Jump to content

Gunting

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sarong gunting
Gunting gibo sa Italya, pwedeng taro-tangkas ngani pwede malinigan.

An gunting[1] iyo an sarong aparatong ginagamit sa paggunting nin mga bagay siring kan papel, tela, torsido asin buhok. Igwa man gunting para sa pagtabas nin yero, karton, sim, lubid, alambre o aluminyo. Igwa man ngani nin gunting pamputol o pambaak nin mga berdura, mga prutas o karne sa pag'andam sa pagluto. Dakul na desenyo sa gunting nababagay sa materyal na gagamitan kaini.

An gunting sarong kasangkapan na pan-gotgot gamit an kamot na sinusulok an duwang muro kaini ngani mapabuka-buka sa pagtabas o pagputol. Ini gibo sa metal na blade na sa mga gilid kaini may mahimpison na tarom. An duwang simbagan na tarom nagsasabat-sabatan, asin nagitgitan sa pagtabas. An gunting parati ginagamit sana man sa mga maninipis na bagay o kun sa ibang bagay pa, an duwang tarom kaini espesyal an anggulo ngani kumagat na husto sa bagay na guguntingon na dai magkuldas o maghuros.

Dinastiyang Han na gunting
Ini sinasaboot na gikan pang ika-2ng siglo A.D. asin nakalot sa sarong estaran na Romano sa Trabzon, Turkey. An estilo may mga drowing pa nin hayop. Kun sarado duwang blade, naghahampangan an ayam saka ikos na pigura.[2]

An pinaka-amay na nakotkot na gunting nakua sa Mesopotamia 3,000 to 4,000 na mga taon nakaagi. Ini mga gunting na de-spring na may duwang bronseng blade konektado sa kakaptan nin malogyat naghuhuyon-huyon na bronse; ini an nagpupugol sa duwang tarom asin paglinuagan nabalik sa pakabuka.[3]

An gunting na de-spring ginamit hanggan ika-16 na siglo sa Europa. Alagad, an gunting na de-ehe (turnilyo mismo ini) na gibo sa bronse o lansang iyo an 'apoon' kan modernong gunting, naimbento kan mga Romano mga 100 AD.[4] Ini nagin komun na gamit bako sana sa antigong Roma, kundi patin sa Tsina, Hapon, asin Korea, asin an de-eheng gunting iyo pa an desenyo kan mga modernong gunting.

Amay na paghaman

[baguhon | baguhon an source]

Durante kan Tangang Anoy asin Renasimyento, an gunting de-spring an paggibo kaini binabaga an bara nin batbat o asero, pinupukpok sa toto'pan na maglapnad asin maghimpis. Dangan an mga gilid kaini minamaso sagkod na mahimpison asin mataramon na. An tanga' kan bara binabaga pa, tinitiko' dangan pinapalipot na magin malogyat asin buka-buka kun pilditon. Sa pagbuntog kan tinaroman sa tubig, igdi ini sinasabing nalulukasan.

An Hangzhou Zhang Xiaoquan Company sa Hangzhou, Tsina, haloy nang nagpaparagibo nin mga gunting poon pa kan 1663.[5]

An William Whiteley & Sons (Sheffield) Ltd. nagpoprodyusir na nin gunting kan 1760, alagad dai pa naggigibo kaini, nagkokomerso na kan siring. An enot na marka, 332, naiduhol igdi kan 1791.[6] An kompaniyang ini sige pa paggibo nin gunting sagkod ngonyan; ini an pinakagurang nang kompanya sa Solnopan sa paggibo nin siring na produkto.

Mga gunting na de-ehe piggigibo sana nin lagdoan poon kan 1761 kan si Robert Hinchliffe nin Sheffield pigprodyusir an enot na padis na modernong gunting gibo sa pinaglukasan asin pinatagas saka nagkikilyab na aserong gunting. An enot na angat sa pagtrabaho iyo an paggibo nin mga labot sa sulotan kan mga muro; kan enot an sarong puro pinapalapnad niya saka na lang linalabotan sa tamang sukol makalaog an mga muro. Alagad, an trabahong ini mabusisi kaya naisipan niya imbes palapnadon, an sarong puro pinabibilog niya asin tinitiko makapormang labot sulotan kan mga muro'. Si Hinchliffe nag'estar sa Cheney Square (ngonyan lugar na kan Sheffield Town Hall), asin nagkaag siyang karatula nagpapabantog siya na siya an "mahusay na paragibong gunting". Masulongon nanggad an saiyang produkto sa London asin kun saen-saen pa.[7]

  1. "Gunting, panggupit". English, Leo James. Tagalog-English Dictionary (Talahulugang Tagalog-Ingles). 1990. 
  2. "Shears: Roman Period". Metropolitan Museum. n.d. Archived from the original on 2018-07-18. Retrieved 2018-07-18.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  3. "History 101: Scissors". Daily Kos. Archived from the original on 2022-04-09. Retrieved 2022-02-28.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  4. Zoom Inventors and Inventions Archived 2017-09-10 at the Wayback Machine.. Enchanted Learning. Retrieved 2010-11-05.
  5. Sudworth, John (2013-04-22). "The scissor-maker that has cut through Chinese history". BBC News. https://www.bbc.com/news/business-22160739. 
  6. "History". William Whiteley & Sons. Archived from the original on 2014-12-08. Retrieved 2015-01-20.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  7. Leader, Robert Eadon (1901). [Reminiscences of] Sheffield in the Eighteenth Century. Sheffield: The Sheffield Independent Press Limited. pp. 69–70.