Hilingon an source kan Goyescas


[[File:Francisco de Goya y Lucientes - The Straw Manikin - WGA10009.jpg|thumb|Pintura ni Goya kan "El Pelele" An palatakot.]]
{{italic title}}

An '''''Goyescas''''', [[opus number|Op.]] 11, subtitled '''''Los [[majo]]s enamorados''''' (''The Gallants in Love''), sarong piano suite sinurat kan [[1911 sa musika|1911]] kan kompositor na Espanyol na si [[Enrique Granados]]. Ini inspirado daa kan obra ni [[Francisco Goya]], sarong artistang Espanyol. An mga piyesa sa piyano dai man na gayo natakod sa anoman na partikular na pintura maliban kan duwa:

*''El amor y la muerte'' (Pagkamoot asin kagadanan) nag'ayog sa titulo kan sarong guhit ni Goya sa seryeng inapod ''[[Los caprichos]]''
*''El pelele'' (An palatakot) saro sa pintura ni Goya.
[[File:Paseo Andalucía (detalle) Goya lou.jpg|thumb|Pintura ni Goya kan 1777 namidbid bilang ''El Paseo de Andalucía'' o ''La Maja y los embozados''.<ref>{{Cite web |title=An avenue in Andalusia or the Maja and the cloaked men |url=https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-work/an-avenue-in-andalusia-or-the-maja-and-the/a4af7051-a0c2-4a63-8aef-5fa080890873 |website=Prado Museum}}</ref>]]
An piano suite konsideradong iyo na pinakamahusay na obra ni Granado. Ini parte kan nagsusunod sa [[Musika Romantiko|Romantiko]]ng piano repertoire asin minsan ini-rekord kan mga piyanistang dai man partikular nakakabit sa  musika Espanyol asin man duman sa nagtoon nin partikular na atensyon sa repertoire Espanyol. Ini minimidbid na saro sa tampok na alahas nin repertoire Espanyol kan [[Iberia (Albéniz)|Iberia Suite]] ni [[Isaac Albéniz|Isaac Albeniz]].

==Pagmukna kan ''Goyescas''==
[[File:Disegno per copertina di libretto, disegno di Peter Hoffer per Goyescas (1954) - Archivio Storico Ricordi ICON012384.jpg|thumb|Kinurit para sa patos kan librito, kurit ni Goyescas (1954).]]
An pagmukna kan piyesa sa pyano na ''Goyescas'' kanigoan na gayong masamno asin sobra kadipisil daa na manu'dan ikawat, nangangaipo nin alistong hiro' asin todong pwersang. An iba ngani may makusog na pagmateng pagtsatsamba, an malinaw na ehemplo kaini iyo an ika-5ng piyesa, inapod na ''El amor y la muerte'' (''Pagkamoot asin kagadanan). An ika-4 na piyesa sa serye (''Quejas, ó la maja y el ruiseñor''—''An Daraga asin an Nightingale'') iyo an pinakabantog na piyesa sa suite. Nakakaagid ini sa [[nocturne]], alagad pano sa kumplikadong pagpipigura, mga tagong tingog, asin sa paghinapos, nagsisilyab na mga siyap nin gamgam asin mala-asuging mga [[arpeggio]]. An Mehikanong parasurat-kanta na si [[Consuelo Velázquez]] igdi niya ibinase an saiyang 1940 na awit na ''[[Bésame Mucho]]'' sa siring na melodiya.

An piano suite na ini sinurat sa duwang libro. An trabaho sa ''Goyescas'' nagpoon kan 1909, asin kan 31 Agosto 1910, an kagtokda' nakapagsabi na siya nakamukna nin "kanigoan  na paglupad sa imahinasyon asin kapawotan sa isip."  Mismong si Granados tinao niya an première kan Book I sa [[Palau de la Música Catalana]] sa [[Barcelona]] kan 11 Marso 1911.  Saiyang nahaman an Book II kan Desyembre 1911 asin nagtao nin enot na pasali kaini sa [[Salle Pleyel]] sa [[Paris]] kan 2&nbsp;Abril 1914.

An ''El pelele'' (''An Palatakot''), subtituladong ''Escena goyesca'', parati napoprogramang kabtang kan ''Goyescas'' suite; si Granados nagbungsod kaini enot sa Teatre Principal sa [[Terrassa]], kan 29&nbsp;Marso 1914.

