Hilingon an source kan Hiroshima Peace Memorial

{{Use dmy dates|date=February 2014}}
{{Infobox UNESCO World Heritage Site
| WHS         = Hiroshima Peace Memorial<br />(Genbaku Dome)
| Image       = Genbaku Dome04-r.JPG
| Caption     = An Labi Kan Hiroshima Prefectural Industrial Promotion Hall</small>
| Location    = [[Hiroshima]], Hapon
| Criteria    = Cultural: vi
| ID          = 775
| Year        = 1996
| Coordinates = {{coord|34|23|44|N|132|27|13|E|region:JP-34|display=inline,title}}
| locmapin    = Japan Hiroshima Prefecture#Japan
| map_caption = An lokasyon kan Peace Memorial
}}
An '''Hiroshima Peace Memorial''' (広島平和記念碑 Hiroshima Heiwa Kinenhi) (sa orihinal na Hiroshima Prefectural Industrial Promotion Hall), asin ngunyan inaapod na '''Atomic Bomb Dome o A-Bomb Dome '''(原 爆 ド ー ム Genbaku Dōmu)) parte kan [[Parke nin Paggirumdom sa Katrangkiluhan kan Hiroshima|Hiroshima Peace Memorial Park]] sa [[Syudad nin Hiroshima|Hiroshima]], [[Hapon]] asin pigtalagang sarong [[UNESCO World Heritage Site]] kadtong 1996.

== Historiya ==
An establishimiento kan Product Exhibition Hall, orihinal na pigdisenyo kan [[Czech architect]] [[Jan Letzel]]. Kaiba sa disenyo an sarong naiibang simboryo sa pinakatuktok na parte kan establishimiento. Ini natapos kadtong Abril 1915 asin pigpangaranan ining Hiroshima Prefectural Commercial Exhibition (HMI). Pormal ining pigbukasan sa publiko kadtong Agosto kan taong man ini. Kadtong 1921, pigbágo an pangaran paduman sa Hiroshima Prefectural Products Exhibition Hall, dangan otro ining pigbágo kadtong 1933 paduman sa pangaran na Hiroshima Prefectural Industrial Promotion Hall. Mahihiling an establishimiento sa dakulang distrito nin negosyo kataid kan [[Tulay nin Aioi]] asin panginot ining piggamit para duman sa mga eksibisyon sa arte asin pang-edukasyon.<ref>{{Cite book|last=Logan|first=William|year=2008|title=Places of Pain and Shame: Dealing with 'Difficult Heritage'|publisher=Routledge}}</ref>

== Pambobomba nin atomiko ==
Sa oras kan 8:15 nin aga kadtong Agosto 6, 1945, an [[Little Boy]] - an sarong [[Bombang atomiko|atomic bomb]] na piggamit sa giyera -  inihulog kan [[US Air Force Forces]] hale sa [[Enola Gay]], sarong Parabomba nin B-29. An epektibong pwersa kan bombang atomiko an nagpahali sa Syudad nin [[Syudad nin Hiroshima|Hiroshima]], [[Hapon]].
<ref>{{Cite book|last=Schofield, John and Cocroft, Wayne (eds.)|last1=Schofield, John and Cocroft, Wayne (eds.)|year=2009|title=A Fearsome Heritage: Diverse Legacies of the Cold War|publisher=Left Coast Press}}</ref>

