editors (2012). Lake Biwa: Interactions between Nature and People. pp 119-120. ISBN 978-94-007-1783-1
  8. ↑ Segers, H.; and Martens, K; editors (2005). The Diversity of Aquatic Ecosystems. p. 46. Developments in Hydrobiology. Aquatic Biodiversity. ISBN 1-4020-3745-7
  9. ↑ "IGFA World Records". Retrieved April 3, 2019. 
  10. ↑ "Game & Fish". May 12, 2015. Retrieved April 3, 2019. 
  11. ↑ 11.0 11.1 Francesco Menotti, Aidan O'Sullivan, The Oxford Handbook of Wetland Archaeology. OUP Oxford, 2013. ISBN 0199573492 p.181
  12. ↑ Habu, Junko; Matsui, Akira; Yamamoto, Naoto; Kanno, Tomonori (2011). "Shell midden archaeology in Japan: Aquatic food acquisition and long-term change in the Jomon culture". Quaternary International 239 (1–2): 19–27. doi:10.1016/j.quaint.2011.03.014. ISSN 1040-6182. Bibcode: 2011QuInt.239...19H. http://scholar.berkeley.edu/junkohabu/files/jqi-shellmidden-habu_et_al._2011.pdf. 
  13. ↑ Kira, T., Ide, S., Fukada, F., Nakamura, M. (2005) Lake Biwa: Experience and Lessons Learned Brief. International Lake Environment Committee Foundation, Shiga, Japan.

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa Lake Biwa.
An Wikivoyage igwang saróng giyang panbiyahe para sa Lake Biwa.

Plantilya:NIE Poster

Plantilya:Lakes of Japan

Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Danaw_nin_Biwa&oldid=266677"