Jump to content
Magbali sa Wiki Loves Food!

Magdugang nin kaaraman dapit sa mga lutong Pilipino tanganing madugangan asin mapakarhay an mga artikulo
dapit sa manlainlain na pagkakan sa Filipinas ngunyan na bulan nin Desyembre.

Fe del Mundo

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Fe del Mundo
KamundaganFé Primitiva del Mundo y Villanueva
(1911-11-27)27 Nobyembre 1911[1]
Manila, Philippine Islands
Kagadanan7 Agosto 2011(2011-08-07) (edad 99)
Quezon City, Philippines
NasyunalidadFilipino
Alma materUniversity of the Philippines Manila
Boston University
TrabahoPediatrician
Midbid bilangNational Scientist of the Philippines

Si Fe Villanueva del Mundo, OLD ONS OGH, (pingaki bilang Fe Primitiva del Mundo y Villanueva; Nobyembre 27, 1911 - Agosto 6, 2011) dating Filipina pediatrician, nagtindog kan enot na hospital pang-aki sa Pilipinas. An saiyang mga enot na trabaho sa pediatrics sa Pilipinas habang nasa medikal na pagtatrabaho naglawig nin walong (8) dekada. Siya ginawadan nin mga onra internasyonal kasali an Ramon Magsaysay Award for Public Service kan 1977. Kan 1980, siya minidbid bilang National Scientist of the Philippines, asin kan 2010, siya ginawadan kan onra na Order of Lakandula.

Biograpiya asin edukasyon

[baguhon | baguhon an source]

Si Del mundo ipinangaki sa 120 Cabildo Street sa distrito kan Intramuros, Manila kan Nobyembre 27, 1911. Saro sa walo (8) na aki nina Bernardo del Mundo asin Paz (nee Villanueva; d. 1925).[2] An saindang harong kaatubangan kan Manila Cathedral. Si Bernardo sarong sikat na abogado na naghahali sa Marinduque na nagserbing sarong taon sa Philippine Assembly bilang represente kan probinsya kan Tayabas. Tulo (3) sa walo (8) niyang mga tugang nagadan habang aki pa. Samantalang an saiyang tugang na matua nagadan sa appendicitis kan ini 11-anyos palang. Ang pagkagdan kan saiyang matuang tugang, na gusto maging doktor para makatabang sa mga kapobrehan an nagtaong kalayo ki del Mundo para magkua nin profession medical.

Kan 1926, si del Mundo naglaog sa UP College of Medicine, sa orihinal kaning kinamumugtakan sa University of the Philippines sa Manila. Nakua niya an saiyang degree kan 1933 bilang sarong valedictorian kan buong klase. Sa parehong taon naipasa niya ang eksaminasyon, nakua niya ang ikatolong ranggo. An saiyang eksperensiya sa iba-ibang klase nin problema sa salud kan mga aki sa mga probinsiya, lalo na sa Marinduque ang dahilan kun tano niya pinili maging espesyalista sa mga aki.

Pakatapos maggradwar sa Unibersidad kan Filipinas, inalok siya ni Presidente Manuel Quezon na magpadagos nin pag-adal sa Estados Unidos. Saro siya sa pinakainot na babaing estudyante sa bantog na Harvard Medical School[3]

Pagtindog kan Children's Medical Center

[baguhon | baguhon an source]
An Children's Medical Center kan Pilipinas kan 1957

Dismayado sa mga pagkukulang sa mga pangangaipo sa pagtatrabaho sa pampublikong ospital, ginusto ni del Mundo na magpatindog nin sadiri niyang ospital na pang-aki. Sa huri, ibinenta niya an saiyang harong asin mga pansadiring pagrurugaring, asin ang nag-utang siya sa GSIS (Government Service Insurance System) para makapuon na makapagpagibo kan sadiri niyang ospital. An Children's Medical Center, na may sanggatos (100) na higdaan pang ospital, nakatindog sa Quezon City. Kan 1957, ini an inot na pediatric hospital sa Pilipinas. An ospital napadakula kan 1966 sa paagi kan pagbuo kan Institute of Maternal and Child Health, an inot na arog kaning institusyon sa Asya.

An Dr. Fe Del Mundo Medical Center (Children's Medical Center kan Pilipinas, itinindog kan 1957)

Kan 1958, ipinasa ni del Mundo an saiyang pagsasadiri kan ospital sa mga board of trustees.

Huring parte kan buhay asin kagadanan

[baguhon | baguhon an source]

Si del Mundo aktibo man nanggad sa saiyang pagigin espesyalista sa mga aki dawa siya 90-anyos na. Kan Agosto 6, 2011, siya nagadan nin huli sa atake sa puso. Siya ilinubong sa Libingan ng mga Bayani.

Mga gawad asin pagbisto

[baguhon | baguhon an source]

Kan 1980, si del Mundo dineklara bilang National Scientist of the Philippines, an enot na Filipinong babae na matawan kang gawad na ini.

Ang iba sa mga internasyonal na onra na naitao kay del Mundo iyo an Elizabeth Blackwell Award para sa kakaibang serbisyo s kapwa, ini itinao kan 1966 kan Hobart and William Smith Colleges, asin an Outstanding Pediatrician and Humanitarian kan International Pediatric Association kan 1977. Sa parehong taon kan 1977, si del Mundo ginawadan nin Ramon Magsaysay Award para sa serbisyo publiko.

Kan 2008, siya nakaresibe nin Blessed Teresa of Calcutta Award hali sa AY Foundation.

Kan Abril 22, 2010, and dating Presidente Gloria Macapagal-Arroyo ginawadan si del Mundo kanOrder of Lakandula na may ranggo Bayani, ini ginibu sa Malacañan Palace.

Siya man ginawadan nin Grand Collar kan Order of the Golden Heart Award ni Presidente Benigno Aquino III kan 2011.

Kan November 27, 2018, sarong Google Doodle ang ipinahiling para i-celebrar an ika-107 anyos na kamundagan ni del Mundo.

  1. "Del Mundo, Fe – The Ramon Magsaysay Award Foundation". Archived from the original on January 5, 2023. Retrieved March 4, 2018. 
  2. Kutzsche, S. (2019). "The humanitarian legacy of Fe del Mundo (1911–2011) who shaped the modern child healthcare system in the Philippines". Acta Paediatrica 108 (8): 1382–1384. doi:10.1111/apa.14842. PMID 31077455. 
  3. Chua, Philip S. (27 April 2003). "Fe del Mundo, M.D.: At 94, still in the practice of Pediatrics". The Sunday Times Magazine. Archived from the original on 4 March 2019. Retrieved 26 December 2007.