Kadtong Hulyo 25, 1945, kinua ni General Carl Spaatz, lider kan Estados Unidos Strategic Air Forces sa Pasipiko, tanganing makapagdara nin "special bomb" na pag-atake sa mga napiling Syudad sa [[Hapon|Japan]]<ref name="Van Rhyn">{{Cite web|last=Van Rhyn|first=Mark E.|title=Hiroshima, Bombing of|url=https://www.pbs.org/thewar/detail_5234.htm|access-date=29 March 2013|accessdate=29 March 2013|publisher=PBS|archive-date=14 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191214210135/http://www.pbs.org/thewar/detail_5234.htm|dead-url=yes}}</ref> An enot na napiling target na syudad iyo an Hiroshima, na igwang importanteng daungan sa habagatan na parte kan Honshu asin punong tanggapan kan Panduwang Pangkalahatang Hukbo kan Hapon na may 40,000 tawuhan nin militar sa syudad. Piggibo an bomba nin pasekreto asin ikinarga sa Enola Gay. Ini igwang sarong uranium isotope 235 core na pinangangalagaan nin daan-daang kilo nin lead.
Nagkaigwa an Little Boy nin kusog na katumbas kan 12,500 tonelada nin TNT. Ibinagsak kan eroplano an bomba sa syudad sa oras na 8:15:17 sa sarong lokal na oras kadtong Agosto 6, 1945. Sa laog nin 43 segundo kan pagbaba, suminabog an Little Boy sa syudad, nawara an target kaini sa 240 m (790 piye). Imbis na sa [[Tulay nin Aioi]] mabagsak an bomba, Ini suminabog nin direkta sa Shima Hospital, harani sa Genbaku Dome. Tibaad an pagsabog halos direkta sa ibabaw, an establishimiento napatagal an hulma kaini.<ref name="Ide 2007 12–23">{{Cite journal|last=Ide|first=Kanako|date=Winter 2007|title=A Symbol of Peace and Peace Education: The Genbaku Dome in Hiroshima|url=http://muse.jhu.edu/journals/jae/summary/v041/41.4ide.html|series=4|journal=Journal of Aesthetic Education|volume=41|pages=12–23|access-date=February 10, 2014|accessdate=February 10, 2014}}</ref> An mga pabalagbag na hanay kan establishimiento an nakaligtas sa halos pabalagbag na pababang puwersa kan pagsabog, asin an mga parte kan kongkreto asin brick na panluwas na pader nanatiling buo. An tahaw kan pagsabog nangyari 150 m (490 piye) nin pabalagbag asin 600 m (2,000 piye) patindog hale sa Dome. An kada tawo sa laog kan establishmiento tulos nagadan. <ref>Hiroshima Prefectural Industrial Promotion Hall Memorial Plaque</ref><ref>{{Cite journal|last=Milam|last1=Milam|first1=Michael C.|first=Michael C.|date=July–August 2010|title=Hiroshima and Nagasaki|journal=Humanist|volume=70|issue=4|pages=32–35|location=Buffalo, N.Y.|publisher=American Humanist Association and the American Ethical Union}}</ref>

== Pangangataman ==
An establishimiento an solong istrukturang nawalat nin nakatindog harani sa [[hiposentro]] kan bomba.<ref name="UNESCO">{{Cite web|last=UNESCO|title=Hiroshima Peace Memorial (Genbaku Dome)|url=http://whc.unesco.org/en/list/775}}</ref> Sa panahon na inaapod na Genbaku ("A-Bomb") Dome, Tibaad sa nakalantad na balangkas kan metal dome sa ibabaw kaini, an istraktura  nakatala na gabaon an natatadang parte kaini, alagad an kadaklan kaini, buo nanggad, nahira an mga plano kan demolisyon. An Dome naging sarong tema nin kontrobersya, igwang pirang mga lokal na gusto ining gabaon, mantang an iba mawot ining imantinir bilang sarong pang-girumdom nin pambobomba asin sarong simbolo nin katrangkiluhan.<ref>Hiroshima Peace Museum</ref>Sa huri, alinsabay sa otrong pagbangon kan Hiroshima, namantinir an kalansay kan labi kan establishimiento.

