Hostis

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Burak kan hostis
Tinanom na hostis
Namurangot sa burak

An hostis (apod man, "kalampunay", "talong punay" [1][2] sarong klaseng tinanom (Ingles, scopolamine; Espanyol, escopolamina), (syantipikong apod, scopolamine hydrobromide, o Hyoscine hydrobromide) sakop sa genus na Scopolia. Ginagamit ini sa medisina alagad tagong ginagamit ini sa mga aktong kriminal paagi nin pagpaturog sa tawo ngane dai mag'aram kun sinda hinaha'bonan o ginigibohan maraot. Igdi pinasisinghot an polbos o sinasalak sa inomon. An sobrang tomar kaini napawarang malay sa tawo, o an hosoyhosoy garo na sa zombie o deretsong nagagadan. Sinasabing an epekto nalilingaw an ginibohan kun anong nangyari kan siya biniktima paagi kan drogang ini.[3][4][5]

Sa Latin Amerika arog kan Venenzuela asin Colombia apod man igdi "burundanga", o "borrachera" asin inapod pa man sa Ingles na "Devil's breath". An tinanom na ini nakaagid na gayo sa hitsura asin sa kabantigan niya sa inapod na Angel's Trumpet (Brugmansia suaveolens)

Gamit sa pagbulong [6][7]:

Ginikanan kan arapodan[baguhon | baguhon an source]

Igdi sa Bicol, an mga gurang may sarambiton manongod kan tinanom na ini: "kun aldaw dai makahiling na tanos, kun banggi nangangamyo sa hamot" palibhasa nakaduruko an mga burak asin kun banggi an hamot kaini nangangamyong biyo. Iyo gayod ini kun napano ta naapod "hostis", hale sa tataramon na "hostess".

Mga gamit sa pagbulong[baguhon | baguhon an source]

  • pagkaliyo o pagkaribong pakatapos operasyon, asin ginagamit man kan mga pararorip ngane dai sobra maliyo sa irarom;
  • pagkalula
  • pagpupuros gastrointestinal o renal
  • paggatok kan mata
  • sa sobrang paglalaway
  • pagpahunat kan kalintataw sa tuyong pag'eksamen kaini
  • pagkontrol kan kibig-kibig sa helang na Parkinson's
  • pampagian sa paghangos kun inaatake nin hapo' [8]

Epekto sa hawak kun ini nahahamil[baguhon | baguhon an source]

Kun an natotomar kaini sobra sa tamang dosis, ini pwedeng ikagadan alagad maliban sa pagkagadan nadara ini kun ano-anong mga mate, siring kan:

  • pagborahat kan kalintataw (mydriasis)
  • paralisis o paghirigot kan masel
  • pagkaliyo asin pagkaribong na garo "naglalangoy" an isip
  • pag'alang kan nguso
  • pagbugris
  • pagkalisang, o hallucination sa pagdangog asin pagmaan
  • pagkutad kan puso na sobra sa normal (tachycardia)
  • pagtoog kan mga masel sa ibang parte kan mata (cycloplegia)

Ginagamit sa aktong krimen[baguhon | baguhon an source]

An hostis sinasabing saro sa peligrosong droga na may makuring epekto sa tawo mala nadukayan kan mga kriminal (siring kan sa Colombia, Tailandya asin kan mga budol-budol gang sa Filipinas) na mabantig na pandruga sa tinutuyong biktimahon ninda. Ini daa dinadarang patago sa pormang polbos asin pinapasa'ngab sana o pinapaparong o kun dai man ibinobodbod sa inomon asin ta naratom tolos sa hawak. Garo napapaturog an biktima, garo yaon sa hipnosis, asin tubod-tubod sana kun anong imanda saiya. Mala ta pwede an biktima hubaan na naoyon sanang lupigan, ipakua an saray na alahas o kwarta sa ATM, asin nakuyog sanang kun anong ipagibo. Asin an pinakagrabe kaini ta pagsunod na aldaw, mayong naroromdoman kan mga nakaaging pangyayari. [9][10][11]

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

  • [2]Is Scopolamine the world's scariest drug? Digital Journal. Kinua 24-3-16.

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. http://www.tkdlph.com/index.php/ct-menu-item-3/ct-menu-item-7/6391-kalampunay
  2. http://www.stuartxchange.org/Talampunay.html
  3. [1] Video kan epekto kan hostis. Kinua 24-3-16
  4. http://www.theguardian.com/society/shortcuts/2015/sep/02/devils-breath-aka-scopolamine-can-it-really-zombify-you Kinua 24-3-16
  5. http://www.digitaljournal.com/article/324779 Kinua 24-3-16
  6. Joint Formulary Committee (2013). British National Formulary (BNF) (65 ed.). London, UK: Pharmaceutical Press. pp. 49, 266, 822, 823. ISBN 978-0-85711-084-8.. Ingles wikipedya. Kinua 24-3-16
  7. Rossi, S, ed. (2013). Australian Medicines Handbook (2013 ed.). Adelaide: The Australian Medicines Handbook Unit Trust. ISBN 978-0-9805790-9-3.Ingles Wikipedya. Kinua 24-3-16
  8. http://www.tkdlph.com/index.php/ct-menu-item-3/ct-menu-item-7/6391-kalampunay
  9. http://www.digitaljournal.com/article/324779 Kinua 24-3-16
  10. https://www.youtube.com/watch?v=XRjRkud2ZII Kinua 24-3-16
  11. http://www.rense.com/general38/frug.htm Kinua 24-3-16