==An suite==
[[File:Museo del Prado - Goya - Caprichos - No. 10 - El amor y la muerte.jpg|thumb|"El amor y la muerte" sarong print ni Goya sa 1799]]Book I:
*''Los requiebros'' (An mga Komplimento)
*''Coloquio en la reja'' (Urulay sa may Bintana)
*''El fandango de candil'' (Fandango sa tingraw nin Kandila)
*''[[The maiden and the nightingale|Quejas, o La Maja y el ruiseñor]]'' (Reklamo, o an Daraga asin an Nightingale) 


Book II
*''El Amor y la muerte (Balada)'' (Ballad nin Pagkamoot asin Kagadanan)
*''Epilogo: Serenata del espectro'' (Epilogue: Harana nin sarong Kalag)
*
*''El Pelele: Escena Goyesca'' (The Puppet/Straw Dummy: Goya Scene)
''El Pelele'' bako man kabtang kan suite, alagad parati kinakawat kadungan kaini.

==Publikasyon==
Book One, binibikog nin apat na piyesa napublikar kan 1912 sa Barcelona. An Book Two, na linalaman kan duwang ultimong piyesa napublikar kan 1914. 

==Mga Rekording==
===Ika-20ng siglo===

*Granados: an kagtokdang pagkawat kan saiyang obra nadakop sa [[piano roll]].
[http://www.pianolist.org/music/goyescas1_1.mp3 Goyescas, Part 1, Los Requiebros] as recorded by Granados on piano roll, c. 1913, Paris
*Alicia de Larrocha
[[Alicia de Larrocha]] nanotaran kan saiyang pagbida sa ''Goyescas'' na kun saen naggibo siyang magkapirang rekording; sarong bersyon sa [[RCA]] label ganador sa [[34th Annual Grammy Awards]] (Best classical instrumental solo recording 1991).
*[[Douglas Riva]]
*[[Thomas Rajna]]
*[[Eduardo del Pueyo]]

===Ika-21ng siglo===
*[[Garrick Ohlsson]]<ref>{{Cite web |date=2012 |title=Granados: Goyescas |url=https://www.hyperion-records.co.uk/notes/67846-B.pdf |access-date=2020-07-17 |website=Hyperion}}</ref>
*[[Kun-Woo Paik]]<ref>{{cite news |last1=Park |first1=Ga-Young |title=Pianist Paik Kun-woo's search for musical freedom brings us 'Goyescas' |url=https://www.koreaherald.com/view.php?ud=20220921000527 |access-date=31 October 2022 |work=The Korea Herald |date=21 September 2022}}</ref>
*[[Luis Fernando Pérez]]<ref>{{cite web |title=Granados, Goyescas – Valses Poéticos |url=https://www.mirare.fr/albums/granados-goyescas-valses-poeticos/ | access-date=2023-11-14 |website=Mirare}}</ref>

==Opera==
{{Listen|type=music|filename=Intermezzo from Goyescas - U.S. Marine Band.ogg|title=''Intermezzo from Goyescas'' (5:27)|description=Performed in 1995 by the [[United States Marine Band]]}}
Kan [[1915 sa musika|1915]] si Granados nagsurat nin sarong-aktong  [[opera]], inapod man ''[[Goyescas (opera)|Goyescas]]'', sa sarong libretto Espanyol ni Fernando Periquet y Zuaznaba, inusar an mga melodiya hale sa piano suite. Ini enot pinagbida kan 1916.

Sarong pelikula [[Goyescas (pelikula)|''Goyescas'']] pigbase igdi sa opera.

An Intermezzo haros hale sa Opera asin midbid na gayo sa bersyon na pang-orkestra, alagad igwa man kaini nin pigpasali sa piyano asin idtong trabaho ni piyanistang Amerikano si [[Neil Galanter]] narekord sa pinaluwas niyang  Goyescas Suite. <ref>{{Citation |title=Goyescas: Intermezzo (Arr. By Neil Galanter) |url=https://www.deezer.com/us/track/100831794 |access-date=2024-01-11 |language=en-US}}</ref>

==Toltolan==
{{reflist|33em}}
*[[Michael Kennedy (music critic)|Kennedy, Michael]] (2006), ''The Oxford Dictionary of Music'', 985 pages,  {{ISBN|0-19-861459-4}}

==Mga panluwas na takod==
* {{IMSLP2|work=Goyescas (Piano Suite) (Granados, Enrique)|cname=''Goyescas''}}

{{Enrique Granados}}
{{Authority control}}

[[Kategorya:Mga Komposisyon ni Enrique Granados]]
[[Kategorya:Mga Kmposisyon Espanyol para sa solo piano]]
[[Kategorya:Mga Suite (musika)]]
[[Kategorya:Musika basado sa arte]] 
[[Kategorya:Mga 1911 na komposisyon]]
[[Kategorya:Kan mga taon 1910 sa musikang Espanyol]]
[KCategorya:Francisco Goya]]