Puon 1950 sagkod 1964, itinugdas an [[Hiroshima Peace Memorial Park]] sa palibot kan  Dome. Nagpapusog nin resolusyon an Konseho kan Syudad nin Hiroshima kadtong 1966 sa permanenteng pangangalaga kan Genbaku Dome, asin opisyal na pinangaranan ining Hiroshima Peace Memorial (Genbaku Dome). Padagos an Dome na panginot na palatandaan kan parke.
[[Image:Hiroshima_Dome_1945.gif|thumb|374x374px|An Genbaku Dome sa tahaw ng pagkagabá kadtong Oktubre 1945. Ladawan ini ni Shigeo Hayashi, saro sa duwang parakuang-ritrato na kasabay sa mga academic survey team.<ref>{{Cite web|title=Let's look at the Special Exhibit: Hiroshima on October 5, 1945|url=http://www.pcf.city.hiroshima.jp/virtual/VirtualMuseum_e/exhibit_e/exh0702_e/exh070201_e.html#01|access-date=15 August 2010|accessdate=15 August 2010|publisher=Hiroshima Peace Memorial Museum}}</ref>]]
Nagpadagos an pag-uran asin pagkagaba kan Genbaku Dome sa panahon kan giyera. Ipinahayag kan Konseho kan Syudad nin Hiroshima kadtong 1966 na nilayon tanganingpadagos na mapanatili an istraktura, na ngunyan inaapod na "Genbaku Dome". An enot na popular na inihalal na alkalde kan Hiroshima, Si Shinzo Hamai (1905-1968) an naghagad nin mga pondo para sa pagpapamantinir kan pangangalaga sa laog asin sa internasyonal. Sa sarong paglalakbay sa Tokyo, nagduman si Hamai sa mga dalan kan kabisera tanganing makakolekta nin mga pondo. Natapos an gibuhong pangangalaga sa Genbaku Dome kadtong 1967.<ref>{{Cite encyclopedia}}</ref> Napapairarom an Genbaku Dome sa duwang minor na mga proyekto nin pagngangataman tanganing papusugon ini, lalo na kadtong Oktubre 1989 asin Marso 1990.

Haros eksakto an Genbaku Dome matapos an pambobomba kadtong Agosto 6, 1945. Sadit an mga pagbabago sa mga guho, na sinadya tanganing masiguro an kapusugan kan istraktura.

== Mga ladawan ==
{{Wide image|HiroshimaPeaceMemorialPanorama-2.jpg|1000px|180 ° view kan Hiroshima Peace Memorial Park. An Genbaku Dome mahihiling sa tahaw nin wala kan ladawan. An orihinal na target para duman sa bomba duman sa hulmang "T" kan tulay nin Aioi na mahihiling sa walang parte kan ladawan.}}<gallery class="center" mode="packed" heights="167" classes="center">
File:Hiromuseum.jpg|An Products Exhibition Hall sa orihinal niyang kondisyon (c. 1921–1933)
File:Genbaku Dome 2.jpg|An Hall, kinua hale sa Tulay nin Motoyasu (c. 1921–1933)
File:HiroshimaAtomicBombDome1921.jpg|Pambanging Ritrato, 1921
File:A-Bomb Dome close-up.jpg|Mga Ciudadano kan syudad na naaagihan an Hiroshima Peace Memorial paduman sa saindang memorial ceremony kadtong 6 August 2004
File:Gambaku Dome of Hiroshima.jpg|An Dome, kinua an ladawan hale sa parteng Sur-subangan
File:Ganbaku Dome of Hiroshima from distance.jpg|An Distant view kan Dome; kinua ini hale sa Tulay nin Aioi
File:A-bomb dome closeup.jpg|An Close up kan dome
File:HiroshimaGembakuDome6747.jpg|Dome kaiba an plaque
File:Hiroshima Peace Memorial before and after bombing.jpg|An Peace Dome, Ngunyan asin kadto
File:A-bomb dome.jpg|An Genbaku Dome kadtong 2007
File:A-bomb dome at night.jpg|An Genbaku Dome pagbanggi
File:A-Bomb Dome at Night.JPG|An Genbaku Dome pagbanggi
File:Paper cranes.jpg|An Origami cranes
File:Hiroshima dome.JPG|An Hiroshima dome na mahihiling hale sa memorial park
File:Atomic Bomb Dome Hiroshima 2015.jpg|An Genbaku Dome kadtong October 2015 (HDR Image)
File:Hiroshima Peace Memorial9.jpg|An Overcast sa Tig-sibol (Mayo 2017)
</gallery>

==Toltolan==
{{Reflist}}

{{Saringsing}}