Jose Ignacio Pawa

Ladawan:General Jose Ignacio Paua.JPG

Estatuwa ni Hen.Ignacio Pawa sa Silang, Cavite

Si Jose Ignacio Pawa (Abril 29, 1856 - Mayo 24, 1926), sarong rebolusyonaryong heneral kan Hokbong Rebolusyonaryo kan Filipinas kan panahon nakikipaglaban ini sa mga Kastila. Siya purong Intsik na nag-igdi sa Filipinas kan 1890. Gikan siyang Lao-na, Fookien, Tsina.

An napangagom niya iyo si Antonia Jamir kan Binakayan, Kawit, Cavite.

Kan yaon siya igdi, an hanapbuhay niya iyo an pagpanday sa batbat asin nakalugar siya sa Tondo, Manila. Manta na yaon siya igdi sa Filipinas, dai niya pinutol an koneksyon niya sa sarong sekretong kaayonan nin mga Intsik duman sa China. Nagin pa ngani sya sarong lider kan sarong triad society (Tian Ti Hui). An mga aktibidad kan katiriponan na ini nadiskubre pagputok kan Rebolusyon.

Kan buminongkaras an rebolusyon, taon 1896, nag-ayon siya sa rebolusyonaryong gobyerno ni Hen. Emilio Aguinaldo, na kaiba an sangribong ka-andorog. Nagkaag siya nin pandayan sa Cavite kun saen naggigibo nin mga armas asin naghihirahay man kan mga naraot na badil.

Sa panahon na iyan nagsakat an ranggo niya asin ginibo siyang heneral ni Aguinaldo. Masabi pa, dakulaon an natabang niya sa laban ta dakul an napalaog niyang kwarta asin ambag sa kaban kan gobyerno rebolusyonaryo. Sinubol siya sa Bicol asin sa Tayabas (ngonyan Quezon Province ) sa pag-awod nin mga kontribusyon pinansyal. Igdi sa Kabikolan, sinasabing nakadamot siyang kontribusyon hale mansana sa kapwa Insik nin nag'abot Php 386,000, na iyo na daa an pinakadakulang inentrega sa kaban kan Hokbong Rebulusyunaryo Filipino. Sa Tayabas man naka-awod siya nin Php 220,000.

Magkapirang sakyada asin laban na makuri an natapsokan niya. Sa Imus, Cavite, pigplano asin piggigbo niya an pag-atake sa mga pwersa kan Kastila. Sa Sta. Cruz, Laguna, dara niya an dakulang pwersa sa batalya laban sa pwersang Amerikano na pinamayohan ni Hen. Lawton asin siring man sa Bicol kun saen siya pinadara, winarak niya an mga paratanom na Ingles asin kinumpiska niya an mga rogaring kan mga Kastila.

Kaiba man siya duman sa pwersang naglusob sa kota ni Andres Bonifacio na saindang inaresto kaiba an tugang kaining si Procopio huli sa pagsasaluib kaini. Kan nagtulas sa Aguinaldo sa Hongkong huli sa pirmahan kan Pakto kan Biak-na-Bato, siya kaiba.

Pag'abot kan mga Amerikano

Alagad, tyempo naman idto na palaog na an Amerikano asin an Kastilang gobyerno saro-saro nahuhulog na sa kamot kan mga Pilipino. An saiyang pagkaheroe asin pagka-maisog nahiling sa madugong laban duman sa Legazpi kan Enero 23, 1900 kan luminaog an mga Amerikano sa nasabing probinsya. Siya an namayo sa tropang Pilipino. Sa sagupaan na ini, labing tolong polo na mga kawad Pilipino an napukan. Mayong i-aasba an isog kan mga Pilipino ta superior nanggad an mga armas kan mga Amerikano.

Kan nadakop na si Aguinaldo kan Marso 23, 1901, sa Palanan, Isabela, pinagmarhay niyang sumuko naman sa mga Amerikano.

Pakatapos kan gera, nagbalik sa Albay siya asin nag-agom liwat ta nabalo. An naagom niyang ikaduwa iyo si Carolina Imperial kan Legazpi. Na-elihir siyang kapitan munisipal kan Manito, Albay.

Sa Manila nagadan siya kan Mayo 24, 1926 huli sa ratak nin kanser.

Mga Panluwas na Takod

• [1] Gen. Ignacio Paua:A Chinese General in the Philippine Revolution. Kinua 14.11.15

Ginunuan

• Kaaraman sinapi sa Datos kan Museo nin Legazpi.